Korniki - jak wygląda, skuteczne sposoby zwalczania szkodnika

Korniki - groźne szkodniki żerujące w drzewie

Jakie szkody w drzewie czynni kornik

Korniki, czyli kornikowate (scolytidae), stanowią rodzinę chrząszczy, które żerują w drzewie. W Polsce żyje około 100 gatunków tych chrząszczy. Korniki zjadają łyko, miazgę drzew lub wyhodowane przez siebie grzyby. Niektóre gatunki jedzą nasiona, na przykład kawy, lub tkanki roślin zielnych. Jednak większość gatunków żeruje w drzewie. Co ciekawe, korniki żerują tylko w żywych drzewach, dlatego też nie pojawiają się w domu, w konstrukcjach drewnianych czy w meblach. Kornikami są popularnie nazywane inne gatunki owadów żerujące w meblach, w domu.

Najbardziej popularne gatunki korników występujące w polskich lasach:

• kornik drukarz,
• kornik ostrozębny,
• kornik sześciozębny,
• kornik zrosłozębny,
• cetyniec większy,
• kornik drukarczyk,
• kornik modrzewiowiec,
• rytownik pospolity,
• drwalnik paskowany,
• ogłodek wiązowiec i ogłodek wielorzędowy.

Gatunki korników bytujące w Polsce żerują głównie na drzewach iglastych i krzewach. Większość bytuje na drzewach żywych, choć są gatunki żerujące na drzewach martwych. Najczęściej korniki atakują drzewa przewrócone, osłabione lub złamane. Niektóre gatunki korników żywią się łykiem lub miazgą drewna, inne zaś hodowanymi przez siebie grzybami.

Wszyscy wiedzą, że korniki drążą tunele w drewni. W jaki jednak sposób tunele wpływają na żywotność drzewa? Korniki żerują zwykle pomiędzy korą i drewnem, czyli uszkadzają warstwy drewna odpowiedzialne za przenoszenie substancji organicznych wytworzonych w liściach. Niszczą też warstwy odpowiadające za roczny przyrost drzewa. W ten sposób korniki doprowadzają do obumierania drzew.

W niesprzyjających warunkach, jak: susze, wiatry i burze powodujące łamanie się drzew, monokultury świerkowe czy podwyższone temperatury wiosna i jesienią, może dojść do gradacji, czyli masowego rozwoju kornika. Gradacja, z kolei, może doprowadzić do zniszczenia dużych połaci lasu. W naturalnych warunkach korniki rzadko zasiedlają drzewa zdrowe, zdarza się to jednak w wyniku gradacji (masowego wylęgu), szczególnie w lasach przekształconych gospodarczo na monokultury.

Czy korniki są szkodnikami lasów

W popularnym rozumieniu korniki uchodzą za groźne szkodniki drzew. Jednak sytuacja jest skomplikowana i kontrowersyjna. Z całą pewnością korniki są szkodnikami lasów gospodarczych, monokulturowych, przeznaczonych na produkcję drewna. W lasach monokulturowych kornik rozprzestrzenia się szybko i może powodować znaczne szkody w drewnie gospodarczym.

Ogromne kontrowersje budzą korniki w lasach naturalnych. Uważa się, że korniki atakują przede wszystkim drzewa chore i uszkodzone przyspieszając ich zamieranie. W ten sposób dają miejsce dla młodych drzew. Ponadto korniki przyczyniają się do różnorodności drzewostanu. Dzieje się tak dlatego, że różne gatunki korników żerują na różnych gatunkach drzew. Jeśli jakiś gatunek drzew występuje w danym lesie w nadmiarze, korniki rozwijają się szybciej i ograniczają ilość tych drzew. W ten sposób przyroda reguluje różnorodność gatunków. Problemem są lasy monokulturowe, gdzie nie działają naturalne mechanizmy regulujące rozwój korników. Dochodzi szybko do gradacji, czyli masowego wylęgu korników. Zwykle zwalczanie kornika polega na wycinaniu zaatakowanych drzew póki korniki nie przeniosą się na inne drzewa. Sposobem zapobiegania jest wprowadzanie do monokultur różnorodnych gatunków drzew. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat szkodników drewna?

Jak wygląda kornik i jego cykl rozwojowy

Korniki to małe chrząszcze w kolorze brązowym, szarym lub czarnym. Cykl rozwojowy kornika wygląda podobnie jak wielu owadów i przechodzi przez stadia jaj, larw i owadów dorosłych.

Zachowania owadów nieco się różnią w zależności od gatunku. U niektórych korników samiec drąży jamę godową, gdzie samica składa jaja. Larwy zaś drążą własne korytarze, w których się przepoczwarzają. U innych gatunków to samica drąży korytarze i składa w nich jaja. Korniki wprowadzają do drewna symbiotyczne grzyby, którymi się żywią. Niektóre korniki po złożeniu jaj ponownie żerują w drewnie, aby się zregenerować, po czym odbywają ponowne gody i składają kolejne jaja.

Owad dorosły kornika bardzo dobrze lata, dzięki czemu szybko przenosi się z drzewa na drzewo. Owady latające bytują w ciągu dnia i mogą przelatywać na znaczne odległości.

Jak wygląda kornik drukarz - najbardziej znany gatunek kornika

Kornik drukarz występuje w Europie oraz Azji północnej i środkowej. Chrząszcze dorosłe są brązowe i osiągają długość około 5 mm. Larwy są białe z żółto brunatną głową. Cykl rozwojowy kornika drukarza przechodzi przez stadium jaja, larwy i owada dorosłego. W niesprzyjających warunkach w sezonie pojawiają się 2 pokolenia chrząszcza, zaś w sprzyjających warunkach do pięciu. Owad ten żyje 2 - 3 lata.

Kornik drukarz żeruje głównie na świerku pospolitym, ale może również zasiedlać inne gatunki drzew iglastych. Bytuje on na żywych drzewach, ale może również żerować na nieokorowanym drzewie ściętym, na wiatrołomach i wywrotach. Szczególnie dobrze rozwija się w monokulturach świerkowych. Drzewa bronią się naturalnie przed kornikami poprzez wyciek żywicy.

W naturalnych warunkach kornik drukarz przerzedza lasy świerkowe, dzięki czemu mogą się rozwijać rośliny światłolubne. Natomiast w martwych drzewach, w korytarzach wyżłobionych przez korniki rozwijają się różne gatunki chrząszczy i innych owadów, często ginące i znajdujące się pod ochroną gatunkową. Populacje kornika stanowią także pokarm dla wielu ptaków, na przykład dzięcioła.

O ile populacja kornika drukarza przyczynia się do regulowania ekosystemu lasów naturalnych, to zagraża lasom gospodarczym. Gradacja kornika drukarza często występuje po gradacji brudnicy mniszki. Dochodzi tu do nalotów kornika na drzewa niewykazujące oznak osłabienia. Objawem żerowania kornika drukarza jest:

• odpadanie łusek kory,
• wysypujące się brązowe trociny,
• matowienie drzewa,
• żółknięcie igieł,
• przedwczesne opadanie zielonych igieł.

Czy korniki mogą żerować w domu drewnianym lub w meblach

Mało kto wie, że nazwa kornika odnosi się tylko do owadów żerujących w lasach. Jednak szkodniki drewna pojawiają się także w domu. Mogą drążyć tunele w meblach drewnianych, w drewnianych domach, drewnianych framugach i parapetach, schodach drewnianych, drewnianych dachach i podłogach, a także w kolekcjach starych obrazów i dzieł sztuki. Jeśli korniki nie żerują w meblach, to jakie szkodniki niszczą przedmioty drewniane w domu?

Owadami, które żerują w domu, są najczęściej kołatkowate. Ich nazwa pochodzi od dźwięków wydawanych przez samce nawołujące samice. Ich terenem bytowania jest stare drewno, dlatego też mogą drążyć tunele w starych meblach. Niektóre kołatkowate żerują również w żywności.

W domu działają takie owady, jak:

• kołatek domowy,
• miazgowiec parkietowiec,
• spuszczel pospolity,
• tykotek pstry,
• krokwiowiec piłkorożny,
• wyschlik grzebykorożny
• termity.

Podobnie jak inne owady, także szkodniki drewna przechodzą przez stadia rozwojowe jaja, larwy, poczwarki i postaci dorosłej. Podobnie, jak w przypadku korników, także szkodniki drewna odżywiają się drewnem lub wyhodowanymi przez siebie grzybami. Stadiami, które żerują w drewnie, są larwy, które przechodzą przez różne etapy linienia i mogą żyć nawet wiele lat.

Pojawieniu się szkodników drewna w domu sprzyjają takie warunki jak:

• niedostatecznie wysuszone lub młode drewno,
• budowa domu w pobliżu lasu,
• niewłaściwe posadowienie budynku,
• brak zabezpieczenia drewna przed szkodnikami.

Obecność owadów poznajemy po otworach wlotowych i wysypujących się z nich trocinach. Oczywiście, szkodniki drewna żerują tylko w drewnie. Nie gryzą ludzi, ani zwierząt domowych i nie żerują w żywności.