Piernik staropolski - przepisy, przygotowanie, ciekawostki

Jak zrobić tradycyjny piernik? – O sztuce pieczenia świątecznego ciasta

Słynne pierniki toruńskie, tzw. katarzynki, wypiekano w XVII wieku. Nie ustępowały jakością piernikom norymberskim, znanym już w średniowieczu. Tradycyjny piernik uważany był za wyrób luksusowy, na który mogły pozwolić sobie jedynie osoby zamożne. Faska, zawierająca ciasto piernikowe, często stanowiła część posagu szlachcianek i mieszczek. Było to możliwe, bowiem leżakujący dojrzewający piernik mógł być przechowywany przez kilka miesięcy. Znane były pierniki korzenne, mało słodkie, które podawano jako przekąskę do wódki oraz słodkie pierniki z bakaliami, stanowiące smakowitą atrakcję rozmaitych uroczystości.

Prosty przepis na dobry dojrzewający piernik:

Składniki:

• prawdziwy miód – ½ kg
• cukier – 2 szklanki
• masło – 25 dag
• pszenna mąka – 1 kg
• świeże jaja – 3 sztuki
• zimne mleko – ½ szklanki
• soda oczyszczona – 3 płaskie łyżeczki
• sól – ½ łyżeczki
• korzenne przyprawy do piernika (np. imbir, cynamon, goździki, kardamon. Dostępne są także gotowe mieszanki)
• skórka pomarańczowa – 3 łyżki
• posiekane orzechy – 3 łyżki

Przygotowanie ciasta:

1. Prawdziwy miód, cukier i masło przekładamy do rondelka i podgrzewamy na małym ogniu. Zanim składniki zaczną wrzeć, rondel odstawiamy – masa musi zostać ostudzona.
2. Chłodną masę przekładamy do miski, dodajemy stopniowo mąkę i jajka – wyrabiamy ciasto.
3. W mleku rozpuszczamy sodę oczyszczoną i dodajemy do masy. Dosypujemy soli.
4. Dodajemy przyprawy, orzechy i usmażoną w cukrze skórkę pomarańczową. Dokładnie wyrabiamy ciasto, po czym formujemy je nadając mu kształt kuli i przykrywamy lnianą serwetką. Odstawiamy do lodówki.
5. Leżakujący piernik powinien dojrzewać w chłodnym miejscu przynajmniej przez dwa tygodnie.

Pieczenie:

1. Po upływie 2 – 4 tygodni, leżakujący dojrzewający piernik możemy upiec. Najlepiej zrobić to na 3 dni przed świętami.
2. Ciasto dzielimy na 3 placki. Po rozwałkowaniu, przenosimy placki na natłuszczone blachy i pieczemy, w temperaturze około 180 stopni Celsjusza, przez około 50 minut – do suchego patyczka.
3. Upieczony piernik jest twardy – będzie kruchy i dobry w smaku po 3 – 4 dniach.
4. Piernikowe placki przekładamy śliwkowymi powidłami.
5.  Przekładany powidłami tradycyjny piernik staropolski przykrywamy arkuszem papieru śniadaniowego i obciążamy, aby nadzienie rozłożyło się w równomierny sposób.

Piernik staropolski przechowujemy w chłodnym miejscu. Ciasto przez długi czas zachowa świeżość. Świąteczne wypieki można polukrować i udekorować. Miękkie ciasto piernikowe oraz drobne pierniczki figuralne kojarzą się dzisiaj z Bożym Narodzeniem oraz karnawałem. Warto jednak, podobnie jak nasi przodkowie, sięgnąć po dobry przepis na piernik staropolski i wzbogacić świąteczny wielkanocny stół o wyjątkowe aromatyczne ciasto. Smak piernika wspaniale podkreślą staropolskie nalewki z aronii.

Tradycyjny piernik staropolski – prosty przepis krok po kroku

Dobry piernik z orzechami i karmelem

Składniki:

• prawdziwy miód – 25 dag
• jaja – 4 sztuki
• mąka pszenna – ½ kg
• łuskane orzechy włoskie – 15 dag
• cukier puder – 25 dag
• masło – 10 dag
• oczyszczona soda – 2 łyżeczki
• przyprawy do Pernika – 1 opakowanie
• cukier na karmel – 1 dag

Przygotowanie:

1. Przyrządzamy karmel: na patelni rozpuszczamy 1 dag cukru, na niewielkim ogniu. Do rozpuszczonego cukru dolewamy 1/8 l wody, całość musi się zagotować.
2. Do miski przekładamy masło, prawdziwy miód, żółtka jajek, sodę oczyszczoną oraz karmel – ucieramy składniki, powoli dodając 25 dag mąki.
3. Białka jaj ubijamy na pianę - dodajemy ją do ciasta.
4. Powstałą masę łączymy z pozostałą mąką i orzechami, pokrojonymi wcześniej w paseczki.
5. Ciasto przekładamy do podłużnej foremki.
6.  Piernik pieczemy w temperaturze 180 stopni Celsjusza, przez około 1 godzinę.

Tradycyjny piernik staropolski, przekładany gęstą marmoladą lub masą czekoladową, może stanowić wyborną odmianę świątecznego stołu, na którym zwykle królują wielkanocne baby i mazurki. Ciasto możemy polukrować i ozdobić bakaliami. Sprawdź także ten artykuł z przepisami na piernik świąteczny.

Wyjątkowy piernik z dodatkiem piwa i bakalii

Składniki:

• prawdziwy miód – 15 dag
• cukier – 1 szklanka
• masło – 10 dag
• mąka pszenna – 40 dag
• ciemne piwo – ¼ szklanki
• jaja – 3 sztuki
• soda oczyszczona – 1 łyżeczka
• przyprawa do piernika
• bakalie – migdały, orzechy, figi, daktyle – po 10 dag
• skórka pomarańczowa – 1 łyżka
• woda – 2 łyżki

Przygotowanie:

1. W rondelku należy roztopić masło.
2. W innym rondlu podgrzewamy miód, dodajemy cukier i zagotowujemy. Całość przelewamy do miski, dodając stopniowo 20 dag mąki, roztopione masło, przyprawę do piernika oraz piwo. Ciasto bardzo dokładnie miksujemy.
3. Jajka wbijamy do miseczki, roztrzepujemy, po czym dodajemy – po jednym - do ciasta.
4. Bakalie rozdrabniamy i mieszamy z pozostałą mąką i sodą oczyszczoną, wcześniej rozpuszczoną w wodzie. Wszystkie składniki dodajemy do piernikowej masy.
5. Po dokładnym wymieszaniu, ciasto przekładamy do podłużnej foremki i pieczemy około 1 godziny, w temperaturze 180 stopni Celsjusza.

Upieczone, jeszcze gorące ciasto możemy polukrować i ozdobić bakaliami. Piernik jest delikatny i wilgotny. Długo utrzymuje świeżość oraz dobry oryginalny smak i aromat.

Piernik bez miodu – przepis na oryginalne świąteczne ciasto

Dobry piernik z lukrem cytrynowym – prosty przepis krok po kroku

Składniki:

• mąka pszenna – 3 szklanki
• cukier – 1 szklanka
• masło 15 dag
• zsiadłe mleko – 2 szklanki
• soda oczyszczona – 2 łyżeczki
• kakao – 2 łyżki
• cukier waniliowy – 1 opakowanie
• powidła śliwkowe – 2 łyżki
• cynamon – 1 łyżeczka
• rodzynki – 2 - 3 łyżki

lukier:

• cukier puder – 20 dag
• sok z cytryny – 4 łyżeczki

Przygotowanie:

1. Do miski wsypujemy mąkę, kakao, cynamon i sodę oczyszczoną – wszystkie składniki dokładnie mieszamy.
2. Dodajemy zsiadłe mleko, cukier, powidła i cukier waniliowy. Całość miksujemy na gładką masę.
3. Masło topimy w rondelku i po ostudzeniu, stopniowo, wlewamy do ciasta.
4. Ciasto wlewamy do podłużnej foremki - natłuszczonej lub wyłożonej papierem do pieczenia. Piernik pieczemy przez około 1 godzinę, w temperaturze 180 stopni Celsjusza – do suchego patyczka.

Cukier ucieramy z sokiem z cytryny i tak powstałym gładkim lukrem polewamy gotowy, jeszcze gorący piernik. Ozdabiamy wierzch wypieku rodzynkami. Ciasto wyróżnia się delikatnym wilgotnym miąższem. Kawa, herbata, a także staropolskie nalewki z aronii dobrze komponują się z aromatycznym piernikiem.

Wyjątkowy piernik z marchwi – szybki przepis

• marchew – ½ kg
• masło – 10 dag
• jaja – 3 sztuki
• mąka pszenna – ½ kg
• cukier – 20 dag
• proszek do pieczenia – 2 łyżeczki
• cukier na karmel – 5 dag
• przyprawa do pierników
• smażona skórka pomarańczowa – 3 dag

Przygotowanie:

1. Przyrządzamy karmel: na patelni rozpuszczamy 1 dag cukru, na niewielkim ogniu, po czym dolewamy 1/8 l wody i całość zagotowujemy.
2. Obraną ze skórki marchewkę drobno ucieramy.
3. Masło ucieramy z żółtkami, karmelem i cukrem - na gładką masę.
4. Dodajemy 25 dag mąki, z dodatkiem proszku do pieczenia.
5. Ciasto mieszamy z utartą marchewką. Dodajemy przyprawy do piernika oraz skórkę pomarańczową.
6. Ubijamy białka jajek i delikatnie mieszamy z ciastem. Dodajemy pozostałą część mąki.
7. Ciasto przekładamy do podłużnej foremki.

Marchewkowy piernik pieczemy przez 1 godzinę, w temperaturze 180 stopni Celsjusza. Gotowe ciasto wyjmujemy z foremki i po schłodzeniu możemy przełożyć powidłami śliwkowymi, udekorować lukrem i bakaliami. Prawdziwie świąteczną ozdobą piernika jest polewa z białej czekolady. Przyrządzimy ją z 10 dag białej czekolady, którą rozpuszczamy w kąpieli wodnej oraz z 5 dag masła i 2 łyżek mleka – składniki łączymy ze sobą i mieszamy, do czasu uzyskania gładkiej polewy.