Różaneczniki

Różaneczniki - odmiany, wymagania, pielęgnacja, cięcie, zimowanie

Różaneczniki zachwycają wspaniałymi kwiatami, które pojawiają się w maju i czerwcu. Wiosenne kwiaty przyciągają wzrok zarówno ze względu na duże rozmiary, jak i wspaniałe, mocno nasycone barwy. Rododendrony, bo taka jest druga nazwa tych roślin, wymagają nieco uwagi i mają swoje kaprysy. Warto jednak je znosić, ponieważ w okresie kwitnienia nie mają sobie równych.

Różanecznik, azalia czy rododendron?

Różanecznik to jeden z najbardziej popularnych krzewów ogrodowych. Ze względu na tę popularność oraz łatwe krzyżowanie się podrodzajów, wyhodowano dziesiątki tysięcy odmian rośliny. Dlatego zostały one podzielone. Gatunki i odmiany, które mają zimozielone liście o skórzastej powierzchni, nazywane są różanecznikami lub rododendronami. Druga nazwa została zaczerpnięta z łacińskiej Rhododendron. Odmiany o miękkich, owłosionych i zrzucanych na zimę liściach nazywa się azaliami.

Obie grupy dodatkowo dzieli się na kilka podgrup. Można wyróżnić rododendrony wielkokwiatowe, jakuszimańskie i drobnokwiatowe. Azalie natomiast są wielkokwiatowe i karłowate. Wśród tych drugich znaleźć można najbardziej znane azalie japońskie, które, uwaga, nie zrzucają liści na zimę.

W zasadzie rozróżnienie nazw jest nieostre i jest tylko zwyczajowe, praktykowane w ogrodnictwie. Botanicy nie używają rozróżnienia tych nazw. Dawniej uważano, że to różne rodzaje roślin, stąd osobna łacińska nazwa Azalea. Jednak zarówno różaneczniki, jak i azalie, należą do rodzaju różaneczników i można je tak nazywać.

Różaneczniki – przepiękne krzewy o zachwycających kwiatach

Różaneczniki to krzewinki i krzewy o różnej wysokości. Niektóre gatunki to drzewa, i to całkiem wysokie – rododendron giganteum dorasta do 30 m! W Polsce można spotkać różaneczniki i azalie zarówno miniaturowe, jak i 2,5 metrowe krzewy. Na dodatek są one dostępne w setkach kolorów. Kwiaty są białe, różowe, pomarańczowe, fioletowe, ciemnoczerwone i purpurowe. Przyciągają wzrok w ogrodzie i nierzadko stanowią główny punkt aranżacji rabat i zielonych zakątków.

Kwiaty różaneczników mają promienistą budowę i wyraźne, długie pręciki. Składają się w baldachogrona lub grona. Są zapylane przez owady i przyciągają je do ogrodu zapachem. W budowie kwiatów i całych roślin są niewielkie różnice. Jak wyglądają kwiaty azalii, a jak rododendronów?

Przede wszystkim różaneczniki to raczej większe krzewy. Ich kwiaty czasami nie mają zapachu, ale są znacznie większe. Zazwyczaj rododendrony mają bardziej kuliste kwiatostany, podczas gdy azalie nieco luźniejsze. Kwiaty mogą mieć wyraźny kształt lejka.

Odmiany różaneczników, które najbardziej zasługują na uwagę

Różaneczniki doczekały się stworzenia wielu przepięknych odmian o niezwykłych kwiatach. Bardzo popularne są rododendrony o kwiatach w kolorze czerwonym. Najbardziej popularna jest chyba ‘Francesca’, której strażacka czerwień kwiatostanów przyciąga wzrok. Bez problemu można nabyć także sadzonki ‘Busuki’ – odmiany o ciemnoczerowych kwiatach. Różaneczniki bywają także dwubarwne. Idealnym przykładem jest ‘Fantastica’ – jasno- i ciemoróżowe pasma przeplatają się na płatkach. ‘Calsap’ natomiast ma kwiaty biało-liliowe, a ‘Sternzauber’ różowo-białe. Niektóre odmiany mają ładne liście. Srebrzysty wzór na blaszkach ma ‘Golfer’ lub ‘Silbervelous’. Wyjątkowe, kremowe liście ma mało znana ‘Queen Bee’, którą warto zaprosić do swojego ogrodu.

Azalie także mają wiele wspaniałych odmian. Niektóre z nich, na przykład wyjątkowa ‘Rokoko’ jest intensywnie różowa. Wielkokwiatowe ‘Doloroso’ (czerwona) i ‘Soir de Paris’ (różowa) także zwracają na siebie uwagę. Żółte, z ciemniejszym rysunkiem kwiaty odmiany ‘Sunset’ pojawiają się nieco wcześniej. Na uwagę zasługują także śnieżnobiałe płatki odmiany… ‘Persil’. Mają one ciekawą, żółtawą plamę na środku.

Uprawa różaneczników w ogrodzie – wymagania

Zarówno azalie, jak i rododendrony najlepiej udają się w zachodnich regionach Polski, ponieważ tam powietrze jest bardziej wilgotne, a zima łagodniejsza. Jednak większość nowoczesnych odmian udaje się także na zimniejszym wschodzie. Trzeba tylko zapewnić im odpowiednie warunki. Rododendrony uwielbiają miejsca lekko zacienione, nawet cieniste. Nic dziwnego, pochodzą z lasów i wrzosowisk. Potrzebują także sporo wody, więc ucieszą się z sąsiedztwa zbiornika wodnego. Wymagania azali są nieco inne. Dobrze rosną w półcieniu, ale tylko w słońcu pokażą swoją prawdziwą twarz i wyjątkowe piękno.

Różaneczniki ładnie wyglądają jako solitery. Jednak warto zastanowić się nad zasadzeniem ich obok innych ładnych roślin, jak pieris, kalnia, andromeda czy niektóre odmiany sosen. Dobrym towarzystwem będą także wrzosy. Wszystko dlatego, że różaneczniki muszą mieć kwaśne podłoże. Ziemia powinna być próchnicza, najlepiej dość żyzna i przepuszczalna. Nie może zatrzymywać wody. Zbite podłoże warto przekopać, a sadzonki posadzić dość płytko, w świeżym próchniczym podłożu. Ziemia przepuszczalna i lekka sprawdza się lepiej. Wystarczy wykopać odpowiednio duży dołek. Przyda się także kwaśny torf ogrodowy.

Sadzonki różaneczników najczęściej sprzedaje się w pojemnikach C4. Dlatego rośliny nadają się do sadzenia przez cały rok – po wykopaniu ze szkółki nie zahamowały wegetacji. Uprawa z pojemników jest o tyle łatwiejsza, że rośliny mają najczęściej cały system korzeniowy i dobrze się przyjmują. Przy zakupie trzeba tylko zwrócić uwagę, czy rośliny nie mają plam na liściach. Oba rodzaje różaneczników są niestety podatne na choroby grzybowe.

Różaneczniki – pielęgnacja

Jak wygląda pielęgnacja roślin z rodzaju różanecznik? Krzewom szkodzi nadmierne przesuszenie podłoża. Jest to niebezpieczne zwłaszcza w czasie kwitnienia i intensywnego wzrostu. Na dodatek dobrze nawodnione krzewy lepiej przetrzymują zimę. Dlatego najważniejszym zadaniem jest podlewanie. Nie można tego zaniedbać. Świetnie sprawdza się podlewanie kropelkowe.

Kolejnym ważnym zabiegiem jest nawożenie. Wykonuje się je kilkukrotnie od wiosny do końca lipca. Najlepiej sprawdzają się nawozy mineralne, granulowane lub płynne. W sklepach dostępne są preparaty specjalne dla rododendronów, jednak sprawdzą się także to do wrzosów lub roślin wrzosowatych. Warto pamiętać, że w czasie nawożenia nie należy przekopywać podłoża wokół pnia. Korzenie znajdują się tuż pod jego powierzchnią.

Różaneczniki nie wymagają cięcia. Zaraz po posadzeniu wycina się szczytowy pąk, by rozkrzewić ładnie krzewy. Jednak nie jest to konieczne. Co roku wiosną warto zrobić przegląd roślin i usunąć uszkodzone pędy. Warto także usuwać od razu przekwitłe kwiatostany. To pobudzi roślinę do dalszego kwitnienia. Radykalne cięcie wykonuje się tylko w przypadku starych, niezbyt atrakcyjnych roślin. To najlepszy sposób na odmłodzenie krzewów.

Różaneczniki zimą

Różaneczniki powinny poradzić sobie w naszym klimacie, jednak trzeba o nie zadbać przed zimą. Ważne jest ograniczanie podlewania od lipca. Pobudzane odżywkami rośliny mogą nie „zasnąć” na zimę i nie przetrwać mrozów. Młode egzemplarze trzeba także ochronić przed chłodem, obkładając korzenie włókniną (agrotkaniną lub tkaniną jutową, by mogły oddychać). Korzenie można osłonić także gałązkami świerkowymi. To ochrania je przed mroźnym wiatrem i pomaga osłonić przed ostrym słońcem.

Czasami zdarza się, że na przedwiośniu różaneczniki zascyhają, ponieważ słońce jest bardzo mocne i przesusza podłoże. W takim wypadku należy je podlać. Azalie i rododendrony uprawiane w doniczkach przenosi się na balkon lub do chłodnych pomieszczeń, gdzie będą osłonięte przed zimnym wiatrem.

Choroby różaneczników ogrodowych

Różaneczniki niestety mają tendencję do zapadania na choroby grzybowe. Najczęściej ulegają szarej pleśni i brązowej plamistości liści. Oba schorzenia przebiegają podobnie – pojawiają się plamy, szare lub brązowe. Porażone liście i pąki zamierają i opadają. Porażona roślina szybko obumiera i nie wygląda najpiękniej.

W takim wypadku należy zastosować fungicydy do roślin ozdobnych. Należy także uważać, by choroby nie przeniosły się na inne rośliny rosnące obok. Są one niebezpieczne zwłaszcza dla gatunków uprawnych.