Arcydzięgiel litwor - zastosowanie, właściwości, uprawa, wykorzystanie korzenia

Uprawa arcydzięgla

Arcydzięgiel litwor (Archangelica officinalis) – wygląd i wymagania

Arcydzięgiel litwor, to roślina, która w stanie dzikim zasiedla rejony środkowej Syberii oraz Europy Północnej. Pochodzi z rodziny selerowatych, a jej rozmiary są wręcz imponujące. Największą wysokość osiąga w okresie kwitnienia, kiedy to dorasta do ok. 3 metrów.

W pierwszym roku uprawy dzięgiel litwor tworzy rozety pojedynczych, pierzastych liści, które wydają intensywny korzenny aromat. W kolejnym wytwarza wysoki pęd kwiatowy, na szczycie którego wyrastają zielono-żółte baldachy. Zioło kwitnie od maja do czerwca, po czym wytwarza owoce w postaci rozłupni.

W Polsce dzięgiel litwor występuje w rejonach Karpat i Sudetów i objęty jest ochroną gatunkową, dlatego korzenie i kłącza rośliny, które mają najwięcej właściwości leczniczych, pozyskuje się z egzemplarzy pochodzących z uprawy.

Aby uprawa arcydzięgla przyniosła oczekiwane rezultaty, należy zapewnić roślinie odpowiednie warunki. Najważniejsze jest tu dobre podłoże. Dzięgiel litwor najlepiej rośnie na glebach urodzajnych i przepuszczalnych. Ważne jest również dostateczne nawodnienie uprawy.

Uprawa dzięgla wiąże się również z zapewnieniem mu odpowiedniego stanowiska. Roślina najlepiej czuje się w pełnym słońcu lub w półcieniu, w miejscu lekko osłoniętym od wiatru. Dlatego najlepiej sadzić ją przy płotach albo w okolicach zabudowań.

Dzięgiel litwor – rozmnażanie i uprawa arcydzięgla

Ziele arcydzięgla można rozmnażać i pozyskiwać własne sadzonki. Są na to dwa sposoby. Najłatwiejszy z nich to podział karpy. Jednak dzięgiel litwor niezbyt dobrze znosi rozsadzanie, dlatego najlepiej rozmnażać go przez wysiew nasion. Aby uprawa arcydzięgla z nasion się powiodła, należy zapewnić im odpowiednie ku temu warunki.

Ziele arcydzięgla wytwarza nasiona na przełomie lipca i sierpnia. Pozyskane wówczas nasiona najlepiej od razu wysiać na rozsadniku, ponieważ szybko tracą zdolność kiełkowania. Proces kiełkowania rozpoczyna się zwykle po 7-10 dniach od wysiewu, przy temperaturze min. 10 stopni. Należy pamiętać, że bez odpowiedniego światła, nasiona nie wykiełkują.

Uprawa arcydzięgla nie jest trudna. Roślina jest odporna na mróz. W okresie mrozu korzeń dzięgla znajduje się pod ziemią. Roślina nie wymaga także ciągłego podlewania. W zupełności wystarczy podlewać je raz na 2 tygodnie. Ważne jest nawożenie. W tym celu najbardziej odpowiedni jest nawóz naturalny pozyskiwany np. z odchodów dżdżownic. Zioło rzadko choruje. Ewentualną przyczyną podsychania jest przeważnie nadmiar słońca, brak wody oraz słabe właściwości podłoża.

Arcydzięgiel lekarski – niezwykłe właściwości rośliny, zastosowanie i cena

Korzeń arcydzięgla - właściwości i działanie

Arcydzięgiel litwor, a zwłaszcza wyciąg z korzenia arcydzięgla posiada wiele cennych właściwości leczniczych. Podstawowym surowcem o działaniu zdrowotnym jest korzeń arcydzięgla. Dzięgiel litwor może być wykorzystywany w przypadku osób borykających się z problemami żołądkowymi. Łagodzi skurcze żołądka i występujące przy tym bóle brzucha. Arcydzięgiel lekarski koi także nerwy. Zioło, na bazie którego powstają specjalne napary lecznicze, pomaga w rozładowywaniu stanów nerwowych. Ta roślina lecznicza cieszy się zatem dużym powodzeniem.

Osoby cierpiące na różne bóle reumatyczne, także mogą sięgać po olejki wykonywane z tej niezwykłej rośliny. Służą one do wcierania zewnętrznego i stosowane są np. przy rwie kulszowej lub nerwobólach. To jednak nie wszystko, arcydzięgiel litwor pomaga także w leczeniu chorób skóry. Składniki w nim zawarte wpływają na wytwarzanie melaniny. Leczenie trądziku i łuszczycy również wspomagane jest przez to zioło.

Zioło posiada również zastosowanie w oczyszczaniu organizmu, w dodatku ma działanie wykrztuśne. Zatrucia nikotynowe lub alkoholowe, także zwalczane są za pomocą dzięgla. Ponadto, prócz artykułów leczniczych i kosmetycznych, arcydzięgiel lekarski z powodzeniem może być wykorzystywany nawet w kuchni. Korzeń arcydzięgla często stosuje się do aromatyzowania piwa.

Arcydzięgiel lekarski – zastosowanie w kuchni

To niezwykle atrakcyjne ziele, jak już wcześniej wspomniano, wykorzystywane jest dosyć często w kuchni. Arcydzięgiel kandyzowany w postaci ogonków liściowych służy wielu cukiernikom. Sięgają po niego podczas ozdabiania ciastek i tortów. Dzięki pięknej intensywnie zielonej barwie stanowi doskonały dodatek dekoracyjny.

Łodygi stosuje się też podczas przygotowywania dań mięsnych np. pieczonej wieprzowiny. Liście dzięgla dodaje się do sałatek, zup, ryb, a nawet owoców morza. Co więcej, z łatwością możemy samodzielnie przyrządzić herbatkę ziołową na bazie rośliny. Wystarczy tylko łyżeczkę suszu bądź 3 łyżeczki świeżo zmiażdżonych liści wrzucić do gotującej się (niewielkiej ilości) wody. Odczekać ok. 5 – 10 min. Na koniec można dodać do smaku sok z cytryny lub miód.

Korzeń arcydzięgla wraz z zielem wykorzystuje się jako składnik wszelkiego rodzaju likierów ziołowych, a nawet aromatycznych wódek. Bardzo popularna jest nalewka z arcydzięgla. Wykorzystuje się tutaj zarówno korzeń, jak i łodygę. Nalewka z arcydzięgla także ma właściwości lecznicze. Kraje nordyckie i anglosaskie korzystają z właściwości korzenia w celu dopieszczania smaku piwa. Dzięki roślinie uzyskują gorzko-korzenny smak.

W sklepach możemy znaleźć herbatki z suszu dzięgla za ok. 3 zł – 8 zł. Kilogram suszu kosztuje 30 zł. Za nasiona zapłacimy zaledwie 1 zł – 3 zł. Podobna cena dotyczy pokrojonego korzenia – ok. 2 zł – 4 zł (opakowanie 250 gram). Arcydzięgiel kandyzowany natomiast dostaniemy za ok. 10 zł (paczka 250 gram).

Arcydzięgiel litwor - wykorzystanie w kosmetyce

Arcydzięgiel uznawany jest za kosmetyczny cud. Wiele kobiet ufa bardziej kosmetykom, tworzonym na bazie naturalnych składników. Francuska marka kosmetyków L’Occitane Angelique wykorzystała niezwykłe właściwości nawilżające dzięgla w swoich produktach. Ekstrakt i olejek z zioła okazały się bezkonkurencyjne pod kątem odświeżenia i wygładzenia skóry.

Korzeń arcydzięgla mieści ok. 1-1,5% olejku eterycznego. Można dolewać kilka kropel olejku do wody podczas zażywania kąpieli. Poprawi się wówczas ukrwienie skóry, a wszelki ból zostanie znieczulony. Wcieranie olejku ma także pozytywne działanie. Co ciekawe, olejek arcydzięglowy znacznie przyspiesza leczenie „zakwasów” po intensywnym wysiłku fizycznym.

Dzięgiel litwor posiada właściwości, wykorzystywane w produktach kosmetycznych. Chodzi tutaj głównie o szampony przeznaczone dla osób zmagających się z uporczywym problemem łupieżu oraz w przypadku przetłuszczających się włosów.

Cena kosmetyków na bazie dzięgla jest bardzo różna. Przykładowo zwykłe kremy kojące kosztują ok. 20 zł-30 zł, mleczko oczyszczające ok. 50 zł, a szampon 7 zł-15 zł. Wszystko zależy od marki kosmetyków.