Borowik usiatkowany Boletus reticulatus – opis leśnych grzybów

Borowik szlachetny, prawdziwek (Boletus edulis ) - uważany jest za najsmaczniejszy gatunek grzybów jadalnych. Grzybiarze cenią go za piękny wygląd, z charakterystycznym brązowym kapeluszem, za smak, intensywny grzybowy zapach i możliwość wykorzystania w kuchni na wiele sposobów. Odmiany prawdziwków często uważane są za oddzielne gatunki:

  • borowik sosnowy (Boletus piniola)rośnie pod sosnami, zwracając uwagę swoim ciemnoczerwonobrązowym kapeluszem. W Polsce występuje dość rzadko – od wiosny do jesieni,
  • borowik grabowy (Boletus carpinaceus)tworzy ciemnopopielaty kapelusz, jaśniejszy na brzegach. Borowik grabowy jest rzadkim grzybem jadalnym, występującym w lasach grabowych, latem i jesienią,
  • borowik brzozowy (Boletus betulicola) – występuje w lasach liściastych,najczęściej pod brzozami. Grzyby zbierane są latem i jesienią.
  • Borowik usiatkowany (Boletus reticulatus) - to bardzo smaczny jadalny grzyb. Spotykany bywa dość rzadko. Od wysoko cenionego borowika szlachetnego różni się jaśniejszą barwą kapelusza, kształtem oraz wyglądem trzonu. Borowik usiatkowany tworzy wypukły kapelusz, o średnicy 6 – 30 cm, który z czasem staje się poduszkowaty. Młode grzyby, o matowych, lekko zamszowych kapeluszach, wybarwionych na jasnobrązowo, stopniowo zmieniają kolor na orzechowobrunatny. Cechą charakterystyczną owocników jest biały brzeg. Starsze grzyby często mają popękaną powierzchnię.

Rurki, o długości 10 – 35 cm, mają biały kolor, z wiekiem zmieniający się na żółtozielony. Drobne pory nie zmieniają barwy pod wpływem dotyku. Trzon grzyba dorasta do około 25 cm wysokości. Początkowo ma kształt bulwiasty, potem maczugowaty. Cały trzon pokrywa kremowa siatka, która, w miarę wzrastania borowika, brązowieje. Jest doskonale widoczna na tle ciemniejszego trzonu. Borowik ma aromatyczny biały jędrny miąższ. Starsze grzyby są bardziej gąbczaste. Pod skórką kapelusza miąższ wybarwiony jest na brązowo.  Grzyby rosną w niewielkich grupach oraz pojedynczo. Pojawiają się już w maju i rosną do września.

Gatunek często mylony jest z innymi borowikami. Podobny do borowika usiatkowanego jest borowik brzozowy i goryczak żółciowy. Zdjęcia borowików, zamieszczane w atlasach grzybów, ułatwią rozpoznanie poszukiwanego gatunku, co jest szczególnie istotne w przypadku grzybiarzy-amatorów.

Borowik usiatkowany boletus reticulatus i grzyby w kuchni – pomysły na wykorzystanie borowików

Domowe konserwowanie i przetwarzanie grzybów

Grzyby jadalne nie są wysokokaloryczne, co docenią osoby odchudzające się. Należą jednak do produktów ciężkostrawnych, które powinni wykluczyć ze swojej diety osoby cierpiące na dolegliwości układu pokarmowego. W grzybach znajduje się sporo białka, witaminy z grupy B, witaminy C oraz E, a także witamina D. W jadalnych grzybach obecne są składniki mineralne – fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź i selen. Borowiki dostarczają sporo potasu, więcej, niż inne gatunki grzybów. Przeciwwskazaniem do częstego sięgania po grzyby są zawarte w nich metale ciężkie, dlatego dzieci  nie powinny spożywać ich w większych ilościach.

Suszenie grzybów - należy do najczęściej stosowanych sposobów ich konserwacji. Susz z borowików uważany jest za najwartościowszy. Grzyby można suszyć w całości lub jako krajankę, o grubości około 1 cm. Grzyby nawlekamy na nitkę, nabijamy na patyczki oraz rozkładamy na sitach. Suszenie wymaga zachowania odpowiedniej temperatury – początkowo niższej, potem stopniowo podnoszonej, do około 70 stopni Celsjusza. Zbyt długi czas suszenia skutkuje utratą intensywnego aromatu. Suszone grzyby należy przechowywać w szczelnie zamkniętych słojach, aby uchronić je przed zawilgoceniem i szkodnikami.

Marynowanie grzybów – to sprawdzona metoda domowego przetwórstwa. Borowiki dokładnie myjemy i obgotowujemy w osolonej wodzie - przez 10 minut. Po tym czasie odcedzamy je, przelewamy zimną wodą i układamy w słoikach. Grzyby zalewamy zalewą, sporządzoną z 3% – 5% octu, z dodatkiem przypraw. Tak przygotowane marynaty można wykorzystywać w ciągu 1 roku. Marynowane grzyby to smaczny dodatek do potraw, podawany dla zaostrzenia apetytu. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat grzybów kania?

Borowikowe specjały – opis najsmaczniejszych potraw

Makaron pappardele z borowikami – to potrawa przyrządzona z włoskiego szerokiego makaronu oraz borowików jadalnych, również z dodatkiem borowików usiatkowanych. Możemy wykorzystać do przygotowania potrawy grzyby hodowlane, takie jak pieczarki lub młody boczniak ostrygowaty – spotykany także jesienią w naturze, na obumierających i martwych drzewach liściastych.

Składniki:

  • Makaron pappardele – 400 g
  • Borowiki usiatkowane lub inne grzyby jadalne – 400 g
  • Masło – 50 g
  • Tarty parmezan – około 4 – 5 łyżek
  • Białe wytrawne wino – około ½ szklanki
  • Zielenina – szczypiorek, zielona pietruszka
  • Czosnek – 3 – 4 ząbki, wg uznania
  • Pieprz i sól do smaku

Przygotowanie:

  1. Makaron pappardele gotujemy al dente.
  2. Borowiki przebieramy, myjemy i po osuszeniu kroimy w plasterki, o grubości około 1 cm.
  3. Siekamy zieleninę i czosnek.
  4. Grzyby krótko podsmażamy na maśle, z dodatkiem czosnku, pieprzu i soli. Zalewamy grzyby winem i całość dusimy do miękkości.
  5. Do potrawy dodajemy makaron, mieszamy i podajemy z dodatkiem szczypiorku i natki pietruszki.
Borowik usiatkowany wśród liści, jak szybko rośnie borowik usiatkowany i czy borowik usiatkowany rośnie w grupie
Czy borowik usiatkowany jest jadalne i jak borowika usiatkowanego można wykorzystać w kuchni

Jajecznica z borowikami – to bardzo smaczne i proste do przygotowania danie. 1 kg borowików, po oczyszczeniu i umyciu, kroimy na plasterki, po czym dusimy do miękkości, z dodatkiem pokrojonej na plasterki cebuli oraz przypraw. Gdy płyn odparuje, do całości wbijamy 3 – 4 jajka i smażymy potrawę na maśle. Jajecznica wspaniale smakuje z chlebem lub z ziemniakami.

Kotlety mielone ze świeżych lub suszonych borowików

Składniki:

  • Świeże borowiki – ½ kg (suszone borowiki – około 10 dag)
  • Cebula – 1 sztuka
  • Czerstwa bułka – 1 sztuka
  • Mleko – ½ szklanki
  • Jajko – 1 sztuka
  • Tarta bułka
  • Tłuszcz
  • Przyprawy

Przygotowanie:

  1. Borowiki kroimy na plasterki i dusimy, z dodatkiem pokrojonej na plasterki cebuli, tłuszczu i przypraw.
  2. Po odparowaniu płynu dodajemy namoczoną w mleku i odciśniętą bułkę.
  3. Formujemy niewielkie mielone kotlety, obtaczamy je w tartej bułce i smażymy na tłuszczu, z obu stron, na złoty kolor.
  4. Kotlety podajemy z sosem chrzanowym lub sosem grzybowym - jako dodatek do ziemniaków, kaszy gryczanej lub pieczywa.

Uwaga! Grzyby! – porady dla amatorów borowików i nie tylko

  • Grzybiarze - amatorzy, ceniący samodzielne zbieranie grzybów, nie powinni niszczyć grzybów niejadalnych, bowiem są one pożyteczne dla leśnego środowiska.
  • Grzyby jadalne wykręcamy z grzybni – nie obcinamy trzonków, które pozostawione częściowo w ziemi – gniją i w ten sposób niszczą grzybnię.
  • Przed grzybobraniem warto sięgnąć do atlasu grzybów. Zamieszczone w nim zdjęcia i ilustracje dostarczą wiedzy o interesujących nas gatunkach, co pozwoli uniknąć zbierania grzybów niejadalnych i trujących.
  • Nie zbieramy grzybów w pobliżu zakładów przemysłowych, w miejscach, o zanieczyszczonym środowisku, w pobliżu śmietników lub w lesie, gdzie używane są pestycydy przeciwko szkodnikom lub chorobom roślin.
  • Właściciele ogrodów często podejmują się hodowli niektórych gatunków grzybów. Popularnym uprawnym grzybem jest pierścieniak uprawny oraz boczniak ostrygowaty.
  • Wprowadzenie do ogrodu leśnych grzybów, np. borowików, jest trudniejsze, ale możliwe. Na rynku ogrodniczym dostępne są grzybnie leśnych grzybów, które można zastosować pod drzewami, we własnym ogrodzie.
ikona podziel się Przekaż dalej