Dywany kwiatowe - najpopularniejsze rośliny
-
Czosnek niedźwiedzibyliny bylina z cebulą dekoracyjna i jadalna
Czosnek niedźwiedzi jest od dawna znany jako roślina ozdobna, lecznicza i jadalna. W wilgotnych lasach liściastych tworzy efektowne, rozległe łany. W przypadku roślin jadalnych podobnie jak grzybów najważniejsze jest prawidłowe oznaczenie gatunku. Nie tylko w lesie, ale i w ogrodzie można pomylić czosnek niedźwiedzi z silnie trującą konwalią majową albo zimowitem jesiennym.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Śnieżyczka przebiśniegbyliny bylina z cebulą bylina kwiatowa
Kwiaty śnieżyczki przebiśniegu pojawiają się często na przedwiośniu, kiedy w ogrodzie leży jeszcze śnieg. Tworzą kwiatowe dywany, dające, pokarm budzącym się pszczołom. Śnieżyczka bywa często mylona ze śnieżycą wiosenną, która ma inne kwiaty i nie jest tak popularna w uprawie.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Krokus wiosennybyliny bylina z bulwą ozdobna
Kwitnące krokusy pod koniec zimy są jedną z pierwszych atrakcji ogrodu i zwiastują początek nowego sezonu. Zakwitają bardzo wcześnie i tworzą kolorowy dywan na trawniku. Fascynujące widowisko powtarza się każdego roku na nowo.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Begonia bulwiastabyliny bylina z bulwą ozdobna
Begonia bulwiasta jest klasyczną rośliną doniczkową i balkonową. Nie jest gatunkiem botanicznym, lecz mieszańcem wielu trudnych do ustalenia gatunków. Liczne odmiany hodowlane różnią się kolorami kwiatów i ich formą. Są nie tylko piękne i efektowne, ale na dodatek mogą rosnąć nawet w cieniu.
bylina Trudność uprawy: średnia -
Floks szydlastybyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Floks szydlasty jest długowieczną, płożącą się byliną, która występuje w wielu odmianach hodowlanych. Już wczesną wiosną tworzy w ogrodzie gęste dywany kwiatów. Doskonale nadaje się do ogrodów skalnych, gdzie obok smagliczki, gęsiówki i ubiorka stanowi podstawowy składnik wiosennych kompozycji. Floks szydlasty jest też rośliną okrywową i może zastąpić powierzchnię trawnika.
bylina Trudność uprawy: łatwa
Dywany kwiatowe - pozostałe rośliny
-
Cynia wytwornarośliny jednoroczne ogrodowa roślina kwiatowa
Cynia wytworna, pochodząca z Meksyku roślina jednoroczna, zachwyca różnorodnością kolorów i wspaniałością kwiatów. Sprowadzona do Europy pod koniec XVIII wieku roślina nosi nazwę na cześć niemieckiego botanika Johanna Gottfrieda Zinn'a. Dzisiaj w uprawie są dostępne liczne odmiany cynii o rozmaitych kolorach kwiatów pełnych i pojedynczych.
roślina jednoroczna Trudność uprawy: średnia -
Przylaszczka pospolitabyliny bylina z kłączem kwiatowa
Przylaszczka pospolita jest rodzimą byliną o zimozielonych liściach. Od marca do maja rozwija błękitne niczym niebo niewielkie kwiatki. Nowe liście pojawiają się z pewnym opóźnieniem, podczas gdy ubiegłoroczne w tym czasie więdną. Obok formy botanicznej uprawiane są w ogrodach kultywary o kwiatach białych, różowych i purpurowych, pojedynczych i pełnych.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Begonia stale kwitnącabyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Jak większość roślin ozdobnych, również ta begonia nie jest czystym gatunkiem botanicznym, ale hybrydą o trudnym do określenia pochodzeniu. Swoją nazwę zawdzięcza niestrudzonemu kwitnieniu przez długie miesiące. W swojej brazylijskiej ojczyźnie potrafi kwitnąć nieprzerwanie przez kilka lat.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Tojeść rozesłanabyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Tojeść rozesłana jest płożącą się byliną o okrągłych liściach i gwiazdkowatych, złotych kwiatach. Nazwa rodzajowa odnosi się do Lysimachosa, starożytnego dowódcy Aleksandra Wielkiego, który według legendy był pierwszym odkrywcą tej rośliny. Epitet gatunkowy pochodzi natomiast od łacińskiego słowa "nummus" = moneta, co wskazuje na podobny do małych monet kształt liści rośliny.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Chaber bławatekrośliny jednoroczne ogrodowa roślina kwiatowa
Chaber bławatek jest rośliną o naturalnej, ponadczasowej urodzie. Latem tworzy całe łany niepowtarzalnego błękitu. W ogrodach spotyka się też odmiany chabra o kwiatach pełnych, nie tylko niebieskich. ale również w innych romantycznych odcieniach.
roślina jednoroczna Trudność uprawy: łatwa -
Zimowit jesiennybyliny bylina z bulwą ozdobna
Zimowit jesienny jest jedynym spośród ponad stu gatunków tego rodzaju, występującym w Polsce. Kiedy większość kwiatów letnich kończy już kwitnienie, on dopiero zaczyna rozwijać piękne, różowoliliowe kwiaty. Zimowit jesienny posiada niezwykłą cechę: nigdy nie pokazuje jednocześnie swoich liści i kwiatów.
bylina Trudność uprawy: łatwa
-
Macierzanka piaskowakrzewinki krzewinki ogrodowe krzewinki ozdobne
Macierzanka piaskowa jest bardzo niską krzewinką rodzimego pochodzenia. W naturze spotyka się ją w widnych lasach sosnowych i na wrzosowiskach. Jest nie tylko efektowną rośliną okrywową, ale też aromatycznym ziołem i przyprawą.
krzewinka Trudność uprawy: łatwa -
Wyżlin większyrośliny jednoroczne rośliny kwiatowe ogrodowe
Wyżlin większy jest w swojej śródziemnomorskiej ojczyźnie byliną, jednak w naszych warunkach jest uprawiany w ogrodach jako roślina jednoroczna. Nazwa rodzajowa pochodzi z greckiego i znaczy "podobny do nosa". Główną zaletą tej rośliny jest intensywność i długość kwitnienia w szerokiej gamie kolorów.
roślina jednoroczna Trudność uprawy: łatwa -
Czyściec wełnistybyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Czyściec wełnisty jest byliną pochodzącą z Azji Mniejszej, dobrze rosnącą w naszych warunkach klimatycznych. Posadzony na rabatach i obrzeżach ścieżek wnosi do ogrodu urok swoich wełniście miękkich, pokrytych srebrzystym kutnerem liści. Doskonale nadaje się do tworzenia roślinnych kompozycji.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Facelia błękitnarośliny jednoroczne rośliny kwiatowe ogrodowe
Facelia błękitna jest rośliną zwykle uprawianą na paszę, jednak jej fioletowoniebieskie kwiaty i ciekawy pokrój mogą również stanowić ozdobę w ogrodzie. Bogate w nektar kwiaty wabią pszczoły, trzmiele i motyle. Dodatkową zaletą jest długi okres kwitnienia facelii błękitnej - od czerwca do września. Epitet gatunkowy tanacetifolia nawiązuje do podobieństwa jej liści do liści wrotyczu (Tanacetum).
roślina jednoroczna Trudność uprawy: łatwa -
Niecierpek nowogwinejskirośliny jednoroczne ogrodowa roślina kwiatowa
Jak wskazuje nazwa, ten gatunek niecierpka pochodzi z wyżyn Nowej Gwinei, a łacińska i polska nazwa rodzajowa odnosi się do samorzutnego, "niecierpliwego", rozrzucania nasion pod wpływem dotyku. W swojej ojczyźnie niecierpek nowogwinejski jest byliną, jednak w naszych warunkach, ze względu na wrażliwość na mróz, jest uprawiany tylko przez jeden sezon. W ogrodach spotyka się najczęściej kultywary i mieszańce niecierpka.
roślina jednoroczna Trudność uprawy: średnia -
Dzwonek karpackibyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Dzwonek karpacki jest górską byliną o endemicznym występowaniu we wschodnich i południowych Karpatach. Dzięki dużym, niebieskim kwiatom i kępiastemu pokrojowi doskonale nadaje się do ogrodów skalnych, a także na rabaty i jako roślina okrywowa.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Ubiorek wieczniezielonykrzewinki krzewinki ogrodowe krzewinki ozdobne
Ubiorek wieczniezielony jest niską krzewinką, która wiosną tworzy w ogrodzie gęste, białe dywany kwiatów. Doskonale nadaje się na słoneczne stanowiska ogrodów skalnych, ale może być również rośliną okrywową albo składnikiem rabatowych kompozycji.
krzewinka Trudność uprawy: łatwa -
Fiołek wonnybyliny bylina z kłączem kwiatowa
Fiołek wonny jest nie tylko mało wymagający i łatwy w uprawie, ale należy też do pięknych i uroczych roślin okrywowych w półcienistych zakątkach ogrodu. Od czasów starożytnych do dzisiaj pozostaje cenioną i lubianą rośliną ozdobną i leczniczą. Subtelne, wonne kwiaty fiołka pojawiają się już w marcu.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Dzwonek dalmatyńskibyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Dzwonek dalmatyński jest niską byliną, która doskonale nadaje się do okrywania powierzchni gęstym dywanem liści i fioletowych kwiatów. Nazwa gatunkowa botaniczna upamiętnia austriackiego przyrodnika Franza von Portenschlag-Leydermayer'a, zaś Polska wskazuje na bałkańskie pochodzenie gatunku.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Niecierpek Wallerabyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Impatiens walleriana jest byliną ze wschodniej, tropikalnej Afryki, gdzie rośnie w cienistych i wilgotnych miejscach. Nazwa gatunkowa nadana na cześć misjonarza Horacego Waller'a jest często dosyć nieszczęśliwie tłumaczona jako "niecierpek walleriana". Roślina jest traktowana w naszych warunkach przeważnie jako jednoroczna, chociaż może być też przezimowana w pomieszczeniu.
bylina -
Żagwin ogrodowybyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Żagwin ogrodowy nie jest gatunkiem botanicznym, ale zbiorową nazwą mieszańców pochodzących od żagwina zwyczajnego (Aubrieta deltoidea). Nazwa rodzajowa upamiętnia francuskiego malarza i botanika Claude Aubriet'a. Jest efektowną byliną, tworzącą w ogrodzie barwne kobierce.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Ziarnopłon wiosennybyliny bylina z bulwą ozdobna
Ziarnopłon wiosenny jest ciekawą byliną, która już wczesną wiosną prezentuje swoje złote, podobne do zawilców kwiaty. Z części korzeni tworzą się wrzecionowate bulwki. Również w kątach liści powstają po kwitnieniu bulwkowate rozmnóżki. Jako roślina ozdobna ziarnopłon wiosenny jest uprawiany w formie botanicznej oraz w szeregu odmian hodowlanych.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Smagliczka skalnabyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Smagliczka skalne wnosi do wiosennego ogrodu piękne, złote akcenty i doskonale nadaje się do wypełnienia suchych miejsc. W naturze występuje w górach na skałach zasadowych, w Polsce wyłącznie w Pieninach. Jako roślina ozdobna jest uprawiana również w formie odmian z pełnymi kwiatami.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Żeniszek meksykańskirośliny jednoroczne ogrodowa roślina kwiatowa
W swojej tropikalnej ojczyźnie żeniszek meksykański rośnie jako półkrzew, jednak w naszych warunkach jest uprawiany zwykle jako jednoroczna roślina ozdobna, nawet jeśli możliwe jest zimowanie. Swoją botaniczną nazwę rodzajową Ageratum zawdzięcza właściwościom kwitnienia: greckie słowo „ageratos” oznacza „wieczną młodość” i odnosi się do długiego okresu rozwijania delikatnych, niebieskofioletowych kwiatów.
roślina jednoroczna Trudność uprawy: łatwa -
Zawilec gajowybyliny bylina z kłączem kwiatowa
Każdej wiosny zawilec gajowy tworzy w naszych lasach gęste, kwiatowe dywany. Jak wiele innych roślin, które wcześnie się rozwijają, zawilec gajowy jest również geofitem i niekorzystne okresy w roku spędza pod ziemią. Dzięki tej sprytnej strategii wykorzystuje optymalnie czas, kiedy korony drzew liściastych przepuszczają do dna lasu jeszcze dużo światła. Z powodzeniem może rosnąć również w większym ogrodzie.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Lobelia przylądkowarośliny jednoroczne ogrodowa roślina kwiatowa
Lobelia przylądkowa, w naszych warunkach uprawiana jako roślina jednoroczna, kwitnie w ogrodzie niezmordowanie przez wiele miesięcy. Gęste kobierce kwiatów rozwijają się zarówno na kwiatowych rabatach, jak i w pojemnikach na balkonie i tarasie. Lobelia przylądkowa efektownie wygląda w towarzystwie pelargonii albo nasturcji.
roślina jednoroczna Trudność uprawy: łatwa -
Języczka pomarańczowabyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Języczka pomarańczowa jest efektowną i łatwą w uprawie byliną ozdobną na wilgotne stanowiska. Duże liście i zebrane w wiechy pomarańczowe koszyczki kwiatów stanowią widoczne z daleka barwne akcenty kompozycji. Nadaje się szczególnie do ogrodów nadwodnych.
bylina Trudność uprawy: średnia -
Kocimiętka Faassenabyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Kocimiętka Faassena jest aromatyczną byliną, którą wyhodowano jako hybrydę dwóch gatunków Nepeta racemosa i Nepeta nepetella. Odznacza się bujnym wzrostem i obfitym kwitnieniem od maja do września. Wnosi do ogrodu lawendowy błękit kwiatów, które wabią roje pszczół i innych owadów. Nazwa hybrydy upamiętnia holenderskiego ogrodnika Johannesa Hubertusa Faassen'a.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Goździk kropkowanybyliny byliny ogrodowe byliny ozdobne
Swoim naturalnym, subtelnym urokiem goździk kropkowany podbija ogrody skalne oraz wzorowane na naturalnych. Tworzy gęste kobierce, a jego niewielkie, jaskrawe kwiaty są zebrane w luźne kwiatostany. W ogrodach znajduje różnorodne zastosowanie, również jako roślina okrywowa.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Aksamitka wzniesionarośliny jednoroczne ogrodowa roślina kwiatowa
Żółte albo pomarańczowe koszyczki kwiatów aksamitki wzniesionej rozwijają się niezmordowanie przez całe lato, aż do pierwszych przymrozków. Pochodząca z tropikalnych regionów Ameryki Południowej roślina nie jest odporna nawet na niewielki mróz. Kwiaty aksamitki wzniesionej rozjaśniają rabaty i balkony, a bywają też stosowane jako ozdoba i dodatek do sałatek.
roślina jednoroczna Trudność uprawy: łatwa -
Bodziszek czerwonybyliny bylina z kłączem kwiatowa
Bodziszek czerwony jest kłączową byliną rodzimego pochodzenia. W naturalnym środowisku zasiedla brzegi lasów i zarośli. W ogrodach jest uprawiany jako roślina ozdobna do tworzenia barwnych grup, obwódek albo okrywy skarp.
bylina Trudność uprawy: łatwa -
Aksamitka rozpierzchłarośliny jednoroczne ogrodowa roślina kwiatowa
Aksamitka rozpierzchła jest pochodzącą z Meksyku jednoroczną rośliną kwiatową. Szczególny efekt dekoracyjny nadaje roślinie obfite i długie kwitnienie. Kwiaty w jaskrawych kolorach od żółtego i pomarańczowego do purpurowego rozwijają się od czerwca do pierwszych przymrozków.
roślina jednoroczna Trudność uprawy: łatwa
Zobacz inne kategorie roślin
Dywany kwiatowe – opis, wykonanie, pielęgnacja, ciekawostki
Dywany kwiatowe to znakomita alternatywa dla trawników. Stworzyć je można z różnych kwiatów, uzyskując naturalną, ciekawą ozdobę ogrodu. Jakie kwiaty najlepiej wykorzystać do tego typu nasadzeń? Które rośliny nadają się na kompozycje ogrodowe w postaci dywanów? Sprawdź, na czym polega sadzenie, uprawa i pielęgnacja dywanów kwiatowych. Dowiedz się również, jakie kwiaty wykorzystać do stworzenia takich ozdób w ogrodzie.
Jakie rośliny na dywany kwiatowe? Najciekawsze kompozycje kwiatowe
Najważniejszy jest… dobry projekt!
Dywany kwiatowe latem pojawiają się nie tylko w parkach i ogrodach botanicznych, ale też w wielu polskich ogrodach. W naturalny i subtelny sposób ozdabiają przestrzeń, często będąc głównym elementem aranżacji. Niektórym wydaje się, że stworzenie dywanu kwiatowego to skomplikowane zadanie. Tymczasem okazuje się, że tego typu nasadzenia wcale nie są trudne. Najważniejszy zawsze jest dobry plan. Niektóry ogrodnicy uważają, że to połowa sukces! Warto najpierw starannie zaplanować wygląd dywanu kwiatowego, czyli niskiej rabaty. Jeśli tego nie zrobisz, zamiast doskonałej ozdoby otoczenia zyskasz prawdziwy rozgardiasz, z którym ciężko będzie cokolwiek zrobić po nasadzeniu. Źle posiany dywan kwiatowy tylko zniechęci do dalszych prac ogrodowych, szpecąc otoczenie. Jeśli nieodpowiednio dobierzesz do siebie rośliny, będą na siebie nachodzić i zakłócać proces rozwoju. Mogą też słabo kwitnąć lub stworzyć zbyt rażącą kolorystycznie kompozycję. Jeśli chcesz uniknąć takich problemów, musisz przyswoić kilka podstawowych zasad tworzenia dywanów kwiatowych. Oto kilka istotnych warunków, jakie musisz zapewnić roślinom w ogrodzie:
- Jeśli chcesz mieć duży kwietnik,
powinieneś przeznaczyć na niego równie dużą przestrzeń. Dzięki temu rośliny nie
będą na siebie nachodzić, a zostaną świetnie wyeksponowane.
-
Dywany kwiatowe ogląda się zwykle
z kilku stron. Warto o tym pamiętać i zaprojektować swój tak, aby korzystnie
prezentował się spod każdego kąta. Jeśli chcesz zachować symetrię, kwietnik
powinien wyglądać podobnie z każdej perspektywy. Projekt dywanu to zatem bardzo
ważna sprawa, o której nie wolno zapominać.
- Jeśli zdecydujesz się na płaski kwietnik, nie powinieneś mieć większych problemów z aranżacją dywanu. Trudniejsze zadanie będziesz mieć, wybierając kwietnik stopniowany. Składają się na niego rośliny o różnej wysokości. Najniższe powinno się posadzić z przodu, a wyższe z tyłu. Najwyższe powinny zostać z kolei umieszczone pośrodku dywanu z kwiatów.
Sadzenie, pielęgnacja i uprawa dywanu kwiatowego
Jeśli chcesz zestawić ze sobą kilka roślin, nie sadź ich przypadkowo. Musisz wiedzieć, w jaki sposób wyglądać ma dywan kwiatowy. Inaczej składające się na niego rośliny nie będą mogły stworzyć spójnej całości. Najładniejsze kwietniki uzyskać można z roślin wielobarwnych. Większość osób uważa jednak, że powinny zostać zebrane w jednokolorowe grupy. Zamiast przeplatać ze sobą kilka gatunków kolorowych roślin, lepiej sadzić je w jednokolorowych, większych grupach tuż obok siebie. Poszczególne grupy mogą wówczas ze sobą sąsiadować. Właśnie tak prezentują się znacznie korzystniej niż sadzone pojedynczo. Można oddzielać je też np. pasami roślin w wybranej tonacji. Nie może być widać pustych przestrzeni między kwiatami – wówczas oszpecisz dywan. Jeśli tylko masz czas i wenę, zadbaj o to, aby układ grup kwiatowych miał geometryczny kształt. Może być to np. kwadrat lub koło. Wówczas dywany kwiatowe prezentują się zdecydowanie najkorzystniej. W nowoczesnych ogrodach sprawdzą się kwietniki o nieregularnych formach.
Nie można zapominać o wymaganiach roślin. Gdy będziesz je do siebie dobierać, weź pod uwagę to, co lubią. Jeśli okaże się bowiem, że w jakimś miejscu kwiaty nie będą czuć się dobrze, mogą zupełnie przestać rosnąć i zachorować. Dla przykładu są rośliny uwielbiające słońce (np. aksamitki), które słabo kwitną w cieniu. Inne z kolei preferują cieniste miejsca, więc pełne słońce może stanowić dla nich ogromny problem. Są też rośliny lubiące dużo lub mało wilgoci. Popularna na świecie szałwia nie lubi suszy, ale za to begonia za nią przepada. Właśnie dlatego należy mocno skupić się na wymaganiach poszczególnych roślin, aby im sprostać.
Dywany kwiatowe w ogrodzie – sprawdź, jak o nie zadbać!
Ciekawe pomysły na kwietniki
Najbardziej efektowne kwietniki uzyskać można z roślin sezonowych, np. begonii bulwiastych i stale kwitnących. Doskonale sprawdzą się także inne rośliny, np. niecierpki oraz lobelie. Wymienione gatunki mają niewielkie wymagania i przez długi czas będą cieszyć pięknym kwitnieniem. Rośliny na dywany kwiatowe mogą stanowić ozdobę od późnej wiosny aż do początku zimy. Posadzić je można na wiele ciekawych sposobów. Oto ciekawe pomysły na to, jak zaprojektować dywan z kwiatów:
- Warto zaprojektować rabatę na planie koła. Kwiaty ułóż np. w szerokie, kolorowe pasy, sadząc je w równych liniach. W centralnej części koła możesz również zrobić nietypowy wzór, np. serce lub gwiazdę. W środku wzoru posadź rośliny w jednym kolorze, a tło obsadź kwiatami w innej, jednolitej barwie. Możesz również stworzyć zegar kwiatowy np. z aksamitek w połączeniu z wilcem ziemniaczanym i szałwią. W ogrodzie doskonale wygląda też kompozycja stopniowana. Możliwości jest mnóstwo, a efekt zależeć będzie wyłącznie od naszej wyobraźni.
- Łąka ogrodowa jest doskonałym miejscem dla kwiatów, które kwitną na wiosnę. Możesz posadzić na niej np. hiacyntowce, które podkreślą każdą aranżację ogrodową swoim błękitnym kolorem. Świetnie spiszą się również niskie narcyzy i kolorowe tulipany. Rośliny w połączeniu z zieloną łąką stworzą piękną, spójną całość.
- Warto zdecydować się również na trwałe nasadzenia. Jeśli gleba jest żyzna, gliniasta i nieco wilgotna, można posadzić w niej np. śnieżyczki przebiśniegi. W próchniczej glebie dobrze mogą rozwinąć się hiacyntowce. Jałową ziemię preferują krokusy. W ciepłych miejscach świetnie czuje się np. cebulica. Z kolei w cieniu drzew obficie urośnie czosnek niedźwiedzi, który nie wymaga zabiegów pielęgnacyjnych.
Pamiętaj, że…
Dywan kwiatowy to nie tylko ozdoba ogródka przed domem, część ogrodu botanicznego lub parku w mieście. Tworzy się je niemal na każdym krańcu świata, czasem jako jeden z głównych elementów obchodów wybranych świąt. Kolorowe kwietniki często układa się np. na różnego rodzaju festiwale, ale też Boże Narodzenie i Wielkanoc. Bożonarodzeniową tradycję układania dywanów kwiatowych w Spycimierzu w zeszłym roku (6 grudnia 2021) wpisano na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO.