Aksamitka wyniosła - opis, odmiany, wymagania, pielęgnacja
Aksamitki (Tagetes), najczęściej żółte lub brązowoczerwone, dekorują ogrody od lipca do października. Lubią miejsca słoneczne oraz półcień, dobrze znoszą opady deszczu. Niskie odmiany znajdują zastosowanie w skrzynkach balkonowych. Efektownym popularnym gatunkiem jest wielkokwiatowa aksamitka wyniosła (Tagetes erecta). W ogrodzie sprawdzi się w nasadzeniu grupowym, na obwódkach rabatek, nadaje się również na skalniak. Ogniste aksamitki pięknie prezentują się w sąsiedztwie lilioworóżowych miododajnych łanów, jakie tworzy wierzbówka kiprzyca. Przeczytaj, jak wygląda uprawa i pielęgnacja aksamitki wyniosłej.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o aksamitkach.
Tagetes erecta – opis gatunku
Aksamitka wyniosła - typ goździkowy i chryzantemowy
Aksamitka wyniosła wywodzi się z Meksyku. Osiąga wysokość do około 120 cm wysokości. Ozdobą rośliny są okazałe pełne kwiaty, wybarwione na pomarańczowo i żółto. Popularna nazwa roślin – śmierdziuszki, wiąże się z ostrym i nieprzyjemnym zapachem, wydzielanym przez liście.
W zależności od budowy koszyczków kwiatowych, wyróżnia się dwa typy Tagetes erecta:
- typ goździkowy – koszyczek kwiatowy składa się głównie z kwiatów języczkowych, co upodabnia je do kwiatów goździka,
- typ chryzantemowy – obejmuje kwiaty rurkowe i języczkowe. Budowa koszyczka kwiatowego przypomina w kształcie chryzantemę.
Popularnymi gatunkami Tagetes są również:
- aksamitka rozpierzchła – tworzy rośliny niskie, o wysokości do 30 cm oraz rośliny wysokie, dorastające do 75 cm wysokości. Dekorację aksamitek stanowią pełne lub pojedyncze kwiaty, o żółtopomarańczowej barwie, z czerwonawą plamą oraz kwiaty ciemnobrązowe, z żółtym obrzeżeniem płatków,
- aksamitka wąskolistna – wyróżnia ją pokrój kępiasty, karłowy – rośliny dorastają do 30 cm wysokości. Drobne, pomarańczowe i żółte kwiaty, u nasady naznaczone są czerwoną plamką.
Aksamitka rozpierzcha i wąskolistna wymaga nasadzenia w rozstawie 25 cm x 35 cm.
Aksamitka Tagetes erecta – wymagania uprawowe
Aksamitki są jednorocznymi roślinami, łatwymi w uprawie. Obficie kwitną od lipca do października. Znajdują zastosowanie na kwiat cięty, jako składnik bukietów, na obwódki rabatek, nadają się na skalniak, do tworzenia kompozycji kwiatowych na kwietnikach oraz do skrzynek balkonowych. Kwiaty pojawiają się po około 12 tygodniach od siewu. Nasiona wysiewamy w kwietniu, do inspektu lub na rozsadniku, po zabezpieczeniu roślin przed przymrozkami.
Właściwa rozstawa dla gęsto wysianych roślin wynosi 3 cm x 5 cm – po przeprowadzeniu pikowania siewek. Zabieg nie jest konieczny, przy roślinach wysianych rzadko. Pod koniec maja możemy zasadzić aksamitki na stałe miejsce, w gruncie. Rozstawa dla aksamitek wyniosłych, sadzonych grupowo na rabatach ogrodowych, wynosi 40 cm x 40 cm. Bezpośrednio do gruntu można wysiać nasiona w połowie maja. Kwitnienie nastąpi pod koniec lipca.
Aksamitka wyniosła preferuje słoneczne stanowisko lub półcień. Zwróćmy uwagę, by zapewnić roślinie stanowisko o lekko kwaśnym odczynie pH (5,5 – 6,5), o średnio bogatej glebie, co zapewni obfite kwitnienie. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o uprawie aksamitki wzniesionej.
Aksamitka wyniosła wielkokwiatowa - najładniejsze odmiany
Tagetes erecta ‘Hawaii’ – zaliczana jest do najpiękniejszych odmian typu goździkowego. Roślina osiąga około 90 cm wysokości. Wyróżnia ją krzaczasty pokrój oraz pełne pomarańczowe kwiatostany, o średnicy do 15 cm. ‘Hawaii’ należy do odmiany średnio wczesnej. Jest odporna na choroby oraz niesprzyjające warunki pogodowe. W czasie ulewnego deszczu warto potrząsać koszyczkami kwiatowymi, by pozbyć się gromadzącej się w nich wody. Pod jej ciężarem może dochodzić do łamania się pędów.
Aksamitka wyniosła ‘Alaska’ – dorasta do 90 cm wysokości. Dekoracyjne pełne koszyczki kwiatowe, o żółtej barwie, osiągają średnicę około 12 cm. Aksamitka kwitnie od czerwca do października. Nadaje się na kwiat cięty, przez długi czas zdobi wnętrza. Aksamitki, uprawiane na kwiat cięty, należy sadzić w rzędach, co 30 cm – 40 cm. Pielęgnacja odmiany wymaga obfitego podlewania roślin w czasie letnich upałów. Deszczowa aura może prowadzić do pojawienia się chorób grzybowych.
Aksamitka wyniosła ‘Calando’ – należy do odmiany karłowej, dorastającej do 30 cm wysokości. Złocistożółte pełne kwiaty, o średnicy 6 cm, znajdują zastosowanie na balkonach, pięknie prezentują się na obwódkach rabat oraz jako element niewielkich bukiecików. Odmiana preferuje stanowisko słoneczne lub lekko zacienione, o żyznej glebie. Aksamitka tworzy kwiaty do pierwszych przymrozków.
Zastosowanie aksamitki wyniosłej – porady i ciekawostki
Aksamitka wyniosła, podobnie jak aksamitka rozpierzchła i wąskolistna, wydziela charakterystyczną woń. Ostrego zapachu aksamitek nie lubią mrówki, uciekają przed nim mszyce, a nawet krety, więcTagetes erecta zaliczana jest do skutecznych roślin obronnych. Aksamitka w ogrodzie warzywnym, dzięki wydzielinom korzeniowym, pomoże zwalczyć nicienie, groźne szkodniki, wysysające sok z korzeni roślin. Zalecane jest sadzenie aksamitek między uprawami ziemniaków i marchwi.
Miododajna aksamitka wyniosła wabi owady zapylające, podobnie jak wierzbówka kiprzyca i czarnuszka damasceńska. Latem nad roślinami uwijają się różnobarwne motyle, pszczoły oraz trzmiele. Czarnuszka damasceńska, dorastająca do 50 cm wysokości, jest efektownym towarzystwem dla niskich odmian aksamitki. Mieszanki wysuszonych kwiatów aksamitki i czarnuszki damasceńskiej chętnie dodawane są do potpourri.
Inne zastosowanie aksamitki wyniosłej:
- Kwiaty aksamitek mają właściwości zdrowotne. Preparaty, przygotowane z części nadziemnych, łagodzą, między innymi, dolegliwości trawienne, działają antybakteryjnie oraz są pomocne przy zwalczaniu pasożytów.
- Napar z kwiatów aksamitki służy do przemywania zmęczonej skóry, przywracając jej elastyczność i świeży wygląd.
- Kwiaty Tagetes erecta są jadalne. Można przyozdabiać nimi potrawy lub dodawać do sałatek. Suszone kwiaty stanowią aromatyczną przyprawę, służą także do przygotowania zdrowej herbaty lub nalewki.
- Gotowanie kwiatów aksamitek umożliwia, w sposób naturalny, uzyskanie żółtego barwnika. Po dodaniu zaprawy ałunowej, możliwe jest farbowanie jedwabiu oraz wełny.