Rośliny powojowate

Rośliny powojowate - charakterystyka, odmiany, uprawa, pielęgnacja

Rośliny powojowate (Convolvulaceae) to aż 1880 gatunków bardzo zróżnicowanych roślin. Wśród nich najbardziej popularne są oczywiście powoje – wspaniałe pnącza o pięknych kwiatach. Jednak warto wiedzieć, że przedstawiciele roślin powojowatych to także rośliny użytkowe, a nawet jadalne. Oto najważniejsze informacje o roślinach z rodziny powojowatych.

Rośliny powojowate – charakterystyka i rodzaje

Rośliny powojowate (Convolvulaceae) to bardzo zróżnicowana rodzina roślin. Obejmuje 57 rodzaje, czyli około 1880 gatunków. Ich występowanie jest zróżnicowane – większość gatunków występuje w strefie umiarkowanej i międzyzwrotnikowej (byliny i krzewy). Pojawiają się jednak także w cieplejszych miejscach globu, także w tropikach. Wtedy to najczęściej są zielne pnącza i drewniejące liany.

Rośliny mają jedną cechę charakterystyczną są to kwiaty. Efektowne, nierzadko pachnące, mają promienistą koronę, z tym, że ich płatki są zrośnięte. Czasami są białe ale zazwyczaj pośrodku płatków biegnie ciemniejszy pasek, który jest dodatkową dekoracją. Bardzo ozdobnie wygląda, dlatego wiele roślin powojowatych jest uprawiana ze względu na walory ozdobne. W ogrodzie można spotkać powojowate nie tylko w uprawie. W Polsce bardzo popularny jest powój polny. Ta ładna roślinka o białych, uroczych kwiatach często wije się po ogrodzeniach i siatkach. Jednak warto wiedzieć, że jest to chwast, bardzo niebezpieczny dla zbiorów zwłaszcza w zbożach. Występowanie powoju lub kielisznika w zbożach może doprowadzić do zanieczyszczenia ziarna szkodliwymi substancjami obecnymi w nasionach powojowatych.

Gatunki roślin z rodziny powojowatych i ich zastosowanie

Liczne gatunki roślin z rodziny powojowatych są uprawiane jako ozdobne. Niektóre gatunki powoju oraz powojnik są stosowane do osłaniania ogrodzeń lub balkonów. Pięknie wygląda także wilec. Ta wyjątkowa roślina o bardzo dużych kwiatach, typowych dla powojowatych, doczekała się stworzenia licznych odmian. Różnią się one między sobą kolorem kwiatów i ich wielkością. W Polsce uprawiany jest głównie wilec purpurowy (Ipomoea purpurea), który szybko oplata siatki i ogrodzenia. Bardzo obficie kwitnie. Ma białe, niebieskie, purpurowe lub różowe kwiaty, często ozdobione czarną lub kolorową pręgą na płatkach.

Na świecie na dużą skalę uprawia się także inne gatunki z rodzaju wilec. Jednym z nich jest wilec ziemniaczany, czyli batat. Jest to roślina jadalna i przemysłowa, jej słodkawe, pomarańczowe bulwy są niezwykłym przysmakiem. Wilec wodny ma za to jadalne liście, w niektórych częściach świata zjadane na surowo.

Uprawa roślin powojowatych w ogrodzie

W naszych warunkach klimatycznych najczęściej uprawiany jest wilec purpurowy. To roślina jednoroczna, pnącze o cienkich pędach i dużych liściach oraz kwiatach. Zazwyczaj trąbkowate kwiaty mają w najszerszym miejscu około 4 cm średnicy. Pojawiają się stopniowo od lipca do października, ale przez większą część dnia są zamknięte. Otwierają się przy słonecznej pogodzie. Uprawa rośliny nie jest trudna, ani nie wymaga szczególnego zaangażowania.

Gatunek preferuje stanowiska słoneczne, jednak w półcieniu także będzie się rozwijać. Musi rosnąć na podporach, najczęściej pnie się na siatki lub ogrodzenia. Trzeba zapewnić mu odpowiednią glebę – żyzną i przepuszczalną, optymalnie wapienną, czyli zasadową.

Nasiona wysiewa się do skrzynek pod koniec marca lub bezpośrednio do gruntu, kiedy tylko miną przymrozki. Wtedy jednak może się okazać, że zakwitną późno. Lepiej przygotować rozsadę w domu i zadbać o to, by wysadzić ją na stałe miejsce po połowie maja.

Rośliny powojowate – ciekawostka

Warto wiedzieć, że nasiona roślin powojowatych są toksyczne. Ich zjedzenie może zakończyć się poważnymi konsekwencjami, objawy to halucynacje, nudności, wymioty, zdrętwienie i kurcze mięśni. Dlatego warto zachować ostrożność i zbierać przekwitłe kwiaty, zanim powstaną nasiona.