Uprawa i cięcie winogron - porady praktyczne
W ciągu ostatnich dziesięcioleci winorośl doczekała się stworzenia najbardziej odpornych odmian. Teraz większość z nich można spokojnie uprawiać w naszych warunkach klimatycznych, są także bardziej odporne na choroby i szkodniki. Uprawa winogron stała się znacznie łatwiejsza i mniej wymagająca niż wcześniej, a jednak nadal wymaga bardzo wiele uwagi. To nie lada wyzwanie, ale dla słodkich, dużych owoców, które bardzo licznie pojawiają się w grubych kiściach na pędach naprawdę warto poświęcić trochę czasu.
Jeśli interesują cię także dodatkowe informacje na temat uprawy winorośli w Polsce, znajdziesz je w tym artykule.
Wszystko na temat sadzenia winogron - co warto wiedzieć
Sadzenie winogron – sadzonki winogron
Zanim zdecydujesz się na kupno konkretnej sadzonki winogron, zastanów się nad odmianą. Przy wyborze przede wszystkim kieruj się takimi wskaźnikami jak mrozoodporność i okres dojrzewania. Niektóre europejskie odmiany winogron, chociaż w zasadzie są odporne na zimowe morzy, czasami mogą być narażone na wczesnowiosenne zmiany temperatur. Warto więc dokładnie dowiedzieć się i znaleźć takie odmiany winogron, które na pewno utrzymają się dobrze w naszym klimacie. Sadzenie winorośli wymaga odpowiedniego przygotowania.
Kolejnym czynnikiem, który bywa przeważający w tej dziedzinie, jest przeznaczenie krzewów. Jeśli chcesz, by ocieniały altanę lub rosły na pergoli i spełniały także zadanie dekoracyjne, musisz zdecydować się na inne odmiany winogron niż wtedy, kiedy chcesz rozmieścić je w sadzie na palikach. Każda odmiana może mieć inny pokrój, część z nich jest bardziej podatna na szybkie rozrastanie się i pięcie się w górę, inne natomiast są nieco mniej bujne, za to znacznie obficiej wydają owoce.
Sadzonki winogron wybranej odmiany powinieneś kupić wyłącznie w sprawdzonej szkółce lub u renomowanego sprzedawcy. To jeden z najważniejszych warunków powodzenia uprawy. Sadzonki winogron są dostępne na rynku w pojemnikach lub z nagim korzeniem. W miarę możliwości wystrzegaj się tej drugiej opcji, ponieważ tego rodzaju krzewy są niższej jakości i mogą nie przyjąć się na stałym miejscu. Oczywiście możliwe jest także szczepienie winogron, ale materiał do szczepek także pozyskuj od sprawdzonych hodowców. Jeśli interesuje cię także uprawa moreli na owoce, przeczytaj ten artykuł.
Sadzenie winogron – stanowisko
Jak sadziń winogrona? Krzewy winogronu sadzi się wczesną wiosną lub jesienią. Oba terminy są dobre, z tym jednak założeniem, że sadzonki w pojemnikach, które mają liczne liście lepiej sadzić na przełomie wiosny i lata. Uprawa winogron powinna zacząć się od starannie przygotowanego stanowiska. Uprawa winorośli wymaga zatem wykonania nieco pracy.
Sadzenie winogron należy przeprowadzić wyłącznie na dokładnie oczyszczonym, odchwaszczonym podłożu, które wcześniej zostanie głęboko przekopane. Podłoże można wzmocnić obornikiem lub kompostem. Sadzenie winogron ma znacznie większe szanse powodzenia w przypadku nawożenia naturalnego, nawozy mineralne używa się tylko w razie konieczności.
Oczywiście dla winorośli należy wybrać mocno nasłonecznione miejsce. Na słonecznych stanowiskach sadzenie winogron udaje się lepiej, ponieważ rośliny szybciej się rozwijają i błyskawicznie zawiązują owoce, są także mniej podatne na choroby winogron. Roślina potrzebuje żyznej gleby, próchniczej i bardzo lekkiej. Dobrze czuje się w miejscach, gdzie podłoże szybko się nagrzewa. Nie znosi natomiast podmokłego terenu – nadmiar wody nie wpływa zbyt dobrze na rozwój roślin. Jeśli interesuje cię uprawa wiśni na owoce, przeczytaj ten artykuł.
Sadzenie winogron polega na umieszczeniu sadzonki w dołku o około półmetrowej średnicy. Każda sadzonka musi być palikowana, chyba, że roślina jest sadzona przy siatce lub ścianie altanki. Sadzenie winogron wymaga dość dużo wprawy, ponieważ winogron musi być przysypany ziemią lub torfem w taki sposób, by jedynie połowa sadzonki wystawała nad powierzchnię gleby, ale jej poziom koniecznie musi być poniżej 2-3 pęka.
Uprawa winogron – zabiegi
Jak podlewać winogrono?
Jeśli chodzi o podstawowe zabiegi pielęgnacyjne, takie jak podlewanie i nawożenie, uprawa winogron nie jest szczególnie skomplikowana. Rośliny, zwłaszcza te starsze bardzo dobrze radzą sobie z niedoborem wody, dlatego podlewa się je tylko w przypadku przeciągającej się suszy. Niektóre odmiany winogron mogą być bardziej wrażliwe na niedobór wody, dlatego warto je podlewać regularnie, jeśli rosną na bardzo przepuszczalnym podłożu. Uprawa winogron młodych wymaga nieco częstszego podlewania, zwłaszcza tuż po posadzeniu. Rośliny warto także wyściółkować, aby zapewnić im większą wilgotność podłoża i móc ograniczyć nakłady na podlewanie.
Uprawa winorośli - nawożenie winogron
Rośliny, chociaż wydają się dość wymagające, nie mają szczególnie wysokiego zapotrzebowania na składniki mineralne. Wszystko, co jest im potrzebne można im zapewnić przeprowadzając nawożenie raz w roku. Robi się to wiosną, dokładnie rozkładając kompost między palikami. Profesjonalne mineralne nawozy do winorośli także mogą się przydać, zwłaszcza, jeśli po analizie składu gleby stwierdzisz, że w podłożu jest za mało mikroskładników. Interesuje cię uprawa krzewu agrestu na owoce? Porady znajdziesz w tym artykule.
Ważnym zabiegiem jest także ochrona roślin przed zimnem. Zima niestety daje się we znaki winogronom, które teoretycznie wytrzymują temperaturę do -20 stopni Celsjusza. W praktyce jednak nie zawsze się to sprawdza, dlatego w listopadzie przykrywa się korzenie rośliny warstwą ziemi o wysokości około 30 cm. Krzew można także owinąć agrowłókniną lub chochołem ze słomy.
Wszystko, co trzeba wiedzieć o cięciu winogron
Kiedy przycinać winogron?
Jednak uprawa winogron wymaga jeszcze jednego ważnego zabiegu, którego nie można pominąć. Jest nim cięcie winogron, zabieg pielęgnacyjny bez którego rośliny nie będą owocować lub zbiór będzie bardzo mizerny. Przycinanie przeprowadza się zarówno dlatego, żeby kształtować krzew, jak i w celu prześwietlenia go – często zdarza się, że ukryte pod liśćmi owoce nie dojrzewają, ponieważ nie mają dostępu do słońca. Co więcej, cięcie winogron jest często także odmładzające i interwencyjne – to najlepszy sposób, by szybko wyeliminować liczne choroby winogron.
Kiedy przycinać winogron? Pierwsze cięcie w sezonie przeprowadza się bardzo wcześnie – pod koniec lutego lub na początku marca. Zimna aura nie będzie dla rośliny zagrożeniem, większe jest, jeśli przeprowadzisz cięcie winogron w kwietniu, kiedy to występuje płacz łozy i rany trudniej się goją, a to powoduje liczne choroby winogron. Jednak z cięcia wczesnowiosennego należy zrezygnować, jeśli utrzymują się silne mrozy.
Drugi termin, kiedy należy przeprowadzić zabieg to jesień, wtedy to przeprowadza się cięcie dopiero wtedy, gdy krzewy nie mają już żadnych liści. W czasie wegetacji także można przeprowadzać pojedyncze cięcia, zwłaszcza prześwietlające, te jednak polegają tylko na usuwaniu zbędnych liści i nadmiernie wybujałych pędów, które ograniczają winoroślom dostęp do promieni słonecznych.
Cięcie winogron – podstawowe zasady
Cięcie winogron i cięcie winorośli przede wszystkim powinno być dość mocne. Lekkie przycinanie końcówek pędów i usuwanie liści nic nie zdziała, ponieważ roślina ma tendencję do szybkiego rozwoju i błyskawicznego rozprzestrzeniania się. Jedynie silne cięcie sprawi, że roślina pobudzi się do wytworzenia pędów płodnych, na których będą mogły pojawić się owoce. Ponadto nie mają zbyt wielu liści do utrzymania, będzie owocowała znacznie obficiej, a grona będą większe i smaczniejsze. Przycinanie winogron jest zatem jak najbardziej potrzebne.
Wyróżnić można kila rodzajów cięcia winogron. Najważniejsze jest cięcie zasadnicze, czyli to, które ma na celu usunięcie starych pędów i pobudzenie rośliny do owocowania. Polega na skracaniu łoz. Warto zrobić to w dwóch turach – jesienią tylko obciąć najgrubsze, zdrewniałe gałęzie, wiosną dokonać silniejszego cięcia łoz. Wszystkie rany i ślady po sekatorze muszą być zabezpieczone odpowiednią maścią ogrodniczą, ponieważ może okazać się, że niezaleczone miejsca staną się ogniskiem choroby grzybowej. Jeśli interesuje cię także uprawa krzewu porzeczki na owoce, przeczytaj ten artykuł.
Jeśli zależy ci na dobrych plonach, powinieneś także co roku przeprowadzić cięcie na owocowanie. Polega to na ograniczeniu liczby płodnych pąków – to z nich wyrastają pędy, na których pojawią się owoce. Najpiękniejsze i najsmaczniejsze grona otrzymuje się na krzewach prowadzonych na 6-8 pąków, w przypadku mniej płodnych odmian można pozwolić sobie na utrzymywanie 10 pąków.
Ostatnim rodzajem cięcia, którego nie możesz zaniedbywać jest tak zwane cięcie zielone, które w zasadzie powinno się przeprowadzać regularnie przez cały okres wegetacyjny, od momentu pojawienia się kwiatów. Cięcie zielone polega na wyłamywaniu liści i bezpłodnych pędów, które regularnie przyrastają na roślinie przez cały sezon. Ich usuwanie ma na celu nie tyle pobudzenie rośliny do rozwoju, co odciążenie jej – nie musząc utrzymywać liści, roślina będzie mogła dostarczyć więcej składników owocom. W tym czasie należy także bardzo dokładnie usuwać wszystkie „pasierby”, czyli pędy, które wyrastają z kątów liści, należy je ucinać nad drugim lub trzecim liściem.
Najpowszechniejsze choroby winogron i ochrona roślin
Chociaż najnowsze odmiany są bardziej odporne na choroby, a szczepienie winogron pozwala na uprawianie najbardziej szlachetnych kultywarów na bardziej wytrzymałych podkładkach, nawet wzorcowa uprawa winogron może być narażona na choroby. Najpowszechniejsze choroby winogron to te pochodzenia grzybowego, które rozwijają się, jeśli podłoże lub powietrze jest zbyt wilgotne. Najbardziej powszechna jest szara pleśń, grzyb, który atakuje owoce i sprawia, że plon nie nadaje się do spożycia. Objawia się występowaniem dużych plam o żółtawym lub szarawym nalocie, powoduje obumieranie także niedojrzałych owoców.
Kolejne uciążliwe choroby winorośli to mączniaki. Zwłaszcza mączniak rzekomy jest bardzo groźny, dlatego, że mączniak rzekomy atakuje całe rośliny, zarówno pędy, jak i liście i owoce. Powoli prowadzi do zamierania całej rośliny, a jego niebezpieczeństwo polega także na tym, że błyskawicznie się rozprzestrzenia po całym ogrodzie, nie tylko w uprawie winorośli. Co więcej, może okazać się, że nawet jeśli wydaje ci się, że pokonałeś mączniaka rzekomego, jego zarodniki przetrwają zimę i objawy wrócą ze zdwojoną siłą w następnym sezonie.
Obie wymienione choroby winorośli to choroby o podłożu grzybowym. Ich przyczyną mogą być zarówno niesprzyjające warunki, jak i błędy uprawne. I niestety, na te choroby nie ma środków naturalnych, jeśli chcesz się ich pozbyć, koniecznie musisz użyć preparatu grzybobójczego. Na rynku dostępne są takie o krótkim okresie karencji, które nie tylko zwalczają objawy choroby, ale także działają przeciwzarodnikowo, nie pozwalając grzybni na rozwój mączniaka rzekomego. Ochrona roślin jest zapewniona dzięki temu na najwyższym poziomie.