Brzoza ojcowska Betula pendula var. oycowiensis– pochodzenie

Brzoza ojcowska Betula pendula var. oycowiensis została po raz pierwszy opisana w 1809 roku. Odkrył ją polski botanik Wilibald Besser. 50 lat później niemiecki botakin Schur odkrył ten gatunek w Siemiogrodzie. Jednak roślina nie została sklasyfikowana ani ogłoszona aż do 1920 r. Wtedy to zbadała ją Janina Jentys-Szaferowa. Wyniki badań i pochodzenie brzozy ojcowskiej od brzozy brodawkowatej ogłosiła w Roczniku Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego w 1928 r.

Już wtedy liczebność brzozy ojcowskiej była dość niewielka. Najliczniej występowała w Polsce i jest tak do dzisiaj. Obecnie można znaleźć ją w pięciu lokalizacjach: w Chojniku w Sudetach, w Dolinie Kobylińskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na Czerwonej Górze w okolicach Opatowa oraz na górze Skiełek w Beskidzie. Poza tym czasami pojedyncze stanowiska można zobaczyć w Siedmiogrodzie, na Słowacji, w Danii, Szwecji i na Ukrainie. Roślina jest zagrożona wyginięciem i nie rozprzestrzenia się samodzielnie. Oczywiście pojedyncze egzemplarze można znaleźć także w dużych parkach, ogrodach botanicznych i w zespołach parkowo-pałacowych w różnych miastach. Bardzo znane są duże nasadzenia brzóz ojcowskich obok Igły Deotymy w Ojcowskim Parku Narodowym.

Brzoza ojcowska – opis gatunku

Brzoza ojcowska Betula pendula var. oycowiensis nie jest popularną rośliną. Ciężko jest ją znaleźć w szkółkach, na pewno pojawia się rzadziej niż brzoza płacząca, grusza azjatycka czy drzewa owocowe, jak grusza pospolita. Jest jednak dość atrakcyjna, wiec warto przemyśleć jej posadzenie w ogrodzie. Roślina jest wysoka na 2-15 m. Ma pień o białej korze, niełuszczącej się i gładkiej. Wygląda bardzo podobnie jak brzoza brodawkowata, ale ma nieco dłuższe krótkopędy.

Kwiaty to typowe kotki. Męskie zawiązują się w drugim roku życia drzewa i są dość krótki. Żeńskie natomiast są nieco dłuższe. Kwitnienie i pylenie brzozy przypada na kwiecień – maj. Osoby, które odczuwają objawy alergii, kiedy odbywa się pylenie brzozy brodawkowatej, źle zareagują także na to. Rombowate liście brzozy mają około 4 cm długości. Są zakończone ostrym klinem, mocno unerwione – co tylko dodaje im uroku. Ułożone są zazwyczaj skrętolegle, pokrywają całe wiotkie pędy.

Owocem brzozy ojcowskiej jest typowy owocostan o rozłożystych łuskach. Nasiona utrzymują się na drzewie aż do kolejnej wiosny, kiedy to poruszają się wraz z wiatrem. Roślina może wysiewać się samoczynnie i szybko się rozprzestrzeniać. Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także ten artykuł o uprawie brzozy karłowatej.

Brzoza ojcowska a ochrona w Polsce

Brzoza ojcowska obecnie w Polsce nie jest szczególnie powszechna. Badania z 2006 roku wskazują na to, że w naszym kraju jest jedynie około 250 gatunków. Dlatego brzoza ojcowska jest pod pełną ochroną. Jest to roślina cenna dla nauki, więc należy dołożyć wszelkich starań, by przetrwała, jednakże nie jest to łatwe.

Liście i nasiona brzozy ojcowskiej
Brzoza ojcowska krok po kroku, czyli informacje, opis, zastosowanie, pielęgnacja, uprawa i sadzenie

Może wydawać się to zaskakujące, w końcu brzoza płacząca (Betula pendula) jest bardzo popularna i wcale nie trzeba szczególnych warunków, by wokół niej pojawiły się liczne samosiejki. Jednakże brzoza ojcowska jest wyjątkowo światłolubna, więc często jest po prostu zagłuszana przez inne drzewa i nie może się rozwijać.

W Polsce brzoza ojcowska jest wciągnięta na Czerwoną listę roślin i grzybów Polski jako kategoria zagrożenia V – narażona na wyginięcie. Według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin w 2014 roku Betula pendula var. oycowiensis została oznaczona kategorią EN (zagrożony). Z tego względu rośliny nie można wycinać, niszczyć ani przesadzać. Jeśli chcesz ją uprawiać w ogrodzie, możesz tylko pobrać opadłe nasiona lub szukać sadzonek w szkółkach.

Brzoza ojcowska – uprawa i porady dla ogrodników

Nie będziemy ukrywać, uprawa brzozy ojcowskiej nie należy do najłatwiejszych. I nie chodzi wcale o wymagania rośliny, co raczej o to, że trudno ją po prostu znaleźć. Wyhodowanie rośliny z nasionka nie jest łatwe, można jednak spróbować zasadzić je w wilgotnym podłożu i podlewać. Za 2-3 lata powinna pojawić się niewielka sadzonka, którą należy przesadzić na stałe miejsce. Drzewka pozyskiwane ze szkółki z reguły są sprzedawane w pojemnikach. Można je sadzić przez cały rok i dość szybko się przyjmują.

Brzoza ojcowska, podobnie jak jej kuzynki, nie ma żadnych szczególnych wymagań. Należy jednak pamiętać o tym, że jest światłolubna, więc nie można jej niczym zasłaniać. Najlepiej wygląda jako soliter na trawniku. Jeśli chcesz zapewnić jej towarzystwo, zrezygnuj z innych drzew, jak grusza azjatycka czy nawet grusza pospolita albo wiśnie. Lepiej posadź przy niej niewielkie kwiaty i rośliny ozdobne, takie jak wielosił błękitny.

ikona podziel się Przekaż dalej