Bez lilak

Bez lilak - opis, wymagania, uprawa, cięcie, praktyczne porady

Rodzaj lilak (Syringa) wywodzi się z Azji oraz z terenów południowo-wschodniej Europy. W naturze krzewy lub małe drzewa lilaków spotykane są na stanowiskach o wapiennym podłożu – na terenach górzystych, wśród skupisk rozmaitych roślin lub wzdłuż dróg. Potocznie lilaki nazywane są – mylnie – bzami. Popularność zawdzięczają pięknie pachnącym kwiatom, ujętymi w barwne wiechy. W ogrodach uprawiane są najczęściej gatunki europejskie -  bez lilak pospolity oraz bez lilak węgierski. Ozdobny lilak drobnolistny, pochodzący z Chin, może rozwijać się w skrzynkach balkonowych.  Przeczytaj, jak wygląda uprawa lilaków oraz poznaj ich najpiękniejsze odmiany.

Bez lilak pospolity – ozdobny krzew i jego odmiany

Lilak pospolity (Syringa vulgaris) – to roślina z rodziny oliwkowatych. Rozłożysty krzew może dorastać do 6 m wysokości. Często tworzy mocny pień. Roślina wyróżnia się 12-cm, szeroko jajowatymi liśćmi, o ciemnozielonej barwie. Jasnofioletowe kwiaty, o silnym przyjemnym zapachu, zebrane są w okazałe wiechy. Pojawiają się na początku maja. Krzew tworzy liczne odrosty korzeniowe. Uszlachetnianie gatunku doprowadziło do powstania ponad 900 odmian, o kwiatach pojedynczych lub pełnych, wybarwionych na biało, różowo, niebiesko, czerwono, fioletowo, a nawet na żółto. Pięknie prezentuje się bez lilak na pniu. Dekoracyjne  niewielkie drzewko możemy nabyć w centrum ogrodniczym. Samodzielne formowanie rośliny trwa około 4 - 5 lat – od wyprowadzenia pnia do finalnego uformowania korony.

Bez lilak jest rośliną mało wymagającą. Uprawa udaje się na przeciętnej ogrodowej glebie, o umiarkowanej wilgotności. Krzewy sadzimy na stanowisku słonecznym, o pH gleby obojętnym i zasadowym. Stanowisko powinno być osłonięte przed porywistymi podmuchami wiatru, bowiem lilaki, tworzące płytki system korzeniowy, mogą być narażone na uszkodzenia. Z tego również powodu nie powinniśmy przekopywać ziemi pod roślinami, by nie doszło do uszkodzenia korzeni. Liczne odrosty korzeniowe są pomocne w umocowaniu lilaków w luźniejszym piaszczystym podłożu. Bez lilak to roślina długowieczna, odporna na mróz.

Pielęgnacja Syringa vulgaris polega na regularnym podlewaniu młodych roślin, szczególnie w czasie suszy. Rośliny rosnące na ubogich glebach warto co 2 lata odżywić, obkładając je warstwą obornika. W użyźnianiu ziemi pomoże ściółka, składająca się z materiałów organicznych, o odczynie zasadowym. Ściółkowanie gleby zabezpieczy podłoże przed zbytnim odparowywaniem wody i rozwojem chwastów. Przekwitnięte szpecące roślinę kwiatostany obcinamy zaraz po ich przekwitnięciu, aby nie dopuścić do zawiązania nasion, osłabiających krzewy. Rynek ogrodniczy oferuje gotowe sadzonki krzewów. Sadzimy je w obszernych dołkach, głębszych od bryły korzeniowej, co pozwoli roślinie swobodnie się rozwinąć. Dołek, po umieszczeniu w nim sadzonki, uzupełniamy żyznym podłożem i obficie podlewamy. Bez lilak rozmnażany jest z nasion, poprzez zielne sadzonki pędowe oraz przez szczepienie na pniu.

Najpiękniejsze odmiany lilaka pospolitego to:

• ‘Congo’ – odmiana o kwiatach pojedynczych, tworząca purpurowoczerwone kwiaty, ujęte w gęste wiechy. Barwa kwiatów stopniowo blednie,
• ‘Madam Florent Stepman’ – roślina tworzy pojedyncze białe kwiaty, rozwijające się z kremowych pąków. Kwiatostany tworzą okazałe gęste wiechy,
• ‘Primrose’ – pojedyncze drobne kwiaty wybarwione są na efektowny jasnożółty kolor. Tworzone są w gęstych wiechach,
• ‘ Belle de Nancy’ – odmiana o pełnych kwiatach, wybarwionych na lilioworóżowo, z białym środkiem, ujętych w okazałe wiechy,
• ‘Generał Pershing’ – tworzy długie wąskie wiechy, ujmujące pełne kwiaty, o purpurowo różowej barwie.

Ogrodowy lilak węgierski – efektowny ciemnofioletowy gatunek

Lilak Josiki, lilak węgieski (Syringa josikaea) – wywodzi się z Europy południowo-wschodniej oraz zobszaru Karpat Wschodnich. Gatunek tworzy krzewy o wyniosłym pokroju, dorastające do 4 m wysokości. Na dość sztywnych gałęziach widnieją szerokie eliptyczne liście, o długości 12 cm, na brzegach orzęsione, w górnej części ostro zakończone. Wybarwione są na ciemnozielono, a na spodniej stronie blaszki na  szarawozielono, z lekkim owłosieniem na nerwach.

Roślina kwitnie obficie w końcu maja do połowy czerwca. Ciemnofioletowe pojedyncze kwiaty ujęte są w duże długie i gęste kwiatostany, o długości około 20 cm. Kwiaty wydzielają przyjemny, ale niezbyt mocny zapach. Roślina nie tworzy odrostów. Jest wytrzymała na mróz i ma niewielkie wymagania uprawowe. Słoneczne stanowisko jest warunkiem obfitego kwitnienia oraz   intensywnego wybarwienia kwiatostanów. Bez lilak węgierski ma wielorakie zastosowanie – na żywopłoty, do nasadzeń soliterowych oraz grupowych.

Godne polecenia odmiany Syringa josikaeato, np.:

• lilak węgierski ‘Eximia’ – piękny krzew o czerwono różowych kwiatach,
• bez lilak Josiki ‘Pallida’ – odmiana o kwiatach intensywnie fioletowych.

Lilak drobnolistny – najpiękniejsza roślina na balkony i tarasy

Lilak drobnolistny (Syringa microphylla)-  to bujnie kwitnący krzew,wywodzący się z Chin. Kwitnie od maja do lipca, tworząc liliowe i różowe kwiaty, wydzielające mocny przyjemny zapach. Ozdobą krzewu są również drobne owalne liście, o zielonkawym wybarwieniu. Bez lilak dorasta do 60 cm wysokości. Uprawiany jest najczęściej w donicach i skrzynkach balkonowych. Dobrze rośnie na stanowisku słonecznym i lekko ocienionym. Odpowiednie dla rośliny jest uniwersalne podłoże, którym wypełniamy pojemniki, nie zapominając o warstwie drenażu, dzięki której odprowadzony zostanie nadmiar wody. Uwaga: bez lilak najlepiej rozwija się w podłożu o zasadowym pH gleby.

Pielęgnacja doniczkowego lilaka polega na regularnym usuwaniu przekwitłych kwiatów oraz niedopuszczenie do rozwoju nasion, co osłabia rozwój rośliny. W sierpniu krzewy zasilamy, stosując naturalne organiczne nawozy. Nawożenie korzystnie wpłynie na tworzenie pąków kwiatowych, w przyszłym sezonie wegetacyjnym.

Latem możemy przystąpić do rozmnażania balkonowych lilaków, pobierając zdrewniałe sadzonki. W sklepach i centrach ogrodniczych dostępne są również gotowe sadzonki pięknych odmian lilaka drobnolistnego, do zasadzenia w donicach oraz w przydomowym ogrodzie, np.:

• Syringa microphylla ‘Superba’ – 150 cm krzew, wywodzący się z Francji, o pięknie i mocno pachnących różowych kwiatach,
• bez lilak drobnolistny ‘Josee’ – o różowo fioletowych, pięknie pachnących kwiatach. Odmiana, dorastająca do 2 m wysokości,  wydaje kwiaty pod koniec maja i  powtórnie kwitnie jesienią. 

Bez (lilak) to piękny krzew ozdobny, który bardzo często możemy spotkać w parkach i ogrodach. Posiada liczne odmiany i kolory kwiatów, które urzekają swoim wyglądem i zapachem. Przyjrzyjmy się bliżej odmianom i pielęgnacji tego wyjątkowego krzewu.

Lilak i jego sadzenie

Lilak jako popularny bez

Lilak to roślina, która pochodzi z rodziny oliwkowatych. Potocznie nazywany jest bzem. Jest to jednak nazwa błędna, ponieważ bez należy do innego rodzaju roślin.

Lilak jest bardzo znanym i cenionym krzewem, w Polsce często spotykanym w ogrodach. Bez pochodzi z rejonów Bałkanów i Bliskiego Wschodu. Na świecie uprawianych jest kilkadziesiąt odmian.

Drzewa bzu dorastają nawet do 7 metrów wysokości, a ich kwiaty mogą osiągać 25 centymetrów i występują w różnych odcieniach. Pojawiają się one przeważnie w maju i wydzielają piękny, intensywny zapach. Liście lilaków posiadają owalny kształt i ciemnozielony kolor.

Lilak jest wyjątkowo odporny na choroby i szkodniki. Większym problemem mogą się okazać nornice i myszy, które podgryzają korzenie. Czasami bez jest atakowany przez mączniaka szczególnie kiedy lato jest mokre. Aby uniknąć takich kłopotów warto jest sadzić lilaki w miejscach słonecznych i przewiewnych.

Lilak – sadzenie i rozmnażanie

Bez to krzew, który jest jednym z najmniej wymagających roślin ozdobnych. Może rosnąć na ubogich glebach w ogrodzie. Jest odporny na mróz i suszę. Lubi miejsca słoneczne.

Krzewy bzu powinno się sadzić w okresie wiosny lub jesienią. Jednak najlepszą porą na jego sadzenie w ogrodzie jest przełom marca i kwietnia. Młode bzy wymagają na początku częstego podlewania. Lilaka sadzi się do dołka dwukrotnie głębszego niż bryła korzeniowa, uzupełnionego żyzną ziemią lub kompostem.

Wszystkie odmiany bzu bardzo łatwo można rozmnażać z odrostów korzeniowych, a także poprzez szczepienie na pniu. Sposób rozmnażania z odrostów korzeniowych polega na wykopaniu pędów, które rosną obok bzu macierzystego. Inna metodą na rozmnożenie bzu jest pobieranie sadzonek półzdrewniałych. Sadzonki najlepiej jest pobierać w okresie letnim, a następnie zanurzyć je w ukorzeniaczu i przełożyć do pojemników. Kiedy puszczą korzenie można je przesadzać do ziemi.

Inną metodą rozmnażania bzu jest szczepienie na pniu. Szczepienie na pniu zachwyca niezwykłymi formami, a także kształtami. Lilak szczepiony na pniu świetnie nadaje się do uprawy w donicach, co przełoży się na wyjątkowe walory ozdobne.

Odmiany lilaka

Lilak pospolity (syringa vulgaris) – najbardziej popularny bez

Lilak pospolity (syringa vulgaris) jest najbardziej popularnym bzem, jaki rośnie w naszym kraju i jest uprawiany od wielu wieków. Sprowadzony został z Turcji. Lilak pospolity dobrze radzi sobie na każdej glebie. Jednak lubi kiedy jest ona wilgotna, żyzna i bogata w wapń. Jej odczyn powinien być zasadowy lub obojętny. Jest to krzew, który dobrze toleruje niskie temperatury.

Lilak pospolity (syringa vulgaris) najlepiej czuje się w miejscach słonecznych. Świetnie sprawdzi się w ogrodach, zarówno jako roślina ozdobna posadzona pojedynczo jak i w grupie.

Lilak pospolity jest krzewem rozłożystym. Posiada gładkie zielonkawe liście i niezwykłe kwiatostany pojawiające się wiosną. Jego kwiaty są okazałe i mogą przybierać barwę od białego przez fioletowy, niebieski, aż do purpurowego. Można je bez problemu odcinać i wstawić do wazonu bez szkody dla rośliny.

Pielęgnacja lilaka pospolitego wymaga usuwania starych pędów, które mogą osłabiać roślinę. Kwiatostany lilaka pospolitegi, które przekwitły, powinny być usunięte, aby kolejnego roku mogły intensywnie zakwitnąć. Lilak pospolity (syringa vulgaris) wymaga cięcia już na samym wstępie jego uprawy. Powinno ono być przeprowadzane na jesień. Pędy skracamy o połowę, co przełoży się wzmocnienie bzu i zagęszczenie. Po około czterech latach uprawy lilak pospolity powinien mieć wykonany zabieg cięcia prześwietlającego. Dzięki niemu krzew lilaka pospolitego będzie miał lepszy dostęp do światła, jak również pozbawi go chorych i zdeformowanych pędów. Kiedy bez jest stary i zaniedbany można go odmłodzić wycinając wszystkie pędy jeszcze przed wegetacją.

Odmiany bzu: lilak fioletowy i lilak biały

Lilak fioletowy jest odmianą o pełnych i dużych kwiatach, które pojawiają się w maju. Kwiaty łączą się w luźne i wydłużone wiechy. Lilak fioletowy posiada zielonkawe liście, które przypominają kształt serca. Lilak fioletowy lubi stanowiska słoneczne, jak również dobrze znosi półcień. Preferuje glebę próchniczą i wapienną. Po kwitnieniu kwiatostany powinny być usunięte, aby roślina w następnym sezonie obsypała krzew kwiatami.

Lilak biały dorasta do 4 metrów wysokości. Posiada niezwykle efektowne białe kwiaty, które pojawiają się w maju. Lilak biały może być sadzony w grupach i pojedynczo. Jest odporny na zanieczyszczenia, dlatego świetnie nadaje się na sadzenie w okolicach dróg.

Lilak - inne wspaniałe odmiany

Lilak Meyera, Lilak chiński i Lilak węgierski – odmiany o niskim pokroju

Lilak Meyera jest niskim i gęstym krzewem, który dorasta do około 1,5 metra. Pochodzi z Azji. Posiada ciemnozielone i pofalowane liście. Lilak Meyera lubi stanowiska słoneczne. Preferuje gleby wilgotne i przepuszczalne. Bardzo dobrze znosi mrozy. Po przekwitnięciu należy ściąć kwiatostany i skrócić pędy. Lilak Meyera idealnie sprawdza się w niskich żywopłotach, na rabatach, w pojemnikach, a także na skalniakach.

Lilak chiński jest krzewem, który posiada szeroki i regularny pokrój. Dorasta do około 3 metrów wysokości. Jego ciemnozielone liście są wąskie o ostrym zakończeniu. Kwiaty posiadają różowy kolor i zebrane są w okazałe wiechy. Kwitnienie pojawia się w połowie maja. Lilak chiński preferuje gleby próchnicze i stanowiska słoneczne. Ziemia powinna być wilgotna, szczególnie w momencie zawiązywania pąków kwiatowych. Po kwitnieniu należy usunąć stare kwiatostany, aby mógł wypuścić młode pędy. Lilak chiński sprawdzi się na szpalery i w przydomowych ogrodach.

Lilak węgierski pochodzi z rejonu Węgier i Bałkanów. Jest wyjątkowym lilakiem, który wolno rośnie. Jest to odmiana rzadko spotykana. Osiąga około 4 metrów wysokości. Ma ciemnozielone liście i ciemnofioletowe kwiaty, które posiadają intensywny zapach i zwarte wiechy. Kwiaty pojawiają się w czerwcu. Lilak węgierski lubi mokre, wilgotne, a także kamieniste gleby. Lubi stanowisko słoneczne i toleruje półcień. Dobrze znosi niskie temperatury. Lilakowi węgierskiemu warto zapewnić co kilka lat cięcie odmładzające. Lilak węgierski sprawdzi się na szpalerach, a także sadzony jako żywopłot. Kwiaty można również ścinać do wazonu.

Lilak japoński i Lilak Krasawica Moskwy – odmiany o pokroju niższym

Lilak japoński znany jest również pod nazwą lilak amurski. Może przybierać formy drzewa lub krzewu i osiąga około 5-8 metrów wysokości. Lilak japoński posiada białe kwiaty. Pojawiają się one najpóźniej ze wszystkich innych przedstawicieli tego rodzaju w czerwcu lub lipcu. Lilak ten posiada czerwono-brązową korę, przypominającą korę czereśni. Lilak amurski wymaga słonecznego stanowiska i wilgotnej, żyznej, przepuszczalnej gleby. Lilak japoński, który rośnie w pojemniku może być przesadzony do ziemi w okresie wiosennym lub jesiennym. W czasie wiosenny należy zapewnić mu częste podlewanie, a ziemia powinna być nawieziona kompostem. Lilak amurski ma płytki system korzeniowy, więc ziemia nie wymaga spulchniania na dużych głębokościach. Zaraz po posadzeniu korona lilaka powinna być ścięta do około połowy wysokości. Zapewni to odpowiednie zagęszczenie. Lilak japoński rozmnażany jest wegetatywnie, jak również z nasion.

Lilak Krasawica Moskwy to lilak pospolity, który osiąga wysokość około 5 metrów. Jest popularną odmianą pochodzącą z Rosji. Posiada różowo-białe kwiaty o nietuzinkowym kształcie płatków, pojawiających się na krzewie w okolicach maja. Kwiatostany są proste i osiągają średnią wielkość. Lilak Krasawica Moskwy lubi stanowisko słoneczne i preferuje żyzną glebę. Do jego nawożenia polecane są nawozy wieloskładnikowe. Lilak Krasawica Moskwy rozmnażamy przez szczepienie i odkłady. Cięcie powinno nastąpić po kwitnieniu, gdyż zawiązuje on pąki kwiatowe latem w roku, który poprzedza kwitnienie. Co kilka lat warto zapewnić mu cięcie prześwietlające. Odmiana ta jest odporna na mrozy i szkodniki.

Lilaki są pięknymi i najbardziej ozdobnymi krzewami sezonu letniego. Większość z nich, dzięki intensywnemu zapachowi i łatwej pielęgnacji, znalazła swoje miejsce w najpiękniejszych ogrodach.