Burak ćwikłowy

Burak zwyczajny - charakterystyka, uprawa, wykorzystanie, porady

Burak zwyczajny, burak pospolity (Beta vulgaris) należy do rodziny roślin szarłatowatych. Zgrubiały korzeń buraka jest organem spichrzowym, dzięki któremu roślina gromadzi składniki pokarmowe. Najczęściej uprawiany jest burak ćwikłowy oraz burak cukrowy – popularne podgatunki Beta vulgaris. Smacznych liści dostarcza botwina – burak liściowy. Przeczytaj, jakie zastosowanie ma burak zwyczajny.

Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o burakach.

Beta vulgaris – opis gatunku i uprawa buraka zwyczajnego w Polsce

Burak zwyczajny jest rośliną uprawianą na całym świecie, głównie w klimacie umiarkowanym, także w Polsce. Przodek buraka pospolitego - burak dziki – rośnie w Azji, nad Morzem Śródziemnym oraz nad Oceanem Atlantyckim. Korzeń buraka wykorzystywany był do celów spożywczych w czasach starożytnych, około 800 – 500 r. p.n.e. Burak ćwikłowy, burak liściowy, burak cukrowy oraz burak pastewny są podgatunkami buraka zwyczajnego.

Dwuletni Beta vulgaris burak ćwikłowy, burak stołowy to roślina o średnich potrzebach pokarmowych. Liście, przybierające charakterystyczny czerwonawozielony kolor, wyrastają z kulistego lub podłużnego korzenia. Burak ćwikłowy tworzy mięsisty czerwony korzeń spichrzowy, magazynujący składniki pokarmowe. Tworzony jest w pierwszym roku uprawy. W drugim roku pojawia się pęd kwiatostanowy, złożony z 1 – 6 kwiatków. Po zapyleniu i zapłodnieniu powstaje owoc, tzw. kłębek, zawierający nasiona. Owoc, początkowo zielony, w miarę dojrzewania zmienia kolor na brunatny. Łatwo się osypuje. Częściami jadalnymi buraka są młode liście oraz korzeń, cenione za swoje właściwości zdrowotne i odżywcze. Buraki cukrowe wyróżniają się niską kalorycznością (43 kcal/100g), bogactwem witamin i składników mineralnych.

Burak liściowy, botwina, boćwina jest podgatunkiem rzadziej uprawianym. Botwina tworzy okazałe liście, o żółtych i czerwonych ogonkach, co podkreśla jej dekoracyjność. Mocne niezgrubiałe korzenie sięgają głęboko w podłoże, umożliwiając roślinie przetrwanie suszy i letnich upałów. Duże, gładkie lub pomarszczone liście pojawiają się przez cały sezon. Pozyskiwane są jednorazowo, po ścięciu rozety liściowej lub zbierane są przez cały okres wegetacyjny, w miarę tworzenia. Jadalne liście mają właściwości odżywcze i zdrowotne. W 100 g surowca znajduje się około 2, 1 g białka, 0, 5 g tłuszczu oraz 1, 1 g węglowodanów. Obecne są liczne witaminy oraz sole mineralne. 100 g botwiny to jedynie 17 kcal.

Uprawa i pielęgnacja buraków na działce – opis i porady

Burak ćwikłowy preferuje stanowisko o zasobnej i przepuszczalnej glebie. Siew warzywa do gruntu przeprowadzamy od kwietnia do połowy czerwca, wysiewając nasiona co 30 cm, na głębokość około 2 cm. Na 10 m2 zaleca się wysiew 20 g nasion. Młode buraki przerywamy, na odległość około 5 – 7 cm w rzędzie. Zbyt gęsto rosnące buraki mogą zostać zaatakowane przez mączniaka – groźną chorobę grzybową. W czasie tworzenia korzeni spichrzowych, roślina wymaga obfitego podlewania. Pielęgnacja buraka polega na ochronie warzyw przed atakiem mszyc. W tym celu systematycznie kontrolujemy liście, by nie dopuścić do ich pojawienia się. Nieliczne mszyce spłukujemy mocnym strumieniem wody. Masowo występujące szkodniki opryskujemy roztworem mydła, co jest skutecznym ekologicznym sposobem na ich pozbycie się. Zbiór dojrzałych warzyw przeprowadzamy stopniowo we wrześniu i w październiku, do wystąpienia przymrozków.

Botwina ma podobne wymagania uprawowe jak burak ćwikłowy. Warzywo możemy jednak wcześniej wysiewać i później zbierać, ponieważ burak liściowy lepiej znosi niskie temperatury. Wysiew botwiny na rozsadniku przeprowadzamy od połowy kwietnia do końca maja – rozsada pojawi się po około 6 tygodniach. Odpowiednia rozstawa dla buraka liściowego wynosi 40 cm x 20 cm. Liście nadają się do zbioru od września do listopadowych przymrozków. Wycinamy je na 3 cm od ziemi.

Porady:

• Sąsiednimi roślinami, pomocnymi w obronie buraków przed mszycami, są nasturcja, lawenda i cząber.
• Na mszyce liściowe działają odstraszająco inne ekologiczne sposoby, np. wyciąg z wrotyczu, odwar z rabarbaru, a także woda, w której gotowały się ziemniaki.
• Warto wykorzystać młode buraczki cukrowe, których pozbywamy się, w czasie zabiegu przerywania. Możliwe jest zastosowanie w kuchni buraków wielkości orzecha włoskiego.
• Liście buraka cukrowego możemy bezpiecznie przechować w wilgotnym piasku.

Ogród wertykalny – oryginalne zastosowanie uprawnych warzyw i buraka zwyczajnego

Ogród wertykalny tworzy zielona ściana, obsadzona różnymi dekoracyjnymi roślinami. Pionowy ogród nadaje się do uprawy roślin wewnątrz pomieszczeń, jak i na zewnątrz. Zyskuje w Polsce coraz większą popularność, bowiem rośliny nie tylko ozdabiają nasze otoczenie – tworzą także korzystny dla organizmu mikroklimat, oczyszczają powietrze i umilają wypoczynek. Zielone pionowe ogrody można montować na zewnętrznych ścianach budynku, pamiętając o tym, by rośliny otrzymywały dostateczną ilość światła. Ogród wertykalny upiększy balkon lub taras, umożliwiając kontakt z przyrodą nawet na niewielkiej powierzchni. Oryginalna zielona ściana, obsadzona różnymi gatunkami warzyw, dostarczy smacznych i zdrowych produktów

Do naszego pionowego ogrodu nadadzą się również rośliny jadalne, np. różne rodzaje sałat, zielony kalafior ‘Romanesco’ oraz burak zwyczajny liściowy. Warzywa sadzimy w odpowiadającym roślinom podłożu, w zamontowanych na mocnej kratownicy pojemnikach, o odpowiedniej pojemności. Pamiętajmy o montażu warstwy ochronnej ściany, aby zabezpieczyć ją przez zawilgoceniem. Dolną część wertykalnego ogrodu może tworzyć skrzynia, w której rozwijać się będą większe rośliny, np. barwna dynia olbrzymia. A może zainteresuje cię także ten artykuł z przepisami na pieczone buraki?

Zalety warzyw do wertkularnego ogrodu:

• Kolorowe rodzaje sałat
  • sałata krucha, o zielonych liściach, z czerwonym obrzeżeniem, wyróżnia się odpornością na choroby grzybowe oraz wybijanie się pędów kwiatostanowych,
  • sałata listkowa – ma czerwonawe zabarwienie liści, ujętych w rozetę. Dobrze rośnie w pełnym nasłonecznieniu,
  • sałata rzymska tworzy barwne liście – czerwonawe oraz jasno lub ciemnozielone, o delikatnym słodkawym smaku,
  • sałata masłowa ma zielone lub czerwonawe liście, w zależności od odmiany. Odporna jest na niesprzyjające warunki uprawy.
• Kalafior ‘Romanesco’ – to dekoracyjne warzywo, przybierające stożkowy kształt. Kalafior, o zielonożółtych różyczkach, ceniony jest za delikatny smak, pozbawiony goryczki.
• Dynia olbrzymia – w zależności od odmiany tworzy jagody, o skórce żółtej, pomarańczowej lub zielonej. Jadalne owoce wyróżniają się również ciekawymi kształtami. Ozdobą rośliny są delikatnie pachnące, miododajne żółte kwiaty.

Rynek ogrodniczy oferuje szeroki wybór gotowych systemów do wertykalnych ogrodów. Poszczególne elementy na mniejsze zielone ściany możemy wykonać samodzielnie.