Na czym polega kompostowanie? Wyjaśniamy krok po kroku

Jaki proces zachodzi w pryzmach kompostowych? Powstawanie i działanie kompostu

Na czym polega proces rozkładu kompostu?

Kompostowanie odpadów organicznych, na które składają się odpady ogrodowe i kuchenne, przebiega w odpowiednich warunkach: pryzma kompostowa musi pozostawać odpowiednio wilgotna, należy zapewnić jej dobry dostęp powietrza, co gwarantuje właściwy rozkład, na kompost przeznaczamy jedynie dopuszczalne odpady organiczne oraz umożliwiamy dojrzewanie kompostu przez dłuższy czas. Jeśli nie zapewnimy materii organicznej właściwych warunków rozkładu, może nastąpić beztlenowe niekontrolowane przekształcanie odpadów, w trakcie procesów gnilnych.

Proces kompostowania na ciepło przebiega w kilku fazach:

1. W ciągu pierwszych dni kompostowania namnażają się bakterie i wzrasta temperatura wewnątrz pryzmy, do 60-70 stopni Celsjusza. Obserwuje się spadek odczynu pH, ponieważ obficie tworzone są kwasy organiczne. Przez kilka następnych tygodni rozkładane są kwasy organiczne, cukry i skrobia. Odczyn pH zmienia się na zasadowy. Dochodzi do utraty azotu.
2. Następne tygodnie są okresem właściwego kompostowania - pryzma kompostowa nieco się wychładza i pojawiają się w niej grzyby, roztocza oraz dżdżownice. Kilka miesięcy trwa powstawanie humusu i jego dalsze wychładzanie.
3. Ostatnim etapem jest powstanie dojrzałego kompostu. Temperatura wewnątrz kompostownika zrównuje się z temperaturą zewnętrzną. Ziemia kompostowa nie zawiera owadów i dżdżownic. Świeży kompost uzyskamy w ciągu 3-5 miesięcy, natomiast dojrzały – powstaje po około roku.

Możliwe jest również kompostowanie beztlenowe, metodą „na zimno” – kompost będzie rozkładać się wolniej i w sposób niekontrolowany, przy udziale grzybów i bakterii beztlenowych. Materiał organiczny umieszcza się w dużych i mocnych workach polietylenowych, o pojemności 150 l, z dodatkiem 1 l naturalnego płynnego nawozu (gnojowicy) oraz ½ kg wapna. Tak przygotowany worek należy mocno zawiązać i umieścić pod warstwą słomy, z dala od domu i miejsc rekreacyjnych, bowiem pasywna metoda kompostowania wiąże się z wydzielaniem nieprzyjemnych woni. Jeśli interesują cię eko rozwiązania, sprawdź także ten artykuł z poradami, jak przygotować nawóz z bananów.

Jak zrobić kompostownik? Porady ogrodnika

Ważną sprawą jest wybór miejsca, w którym będziemy kompostować odpady organiczne. Powinno ono znajdować się blisko domu i umożliwiać bezproblemowy dojazd taczką. Kompostownik musimy ocienić i zabezpieczyć przed mocnymi podmuchami wiatru. Nasadzenie w otoczeniu kompostownika wysokich bylin, słoneczników lub dekoracyjnych krzewów, pozwoli wkomponować miejsce kompostowania w założenia ogrodowe.

Założenie pryzmy kompostowej wymaga przeznaczenia pod nią dostatecznie dużej powierzchni, z uwzględnieniem miejsca do przerabiania i przesiewania kompostu. Kompostowanie pryzmowe odbywa się na szerokości około 120 cm. Długość pryzmy zależy od wielkości ogrodu. W ogrodzie dużym można założyć więcej pryzm kompostowych. Jeśli zastosujemy pojemniki do kompostowania, możemy umieścić je na mniejszej powierzchni.

W miejscu na kompostownik wybieramy ziemię, na głębokość około 15 cm. Kompostowanie pryzmowe zachodzi na nieporośniętej glebie, dzięki czemu organizmy glebowe będą swobodnie przedostawać się do kompostu i wydostawać z niego – do gleby. Dolną warstwę stanowią rozdrobnione gałęzie i łodygi, na których układamy kolejne warstwy – dojrzały kompost lub starter kompostowy i luźno ułożone odpadki roślinne oraz kuchenne. Wysokość pryzmy wynosi około 150 cm.

Jakie materiały organiczne można kompostować?

Najpopularniejszymi materiałami organicznymi są odpadki ogrodowe. W czasie porządkowania ogrodu gromadzimy sporo odpadków. Na kompost trafiają opadłe liście, skoszona trawa, przycięte gałęzie, łodygi roślin i chwasty – bez nasion oraz rośliny wodne. Gałęzie należy rozdrobnić.

Cennymi odpadkami organicznymi są pozostałości kuchenne. Na kompost możemy przeznaczyć obierki warzyw i owoców, skorupki jajek, fusy kawy i liście herbaty, pozostałości karmy dla zwierząt, itp. Dobrym sposobem na gromadzenie odpadków we własnej kuchni są podręczne domowe pojemniki, często wyposażone w węglowe filtry, eliminujące nieprzyjemne zapachy. Dzięki nim możemy dokonać selekcji odpadów, oddzielając wartościowy materiał organiczny od śmieci.

Niektóre odpady nigdy nie powinny trafić do kompostownika. Należą do nich obierki cytrusów, ze względu na obecne w skórkach środki chemiczne, a także resztki mięs, kości, pestki, części metalowe, szkło i plastik. Wśród odpadów ogrodowych nie mogą w kompoście znaleźć się chore części roślin.

Na czym polega pielęgnowanie kompostu? Najważniejsze zasady

Wszystkie warstwy w kompostowniku muszą być dość luźno ułożone, by zapewnić dobry przepływ powietrza. Ciężkie materiały, np. skoszoną trawę i liście, rozluźniamy, poprzez dodatek słomy i gałęzi, pociętych na niewielkie kawałki. Dodatek przyspieszaczy kompostowych i startera kompostowego, dostępnych w sprzedaży, znacznie przyspieszy dojrzewanie kompostu.

Właściwa wilgotność kompostu gwarantuje jego właściwy rozkład. W czasie upalnego lata, gdy zgromadzony materiał może wysychać, polewamy pryzmę obficie wodą, która jest niezbędna do namnażania się i rozwoju bakterii oraz grzybów. Przyjmuje się, że wilgotność kompostu powinna osiągać 50-60 %. Wilgotność materiału sprawdzamy, pobierając próbkę z wnętrza pryzmy. Nie powinna być bardzo mokra, ale ściśnięta w dłoni, musi pozostawiać mokry ślad na rękawicy. Cieknący kompost jest znakiem zbyt dużej wilgotności pryzmy. Skutkiem zalania spadnie temperatura kompostu i rozpoczną się procesy gnilne, czemu będzie towarzyszył odrażający zapach.

Kompost wymaga przerabiania. Po około 3 miesiącach dojrzewania przekładamy warstwy kompostu, aby rozłożony materiał ze środka pryzmy znalazł się wyżej, a górny, nierozłożony, trafił do wnętrza kompostownika. Przerobiony kompost szybciej dojrzewa. Jeśli pryzma ma objętość poniżej 1 m3 – nie wymaga przerobienia.