Kaktusy doniczkowe

Kaktusy doniczkowe - rośliny łatwe do uprawy w domu. Popularne odmiany

Kaktusy doniczkowe to łatwe w uprawie sukulenty. Nie wymagają częstego podlewania, wiele z nich poradzi sobie też z mało żyznym podłożem. Dlatego są świetnym sposobem na upiększenie mieszkania bez poświęcania na to całej uwagi i czasu. Kaktusy są również gratką dla koneserów ze względu na swój egzotyczny wygląd i liczne odmiany.

Kaktusy doniczkowe a sukulenty kaktusopodobne

Kaktusy to popularna nazwa na rośliny z rodziny kaktusowatych, jednak przez kaktusy doniczkowe często rozumie się też sukulenty o podobnym wyglądzie i wymaganiach. Jakie cechy wyróżniają kaktusowate? Czy można je sadzić obok siebie w jednej doniczce?

Kaktusy właściwe to kwitnące sukulenty, pochodzące z kontynentów amerykańskich. Posiadają skrócone pędy (areole), z których wyrastają ciernie, kwiaty i owoce. To odróżnia je od innych roślin o podobnym pokroju. Kaktusy są przystosowane głównie do warunków pustynnych i półpustynnych. Na tych obszarach osiągają największą różnorodność.

Inne sukulenty, które mylnie lub potocznie są nazywane kaktusami, to zwykle wilczomlecze i gruboszowate, występujące na obszarach górskich i pustynnych. Ciekawymi sukulentami, które uprawia się w podobnych warunkach są też tzw. żywe kamienie, należące do oddzielnej rodziny pryszczyrnicowatych.

Czy można je uprawiać obok siebie? Sukulenty to bardzo szeroka grupa. Same kaktusowate mają ponad 1500 gatunków, dlatego trudno odpowiedzieć jednym zdaniem na to pytanie. Zwykle różne gatunki i rodziny sukulentów łączy się w kompozycje w terrarium. Nie jest to jednak najlepsze rozwiązanie, bo większość kaktusów źle znosi zamknięcie w szkle. Trzeba też sprawdzić czy konkretne gatunki mają podobne wymagania glebowe.

Zwykle sukulenty pustynne uprawiane w domu to małe gatunki, nadające się do terrarium lub do niewielkiej ramki. Chociaż niektóre potrafią osiągać duże rozmiary (nawet do kilku metrów). Te ostatnie mogą stanowić pojedynczą ozdobę salonu czy nawet tarasu.

Sześć głównych zasad uprawy kaktusów w domu

Niektóre kaktusy można uprawiać w ogrodzie, jednak nas będzie interesować hodowla w domu. Chociaż kaktusy są różne, to można wyróżnić kilka podstawowych zasad uprawy.

• Po pierwsze – najlepiej na podłoże kupić gotową ziemię do kaktusów. O ile nie jesteśmy zaawansowanymi miłośnikami tych roślin, to gotowe mieszanki sprawdzą się najlepiej.
• Po drugie – ograniczyć podlewanie. Jaki to by nie był kaktus, jego podstawowe przystosowanie polega na gromadzeniu wody na okres suszy. Nie można go przelewać, ale (wbrew pozorom) nie można też całkiem przesuszać. Zwykle w okresie wegetacji zaleca się rzadkie, ale obfite podlewanie, żeby korzenie mogły pobrać i zgromadzić wodę. Zimą natomiast podlewamy rzadko i oszczędnie. Przy okazji warto pamiętać, że sukulenty lubią nieco kwaśne podłoże, więc lepiej podlać je wodą odstaną lub przegotowaną, niż zawierającą wapń, prosto z kranu. Nieco innego nawilżania potrzebują kaktusy epifityczne, ale o tym powiemy dalej.
• Po trzecie – trzeba im zapewnić doniczkę z drenażem. Obfite podlewanie w doniczce bez odpływu prowadzi do zalegania wody i może zniszczyć roślinę. Powinna mieć więc otwory, a na dno sypiemy keramzyt lub żwir.
• Po czwarte – zapewnienie dużej ilości światła. Wybrane sukulenty są odporne na zacienienie. Większość jednak to rośliny pustynne, wymagające naprawę dużo światła. Nie nadają się do korytarza, na północne parapety i na półkę w głębi pokoju.
• Po piąte – uprawa w szkle jest problematyczna. Tylko niektóre kaktusy poradzą sobie dobrze w terrarium. Inne potrzebują świeżego powietrza, zwłaszcza większość przystosowana do warunków pustynnych. Niezależnie od tego czy je umieścimy w szkle czy nie, trzeba też pamiętać o dobrym drenażu.
• Po szóste – nawożenie. Problemem może być przede wszystkim przenawożenie lub zastosowanie niewłaściwych nawozów. Najlepiej stosować nawóz do kaktusów, przede wszystkim wiosną i latem. Po przesadzeniu do nowego podłoża nie nawozimy, najlepiej do następnego okresu wegetacji.              

Popularne kaktusy domowe

Najchętniej uprawiane kaktusy domowe mają zabawne nazwy zwyczajowe np. czapka biskupa, fotel teściowej. Są jednak wybierane przede wszystkim ze względu na walory estetyczne i łatwość uprawy. Oto popularne kaktusy doniczkowe:

1. Kaktus wężowy (Aporocactus mallisonii) – (zwany też biczowym) jest to kaktus o zwisających łodygach, który świetnie sprawdzi się w wiszącej lub wysoko postawionej donicy. Latem na pędach pojawiają się piękne, intensywnie różowe kwiaty. Nie znosi przelania.
2. Głowa starca (Cephalocereus senilis) – rodzaj kaktusa kolumnowego, o charakterystycznych, białych włoskach, którym zawdzięcza swoją popularną nazwę. W hodowli w domu dorasta do 70 cm. Preferuje słoneczne, ciepłe miejsca. Źle reaguje na przelanie.
3. Fotel teściowej (Echinocactus grusonii) – kaktus w kształcie pufy lub poduchy (okrągły z lekko spłaszczonym szczytem), porośnięty długimi, kremowobiałymi kolcami, które wyrastają po kilka z areoli. Potrafi dorosnąć do rozmiarów prawdziwej pufy (nawet do 1 m wysokości).
4. Czapka biskupa (Astrophytum myriostigma) – kaktus wygląda rzeczywiście jak czapka ze zszywanych kawałków srebrzystego zamszu (raczej jak biret niż typowa „mikołajowa” czapka biskupia). Te kawałki, to żebra, których może być od 4 do 6. Latem, niczym pompon na birecie, wyrasta pośrodku kwiat, kształtem przypominający astrowate (stąd nazwa łacińska Astrophytum). Nie posiada cierni, tylko wełniste narośle. Rośnie powoli. Nadaje się do kompozycji z innymi sukulentami.      
5. Cereus peruwiański (Cereus peruvianus) – znany też jako Królowa Nocy. Ten piękny kaktus, ma typowy kształt jaki kojarzymy z roślinami z tej rodziny. Posiada liczne rozgałęzienia, a z krótkich pędów na łodygach wyrastają długie kolce. Zakwita tylko na jedną noc (stąd nazwa potoczna) i wydaje jadalne owoce. W dobrych warunkach może osiągać duże rozmiary (do 10 m).
6. Opuncja – ma charakterystyczne płaskie lub cylindryczne pędy. Kolce są małe i haczykowate. Wydaje jadalne owoce. Warto dodać, że niektóre odmiany nadają się do hodowli w ogrodach. Opuncje wybierane na rośliny pokojowe zwykle wymagają stale wysokiej temperatury (zamierają już w 7 stopniach) i dużego nasłonecznienia.

Kaktusy niepodobne do kaktusów?

Po niektórych roślinach nie spodziewamy się bliskiego pokrewieństwa z opuncją czy karnegią. Jednak są gatunki kaktusowatych, które wykształciły sobie nieco inny pokrój niż większość znanych przedstawicieli tej rodziny. Oto kilka ciekawych przykładów:

• Drzewidło – należy do najstarszych ewolucyjnie kaktusowatych. Wygląda jakby nie mógł się zdecydować czy będzie różą czy kaktusem. Z długich łodyg wyrastają areole, a z nich kolce. Na łodygach pojawiają się eliptyczne, intensywnie zielone liście i w okresie lata zakwitają czerwone, różowe lub białe kwiaty. W naturze dorasta do kilku metrów.
• Kaktus wielkanocny i grudnik – wyglądają bardziej jak sukulent płożący. Łodyga składa się ze zrośniętych ze sobą, płaskich segmentów. Oba są epifitami. Jak wspomnieliśmy wcześniej, ten typ sukulentów wymaga nieco innych sposobów nawilżania niż większość kaktusów korzeniowych. W okresie wegetacji (wielkanocny wiosną, grudnik jesienią i zimą) potrzebuje regularnego podlewania i zamgławiania wodą.
• Maihuenia poeppigii – kaktus darniowy, formujący gęste poduszki tuż nad powierzchnią ziemi. Z daleka bardziej przypomina mech niż kaktusa. Główną różnicą są piękne kwiaty, które pojawiają się późną wiosną.               

Kaktusy to bardzo duża i różnorodna rodzina. Jeżeli ktoś chce się na poważnie zajmować ich hodowlą, to najlepiej poznać różne rodzaje i odmiany, wybierając optymalne do warunków jakie możemy im zapewnić.