Rośliny na ścianę

Kokornak wielkolistny jest amerykańskim, szybko rosnącym pnączem, które zapewnia w ogrodzie cień i osłonę. Duże liście tworzą szczelną, zieloną ścianę. Nazwa rodzajowa Aristolochia wywodzi się od starogreckich słów áristos ="bardzo dobry" i lóchos = "narodziny", i ma związek ze stosowaniem w przeszłości rośliny w położnictwie.

Przywarka japońska jest pochodzącym z Japonii pnączem leśnym, które rosnąc bez podpory, może stać się oryginalną rośliną okrywową. Nieco dziwna nazwa gatunkowa hydrangeoides, oznaczająca „jak hortensja", została nadana roślinie, która po raz pierwszy została opisana jako należąca do rodzaju Schizophragma.

Oryginalne rozetki rojnika murowego są najczęściej wykorzystywane jako ozdoba w ogrodach skalnych albo okrycie większych powierzchni. W dawnych czasach rojnik był uważany za roślinę magiczną i sadzony na dachach i ścianach domów. Posiada również właściwości lecznicze. Jako sukulent jest bardzo odporny na suszę i mało wymagający.

Powojnik pnący jest wieloletnim pnączem o silnym wzroście, uprawianym w ogrodach, a także dziczejącym i osiedlającym się w dolinach rzek i w liściastych lasach. Jest szczególnie przydatny do pokrywania zielenią dużych ścian, pergoli, płotów i tworzenia zasłon dla mało atrakcyjnych obiektów w ogrodzie.

Akebia pięciolistkowa jest dalekowschodnim pnączem, wieloletnim i szybko rosnącym. W cieplejszych regionach może być zimozielona. Doskonale nadaje się do obsadzania altan ogrodowych, pergol i rozmaitych podpór. Jadalne owoce akebii w naszych warunkach raczej nie dojrzeją.

Fasolnik chiński jest egzotycznym warzywem strączkowym o kilkumetrowych pędach i bardzo długich strąkach. Jest uprawiany dla niedojrzałych strąków, podobnie jak popularna fasola szparagowa. Owoce fasolnika chińskiego są pozbawione włókien i bardzo smaczne. Za pewną wadę można uznać wysokie oczekiwania rośliny w stosunku do temperatury oraz nasłonecznienia.

Bluszcz irlandzki jest zimozielonym pnączem i podobnie jak bluszcz pospolity wspina się na duże wysokości - drzewa, skały i budynki - przy pomocy korzeni przybyszowych. Doskonale nadaje się do obsadzania cienistych i półcienistych miejsc w ogrodzie, jednak do kwitnienia potrzebuje dostępu do słońca. W naszych warunkach nie jest całkowicie odporny na mróz.

Wilec purpurowy jest jednorocznym pnączem pochodzącym z tropikalnych obszarów Ameryki. Jego ozdobą są efektowne, duże, lejkowate kwiaty przypominające nasz powój polny. Forma botaniczna tego wilca tworzy kwiaty niebieskie do purpurowofioletowych, natomiast odmiany hodowlane mają szerszą paletę barw - mogą być białe, różowe lub czerwone w różnych odcieniach i ze smugami.

Kolczurka klapowana jest jednoroczną rośliną pnącą, która wytwarza bardzo oryginalne i dekoracyjne owoce. Są one pękate. pokryte miękkimi kolcami i można je wykorzystać do rozmaitych ozdób. Ze względu na łatwość rozprzestrzeniania się w środowisku naturalnym i wypieranie rodzimych gatunków, kolczurka klapowana jest uznana za roślinę inwazyjną, a jej uprawa wymaga zachowania ostrożności.

Dławisz okrągłolistny jest ozdobnym pnączem z tropikalnej Azji, sprowadzonym do Polski pod koniec XIX wieku. Główną dekorację stanowią jaskrawoczerwone osnówki nasion w pękających żółtawych torebkach. Silnie rosnące pnącze jest w stanie całkowicie pokryć koronę małego drzewa i zdusić je, do czego nawiązuje nazwa rodzajowa.

Chmiel zwyczajny jest bujnie rosnącym, bylinowym pnączem, którego owocostany są wykorzystywane w warzeniu piwa. Może również z powodzeniem pełnić rolę rośliny ozdobnej w ogrodzie, ponieważ wiosną, w ciągu kilku tygodni, potrafi stworzyć gęstą, zieloną zasłonę. Chmiel zwyczajny jest rośliną dwupienną - na roślinach męskich rozwijają się wiechy zielonkawych kwiatów, a na żeńskich ozdobne, szyszkowate kwiatostany.

Róża pnąca 'New Dawn' jest znalezioną w 1930 roku w amerykańskich szkółkach samoistną mutacją. Jest to pięknie kwitnąca róża, ciesząca niezmiennie wielką popularnością od lat. Jej subtelne, jakby porcelanowe kwiaty, jasnoróżowe, a z czasem bielejące, są zebrane w luźne grona i roztaczają delikatny zapach.

Winorośl japońska jest silnie rosnącym pnączem, które szybko oplata pergole i podpory. Ciemnozielone liście, bardzo dekoracyjne przez całe lato, przebarwiają się jesienią na efektowny szkarłat. Roślina jest mrozoodporna i nie ma specjalnych wymagań co do gleby.

Glicynia japońska jest silnie rosnącym pnączem, które odpowiednio przycinane może rosnąć w ogrodzie w formie szerokiego krzewu. Bardzo efektowne, duże i pachnące kwiatostany rozwijają się później niż u glicynii chińskiej - zwykle po rozwinięciu liści. Jest gatunkiem bardzo długowiecznym (do kilkuset lat) i najbardziej odpornym na mróz w swoim rodzaju botanicznym.

Wiciokrzew przewiercień, nazywany kozilistkiem, jest pnączem sprowadzonym do Polski w XVIII wieku z południowo-wschodniej Europy. Uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna dziczeje czasem i samodzielnie rozprzestrzenia się w środowisku leśnym i pośród krzewów. Polską nazwę gatunkową tłumaczy wygląd zrośniętych górnych liści jakby przewierconych giętkim pędem.

Dławisz amerykański to północnoamerykańskie pnącze, które osiąga duże rozmiary i czasem jest w stanie zadusić rośliny stanowiące dla niego podporę - stąd nazwa rodzajowa. Szczególną ozdobę dławisza stanowią owoce - okrągłe jagody, czerwone i błyszczące w żółtych łuszczynach, zebrane są w gęste grona. Długo pozostają na roślinie i sprawiają, że jest atrakcyjna nawet po opadnięciu liści.

Tunbergia oskrzydlona rośnie w tropikalnej Afryce jako pnącze wieloletnie, jednak w naszych warunkach jest uprawiane z rozsady zwykle jako roślina jednoroczna. Nazwa rodzajowa upamiętnia szwedzkiego botanika Carla Petera Thunberga. Ozdobę pnącza stanowią bardzo efektowne i oryginalne kwiaty intensywnie pomarańczowe z niemal czarną gardzielą. W niektórych językach nosi romantyczną nazwę "Czarnooka Zuzanna".

Powojnik wielkokwiatowy jest nazwą liczącej ponad sto odmian grupy mieszańcowej wyhodowanej z gatunków dalekowschodnich. Pierwszym wielkokwiatowym mieszańcem pochodzącym z początku XIX wieku i do dzisiaj uprawianym jest powojnik Jackmana. Przez całe lato rozwija bardzo duże kwiaty w kolorze fioletu.

Bluszcz kolchidzki jest zdrewniałym pnączem pochodzącym z Kaukazu i Azji Mniejszej, gdzie w wilgotnych lasach wspina się po drzewach. W ogrodzie może być rośliną okrywową w miejscach mocno zacienionych. W odróżnieniu od rodzimego bluszczu ten gatunek woli gleby lekko kwaśne.

Powojnik tangucki jest pochodzącym z zachodnich Chin zimotrwałym pnączem ozdobnym. Jego złotego koloru zwieszone, dzwonkowate kwiaty oraz dekoracyjne owocostany stanowią atrakcję każdego ogrodu. Kwitnie w czerwcu i lipcu, a czasem powtarza kwitnienie we wrześniu.

Milin wielkokwiatowy pochodzi z południowo-wschodnich obszarów Chin i jest pnączem o efektownych, lejkowatych kwiatach. Ich korona jest szerzej otwarta niż u północnoamerykańskiego krewniaka. Wadą milinu chińskiego jest mała mrozoodporność rośliny, która w naszych warunkach wymaga pełnego okrycia przed zimą.

Jaśmin Stefana jest rzadko spotykanym w naszych ogrodach pnączem o dużych, różowych, intensywnie pachnących kwiatach. W odróżnieniu od klasycznego gatunku jaśminu lekarskiego jaśmin Stefana jest naturalną hybrydą Jasminum officinale i Jasminum beesianum, która trafiła w XX wieku z Chin do Francji. Wymaga zimowej ochrony, jednak często przemarzające pędy łatwo odnawiają się z korzeni z nadejściem wiosny.