Aralia - opis, odmiany, wymagania, uprawa, porady praktyczne
Rodzaj Aralia obejmuje wiele gatunków roślin z rodziny araliowatych. Należące do niej drzewa, krzewy i pnącza spotykane są na terenie Azji, Ameryki Północnej oraz Ameryki Południowej. W naszym kraju ozdobne drzewa i krzewy aralii znajdują zastosowanie w ogrodach przydomowych, w ogrodach orientalnych i w przestrzeni publicznej. Niewygórowana cena roślin oraz szeroki wybór efektownych gatunków umożliwiają tworzenie we własnym ogrodzie roślinnych kompozycji. Dowiedz się, jakie gatunki i odmiany tworzy aralia i przeczytaj, jak wygląda jej uprawa i pielęgnacja.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o krzewach ozdobnych.
Dekoracyjna aralia – wyjątkowe rośliny w naszym ogrodzie
Opis oraz cena najpiękniejszych roślin
Aralia wysoka, aralia japońska (Aralia elata) – to wyjątkowa wielopniowa dekoracyjna roślina, osiągająca do 8 m wysokości. Pędy drzew lub wysokich krzewów aralii wysokiej pokryte są mocnymi krótkimi kolcami. Pierzaste liście, ustawione poziomo, tworzone są na szczytach grubych pędów. Mogą dorastać do 1 m długości. Zwracają uwagę ciekawą kolorystyką – górna strona blaszki liściowej jest soczyście zielona, natomiast ich dolna strona przybiera sinoniebieskawy odcień. Jesienią zachwycają żółtymi i pomarańczowymi przebarwieniami. W sierpniu i we wrześniu roślina kwitnie. Białe miododajne kwiaty, ujęte są w szerokie baldachogrona. W październiku pojawiają się kuliste czarne jagody. Roślina może rozmnażać się poprzez samosiew. Aralia wysoka odporna jest na niskie temperatury. Roślinę można kupić w centrach ogrodniczych oraz w internetowych szkółkach roślin ozdobnych. Cena sadzonki to około 28 zł/sztukę. Aralię o wysokości 1 m można kupić za 100 zł/sztukę.
Do efektownych odmian Aralia elata należą:
- aralia japońska ‘Variegata’ – ekspansywna roślina, dorastająca do 6 m wysokości. Odmiana tworzy charakterystyczne pierzaste liście, z białym obrzeżeniem. ‘Variegata’ to rzadka odmiana, której sadzonki trudno ukorzenić. Drzewko, o wysokości 50 cm, można kupić za 285 zł,
- aralia wysoka ‘Aureovariegata’ – odmiana o złocistych wiosennych liściach, z czasem zmieniających barwę na srebrzystą. Dorasta do około 4 m wysokości. Odmiana rzadka, osiągająca wysokie ceny. Za roślinę, o wysokości 40 cm, zapłacimy 246 zł.
Aralia sercowata, bluszczownik sercowaty, dzięgława sercowata (Aralia cordata) – to wieloletnia azjatycka roślina bylinowa, osiągająca około 3 m wysokości. Korzeń rośliny wykorzystywała medycyna ludowa do sporządzania leków wzmacniających odporność organizmu. W ogrodach spotykana jest dekoracyjna krzewiasta odmiana ‘Sun King’, zwracająca uwagę jasnymi złocistymi liśćmi, rozświetlającymi ciemniejsze zakątki i widocznymi nawet po zmroku. Bylina dorasta do około 1 m wysokości. Jest całkowicie mrozoodporna. Ozdobą aralii sercowatej są także drobne pachnące kwiaty, kwitnące pod koniec lata oraz czarne kuliste owoce. Bylina może być wykorzystywana jako efektowny soliter lub do tworzenia roślinnych kompozycji. Nadaje się do uprawy w doniczce. Aralia bylinowa ‘Sun King’, o wysokości około 40 cm, kosztuje 19 - 36 zł/ sztukę.
Aralia mandżurska – roślina o leczniczych właściwościach
Aralia mandżurska (Aralia mandschurica) w stanie dzikim tworzy 5-m drzewa, rosnące w Rosji, na Syberii, w Chinach i w Korei. Na Ukrainie aralia mandżurska jest uprawiana. Roślina przypomina palmę, bowiem jej okazałe liście, ułożone poziomo, skupione są na wierzchołku drzewka. Pędy i pień pokrywają kolce. Miododajne pachnące kwiaty, o biało - kremowym wybarwieniu, pojawiają się w lipcu. Owoce aralii zawierają po 3 – 4 nasiona. Egzotyczna aralia szybko rośnie - przyrasta 1 m rocznie.
Korzenie aralii mandżurskiej mają podobne właściwości do żeń-szenia, leczniczej rośliny, która, podobnie jak aralia, należy do rodziny Araliaceae. Aralia mandschurica jest tzw. adaptogenem, czyli rośliną, dostarczającą leczniczego surowca, wspierającego organizm w sytuacjach stresowych. Mieszkańcy Syberii określali aralię mandżurską mianem czarciego drzewa, tłumacząc w ten sposób niezwykły pokrój rośliny oraz jej uzdrawiające właściwości. Mięsiste korzenie aralii pozyskuje się jesienią. Po oczyszczeniu, surowiec dzieli się na 10 cm kawałki, po czym suszy w temperaturze 25 – 30 stopni Celsjusza.
Korzeń aralii mandżurskiej wykorzystywany jest na wiele sposobów:
- jako lek - w postaci sproszkowanej, jako nalewka, sporządzona z korzenia i spirytusu 70%, w proporcji 1:2 lub odwaru, przygotowanego z 1 łyżeczki suszu, zalanego 1 szklanką wody (po gotowaniu przez 10-15 minut i po odcedzeniu, odwar popijamy 2 – 3 razy dziennie, po posiłkach). Preparaty z udziałem aralii mandżurskiej wzmacniają odporność organizmu i stymulują pracę układu nerwowego. Zalecane są przy nerwicach, stanach depresyjnych oraz przy uczuciu wyczerpania fizycznego i psychicznego,
- jako ożywczy napój – wyrabiany z bezalkoholowego wyciągu,
- jako kosmetyk - w postaci kremów i balsamów, korzystnie działających na kondycję włosów i skóry,
- jako anabolik – w preparatach pozwalających uzyskać większą masę ciała, wykorzystywanych przez sportowców.
Uwaga: Po preparaty z aralii mandżurskiej nie powinny sięgać osoby cierpiące na epilepsję, nadciśnienie oraz choroby nowotworowe.
Uprawa i pielęgnacja aralii – stanowisko oraz rozmnażanie roślin
Aralia nie ma dużych wymagań uprawowych. Odpowiada jej klimat, panujący w Polsce – dobrze znosi zimowy spadek temperatury, jednak w czasie upalnego lata musimy zadbać o dostateczną wilgotność gleby. Rośliny sadzimy na zacisznym stanowisku, w miejscu słonecznym lub lekko zacienionym, w podłożu żyznym, przepuszczalnym i dostatecznie wilgotnym, o kwaśnym oraz lekko kwaśnym odczynie pH gleby. Aralie nie tolerują gleby podmokłej. Aralia sercowata najlepiej rośnie na stanowisku półcienistym, o pH gleby od lekko kwaśnego do lekko zasadowego (6,1 – 7,2).
Rośliny rozmnażamy poprzez korzeniowe odrosty lub z nasion, wysiewanych na wiosnę, również poprzez samosiew. Sadzonki korzeniowe pobieramy jesienią. Wybierając stanowisko dla efektownego drzewa lub krzewu, pamiętajmy, że rośliny szybko przyrastają, więc należy zapewnić im odpowiednio dużą przestrzeń. Pielęgnacja aralii polega na wiosennym przycinaniu pędów, co pomoże w utrzymaniu ładnego pokroju. Młode okazy warto zabezpieczyć przed mrozem.
Urocze rośliny możemy uprawiać w doniczkach, aby dekorowały i ożywiały nasze otoczenie. Odpowiednio duże pojemniki, w których będą rozwijać się aralie, wypełniamy żyznym podłożem oraz warstwą drenażu, co zapobiegnie gromadzeniu się nadmiernej ilości wody. Kwiaty ustawiamy w jasnym miejscu, jednak nie narażamy roślin na bezpośrednie nasłonecznienie. Nadmierna ilość światła powoduje żółknięcie i opadanie liści. W warunkach domowych aralia dorasta do około 100 cm wysokości. Tworzy ciekawe roślinne kompozycje z innymi roślinami, takimi jak, np. wilczomlecz trójżebrowy (Euphorbia trigona). Aralia i euphorbia są roślinami trującymi, dlatego nie powinny znajdować się w pobliżu dzieci i domowych zwierząt. Sprawdź także ten artykuł na temat bylin polecanych na skalniaki ogrodowe.
Egzotyczna aralia - zastosowanie oraz porady praktyczne
- Roślina stanowi oryginalną ozdobę przydomowych ogrodów. Nadaje się do samodzielnego nasadzenia lub do uprawy w grupach. Szczególnie efektownie prezentuje się wśród niższych roślin ogrodowych – barwnych bylin, a nawet warzyw.
- Ciekawym dopełnieniem kolorystycznym jesiennej aralii jest dynia olbrzymia, roślina o długich płożących się pędach, które doskonale wspinają się na podpory, tworząc zielone ściany. Warto przypomnieć, że dynia olbrzymia tworzy okazałe pachnące kwiaty, nad którymi, podobnie jak nad araliami, unoszą się motyle i pszczoły, tworząc jedyne w swoim rodzaju widowisko.
- Najlepiej zapewnić araliom ogrodowym stanowisko słoneczne i osłonięte od wiatru. W takim miejscu będą bardzo obficie kwitnąć.
- Pod araliami warto zasadzić rozmaryn lekarski, tworzący latem błękitne kwiaty. Podobnie jak gatunki aralii, rozmaryn lekarski wymaga słonecznego i zacisznego stanowiska. Przez cały rok możemy korzystać z pachnących ziół, pozyskując je dla potrzeb naszej kuchni.
- Drzewka aralii, zasadzone nad oczkiem wodnym, nadadzą naszemu ogrodowi wyjątkowy, nieco orientalny wygląd.