Właściwości aloesu - lecznicze, odżywcze i inne zastosowania aloesu

Aloes - opis i charakterystyka

Aloes - co warto wiedzieć?

Aloes to roślina należąca do liliowatych pochodząca z tropikalnych regionów świata, głównie z Półwyspu Arabskiego, Afryki i Madagaskaru, ale można ją spotkać praktycznie wszędzie tam, gdzie klimat sprzyja rozwojom różnorodnych sukulentów. Jego właściwości lecznicze znane były również Rzymianom, Egipcjanom, Grekom czy Hebrajczykom.

Nazwa aloes pochodzi z greckiego słowa alsos oznaczającego “gorzki”. Na świecie istnieje około 250, a niektóre źródła podają nawet liczbę 400, gatunków tej wiecznie zielonej rośliny wyglądem przypominającej kaktusy lub przybierającej formę krzewiastą czy wręcz drzewiastą (np. aloes drzewiasty). Cenne właściwości lecznicze, jakie posiada aloes powodują, że jest on hodowany specjalnie do celów medycznych przede wszystkim w Teksasie i Meksyku, gdzie klimat jest wystarczająco gorący. W krajach śródziemnomorskich często jest sadzony w ogrodach jako roślina ozdobna. Jednak również uprawa doniczkowa pozwala na zastosowanie tej rośliny jako ozdoby domu oraz środka leczniczego. Jeśli interesuje cię ten temat, poznaj także inne zioła i rośliny lecznicze.

Charakterystyka aloesu

Aloes jest rośliną pozbawioną pnia, posiadającą rozdęte liście koloru szarozielonego, o brzegach pokrytych drobnymi kolcami w różnych kształtach, w zależności od odmiany. To właśnie w pokrytych grubą skórą liściach aloesy gromadzą wodę. Dzięki niewielkiej ilości aparatów szparkowych otwierających się tylko w nocy, prawie w ogóle nie tracą wody przez parowanie co chroni je przed suszą. Sukulent ten osiąga różną wysokość na przykład najpopularniejszy aloes pstry (łac. variegata) rośnie do 30 cm, aloes ościsty do 20-25 cm, zaś aloes drzewiasty może osiągać do 60-70 cm wysokości. Aloes może rozrastać się do kilkumetrowych drzew.  Uprawa w warunkach domowych rzadko wydaje kwiaty, najczęściej kwitnie aloes pstry. Kwiat aloesu jest zwykle rurkowany, barwy pomarańczowej, żółtej lub czerwonej.

Najpopularniejsze odmiany aloesu

Istnieje bardzo wiele odmian aloesu, pośród których warto wymienić kilka posiadających najbardziej pozytywne opinie co do właściwości i najchętniej wybieranych do uprawy:

➢ Aloes pstry(Aloe variegata) – znany również pod nazwą aloes tygrysi, to odmiana najpopularniejsza i najczęściej wybierana do uprawy w domowych warunkach. Nie wymaga bowiem wielkiego nakładu pracy przy pielęgnacji, a jego wysokość sięga 30 cm. Pokryte nieregularnymi, poprzecznymi paskami o jaśniejszym odcieniu liście stanowią największą ozdobę tego gatunku. Jeśli aloes pstry będzie miał zapewniony zimowy okres spoczynku (należy wynieść go do pomieszczenia z temperaturą 10°C) to na wiosnę pięknie zakwitnie. Kwiat aloesu tygrysiego przybiera rurkowaty kształt i pomarańczowo-czerwoną barwę.

➢Aloes zwyczajny (aloe vera), inaczej Aloe barbadensis czy też aloes barbadoński osiąga do 50-80 cm wysokości i jest odmianą, z której najczęściej pozyskiwany jest znany z szerokich właściwości sok z aloesu. Aloes zwyczajny zazwyczaj rośnie w grupach, tworząc liczne odrosty, bez pnia lub wykształcając pień o średnicy 30 cm. Posiada długie do 40-50 cm szaro-zielone, mięsiste liście układające się w rozetę, które mają ząbkowane brzegi. Aloe vera kwitnie na żółto i jest bardzo łatwy w uprawie. Jest to odmiana, którą z powodzeniem można hodować na parapecie.

➢Aloes ościsty (Aloe aristata) – to karłowata odmiana aloesu, gdyś dorasta do ok. 25-30 cm wysokości. Jego liście ułożone w rozety są zwykle ciemnej barwy z jasnymi plamkami oraz ząbkowanymi brzegami. W Polskich warunkach często zakwita w lato, a jego kwiaty są drobne, zółto-pomarańczowe lub różowe.

Aloes drzewiasty(Aloe aborescens) – gatunek ten należy do silnie rozgałęziających się i wypuszczających dużo odrostów sukulentów. W naturze przyjmuje formę krzewiastą i osiąga od 2 do 6 metrów wysokości, a jego łodygi mogą mieć nawet 30 cm grubości. Uprawa domowa jest niedroga (cena gotowej sadzonki jest stosunkowo niewielka) i skutkuje rośliną dorastającą bardzo rzadko do metra wysokości. Aloes drzewiasty posiada liście siedzące, które obejmują niemal w całości łodygę oraz duże kwiatostany o pięknych czerwono-rudo-złotych kwiatach.

Właściwości lecznicze oraz zastosowanie aloesu

Jakie właściwości lecznicze posiada aloes?

Wiele gatunków aloesu wykazuje właściwości lecznicze, są to m.in. aloes zwyczajny (aloe vera), aloes drzewiasty (aloe arborescens) oraz aloes uzbrojony (aloe ferox), aloes pstry (Aloe variegata) , aloes ościsty  (Aloe aristata) i inne. Aloes leczniczy jest prawdziwą skarbnicą substancji działających przeciwzapalnie, przeciwbólowo, bakteriobójczo, immunostymulująco, a w niektórych przypadkach nawet hamująco nowotwory. Liść aloesu zawiera głównie składniki bakteriobójcze oraz przyspieszające gojenie powierzchownych ran, a sok z aloesu, który otrzymuje się z miąższu liści rośliny można stosować zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. Na uwagę zasługuje między innymi popularny wyciąg z liści z aloesu drzewiastego (aloe arborescens).

Aloes leczniczy wspomaga trawienie oraz reguluje przemianę materii. To wszystko sprawia, że aloes leczniczy posiada przychylne opinie zarówno, jeśli chodzi o łatwą uprawę domową, wykorzystywanie go jako rośliny ozdobnej w ogrodach, jak i o skuteczność leczniczą i kosmetyczną.

Najważniejsze zastosowanie właściwości leczniczych aloesu

Dzięki posiadanym właściwościom aloes leczniczy znalazł główne zastosowanie w medycynie oraz kosmetyce. Sok z aloesu, wyciągi i miazgę stosuje się w leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego, owrzodzeniach odbytnicy i okrężnicy, w nieżycie żołądka, a także przeciwdziałaniu zaparciom czy poprawie trawienia. Otrzymaną z liści aloesu biostyminę stosuje się w postaci zastrzyków przy wrzodach, skurczach naczyń, zaburzeniach snu, przykurczach mięśni i wielu innych dolegliwościach.

Aloes leczniczy jest również polecany w chorobach oczu (np. zapalenie spojówek) oraz w dychawicy oskrzelowej. Stosowany jako płukanka jamy ustnej daje ukojenie w chorobach zębów, stanach zapalnych śluzówek czy aftach. Wspomaga również układ odpornościowy organizmu, a niektóre źródła podają, że posiada również właściwości odchudzające.

Sok z aloesu jest również stosowany zewnętrznie, ponieważ nawilża skórę, leczy jej podrażnienia i stany zapalne, daje ukojenie w niewielkich oparzeniach, łagodzi swędzenie i ból np. po ukąszeniach, pomaga w regeneracji i gojeniu, a także działa bakteriobójczo i grzybobójczo.

Wszystkie te właściwości lecznicze wpływają na to, że powszechne opinie na temat działania aloesu są bardzo przychylne o czym świadczy również coraz częstsza uprawa tej rośliny w domach. Współcześnie aloes jest dostępny w różnych postaciach. Można go nabyć w kapsułkach, maściach, kremach, żelach czy jako sok, świeże zioło, a nawet wyciąg alkoholowy. Atrakcyjna cena dodatkowo sprzyja wyborowi produktów o składzie na bazie tej rośliny. Sprawdź także nasze inne porady ogrodnicze.

Uprawa i pielęgnacja aloesu we własnym domu

Uprawa aloesu

Aloes należy do roślin, których uprawa nie wymaga zbyt wiele pracy. Aby móc prawidłowo się rozwijać potrzebuje słonecznego stanowiska, bardzo dobrze znosi upały, a latem można je wystawiać na balkon i tarasy. Należy jedynie uważać, aby rośliny nie były moczone przez deszcz. Zimą najlepiej przechowywać te sukulenty w temperaturze 12-18°C, w suchych i oświetlonych miejscach. Przy niedoborze światła oraz zbyt wysokiej temperaturze liście i pędy aloesu się wyciągają, co nie jest korzystne dla tego typu rośliny. Aby umożliwić zakwitnięcie aloesowi należy podczas zimy przez 4-5 tygodni przetrzymać go w temperaturze około 10 stopni C. Aloes najlepiej rośnie w glebie piaszczysto-gliniastej, przepuszczalnej. Może interesuje cię także uprawa innej rośliny o bogatych właściwościać? Przeczytaj w tym artykule porady o miłorzębie dwuklapowym.