Chryzantemy w ogrodzie - odmiany, sadzonki, uprawa, pielęgnacja, podlewanie

Chryzantemy – rośliny z rodziny astrowatych

Chryzantemy – opis rośliny

Dendranthema Des Moul jest nazwą chryzantemy, byliny z rodziny astrowatych. Zaliczana jest niekiedy do złocieni Chrysanthemum. Swoją popularność zawdzięcza wyjątkowej trwałości. Cięte kwiaty mogą zachować piękny wygląd nawet przez miesiąc, a uprawiane w ogrodzie – do późnej jesieni.

Chryzantemy wieloletnie posiadają liczne odmiany i są w stanie przetrwać w gruncie trudne miesiące zimowe. Kwiaty chryzantemy tworzą koszyczki kwiatowe. Na ich obrzeżach prezentują się ozdobne żeńskie kwiaty języczkowate, otaczające obupłciowe kwiaty rurkowate.

Jak wyglądają kwiaty chryzantemy w ogrodzie?

Koszyczki kwiatowe są różnorodne, z można je dzielić ze względu na:

• wielkość – kwiaty mogą występować jako pojedyncze okazy, osiągające do 25 cm średnicy oraz rośliny o drobnych licznych koszyczkach, tworzących duży zwarty bukiet,
• kształty – dostępne są chryzantemy kuliste, pełne i półpełne, pojedyncze, pomponowe, płaskie, kędzierzawe, igiełkowe, fantazyjne i inne,
• barwy – koszyczki są jednobarwne i dwubarwne, w ciepłej złocistej kolorystyce, której chryzantemy złociste zawdzięczają swoje określenie. Ogrodnicy oferują rośliny o kwiatach białych, żółtych, różowych, czerwonych, purpurowych, zielonych oraz szczególnie dekoracyjne, dwukolorowe.

Uprawa roślin wymaga zapewnienie im jasnego stanowiska, ale niewystawionego na bezpośrednie nasłonecznienie oraz przepuszczalnej i żyznej gleby. Zanim wiosną zostaną posadzone sadzonki, ziemię jesienią mieszamy z kompostem. Cotygodniowe nawożenie młodych wiosennych roślin przerywamy wówczas, kiedy ich kwiaty zaczynają się wybarwiać. Chryzantemy zakwitają pod koniec lata. Bogactwo kwiatów przypada na chłodniejsze dni i temperatury od +10 do +15 stopni Celsjusza. Odpowiednie podlewanie chryzantem, bez zastojów wodnych, ale i dostarczające dostateczną ilość wilgoci korzeniom, jest warunkiem uzyskania dorodnych roślin. A może zainteresuje cię także złocień w ogrodzie?

Sadzenie chryzantem – odmiany zimujące w ogrodzie

Chryzantemy drobnokwiatowe

Rosną na wolnym powietrzu,więc warunki pogodowe odgrywają najważniejszą rolę. Właśnie dlatego często uważa się, że chryzantema jest jednoroczna, chociaż chryzantemy wieloletnie drobnokwiatowe należą do roślin odpornych na niskie temperatury. Najciekawsze odmiany ogrodowe to:

• Chryzantema „Solar” – wyróżniająca się słoneczną barwą drobnych kwiatów, o średnicy około 7 cm. Roślina dorasta do 40 cm wysokości i kwitnie do października.
• Chryzantema „Raja” – obsypana jest niewielkimi kwiatami o zabarwieniu żółtopomarańczowym. Ogniste kwiaty pojawiają się z końcem września, zdobiąc jesienne rabaty.
• Chryzantema „Bella Gold” - dorasta do 35 cm wysokości. Jest odporna na choroby. Wyrożnia się złocistą barwą kwiatów, z pomarańczowym środkiem.
• Chryzantema „Rubra” – wydaje różowe kwiaty, o średnicy około 6 cm. Dobrze znosi mróz. Rabaty ogrodowe zdobi od końca września.
• Chryzantemy ogrodowe czerwone, to odmiany „Carmen” oraz „Monaco”. Dobrze znoszą niskie temperatury, a intensywne ubarwienie kwiatów to mocny akcent kolorystyczny na tle jesiennych rabat.
• Chryzantema „Havel Rurki” jest fantazyjną odmianą, o płatkach pomarańczowych kwiatów, zwiniętych na kształt rurek. Kwiaty zdobią rabaty do końca listopada.

Chryzantemy ogrodowe wielkokwiatowe

Dendranthema grandiflora – wytwarzają wspaniałe duże kwiaty. Chryzantemy wieloletnie warte polecenia, zimujące w gruncie, to:

• Chryzantema wielkokwiatowa „Madam” – dorasta do 50 cm wysokości. Jej intensywnie żółte kwiaty pojawiają się we wrześniu.
• Chryzantema wielkokwiatowa „Anabel” - o wysokości około 40 cm, wytwarza białe kwiaty, o średnicy 10 cm.
• Biała chryzantema „Madonna” – dorasta do 1 m wysokości. Duże kwiaty, o średnicy około 10 cm pojawiają się w październiku.
• Czerwona odmiana „Escort Czerwona” - wyróżnia się czerwoną barwą płatków, które w spodniej części przybierają kolor pomarańczowy. Kwiaty osiągają 12 cm średnicy i dekorują rabaty od października do listopada.

Sadzenie chryzantem w doniczkach - pielęgnacja

Jak uprawiać chryzantemy? Chryzantemy jesienne w naszych mieszkaniach oraz chryzantemy na balkonie wymagają miejsca doświetlonego. Ich uprawa nie jest skomplikowana. Sadzimy je do wilgotnej ziemi i dbamy o regularne podlewanie. Efektywna hodowla i pielęgnacja chryzantemy, rośliny o specyficznych wymogach pokarmowych, polega na odpowiednim nawożeniu. Młode rośliny dokarmiamy nawozami, w których stosunek azotu do potasu wynosi 2:1. Pojawienie się na roślinie pąków oznacza zmianę zasilania gleby na potasowo-azotowe, w stosunku 1:3.

Warunkiem pojawienia się kwiatów jest skrócenie dnia do około 10 godzin. Chryzantemy nakrywamy dużym pudełkiem i powtarzamy tę operację przez kolejnych 5 dni. Po ich upływie przerywamy zaciemnianie na 3 dni. Pędy rośliny należy uszczknąć, by mogła się rozkrzewić. Cały proces zaciemniania prowadzimy do pojawienia się paków. Chryzantemy powinny przetrwać zimę w jasnych i chłodnych pomieszczeniach, o dodatniej temperaturze powietrza. Podlewanie chryzantem powinno być sporadyczne, jednak z dbałością o nawilżenie korzeni. Wiosną musimy przesadzić chryzantemy wieloletnie do większych pojemników, wypełnionych żyzną ziemią. Do samodzielnej uprawy nadają się najlepiej miniaturki roślin. Karłowe odmiany dekorują otoczenie na równi z dużymi chryzantemami. Miniaturki doskonale wypełnią swoje zadanie na mniejszej przestrzeni.

Odmiany nadające się do uprawy doniczkowej:

• odmiany o czerwonych kwiatach – „Avalon Red”,
• białe kwiaty posiada „Elda White”
• odmiany „Amico” charakteryzują się dużymi czerwonymi i fioletowymi kwiatami,
• odmiana „Conaco” posiada kolorowe kwiaty,
• odmiana o kwiatach różowych to „Mary Wootton”.

Uprawa chryzantem w doniczkach często traktowana jest sezonowo. Chryzantema jednoroczna nie zimuje, kończąc swoją rolę na wydaniu kwiatów. Wykorzystywana jest często do dekoracji nagrobków.

Wyjątkowe chryzantemy jesienne – chryzantemy kuliste

Chryzantema jednoroczna

Chryzantemy wielkokwiatowe o kulistym pokroju kupowane są przeważnie 1listopada, do ozdoby nagrobków. Należą do niezwykle pięknych kwiatów. Białe, kremowe i żółte z daleka zwracają na siebie uwagę. Rzadziej wybierane są kwiaty fioletowe lub pomarańczowe. Donice z chryzantemami kulistymi zawierają dorodne okazy, wytwarzające od 12 do 25 kwiatów. Chryzantema jednoroczna dobrze znosi temperatury około 3 stopni Celsjusza, zdobiąc nagrobki nawet przez trzy tygodnie. Do popularnych odmian należą:

• chryzantema o białych kulistych kwiatach – odmiany „Bilkis”,
• odmiana o kwiatach żółtych – „Passionnement”,
• chryzantema fioletowa – „Faibelle”.

Najpiękniejsze chryzantemy jesienne w donicach osiągają do 40 cm wysokości. Do ozdoby nagrobków wykorzystuje się także chryzantemy cięte, np.

• poszukiwaną odmianą jest kulista chryzantema „Creamist”, o wielkich kwiatach kremowych, żółtych lub białych - „Cremist Ecru”, „Cremist Yellow”, „Cremist White”,
• dekoracyjna odmiana „Astroid” wyróżnia się intensywnym żółtym kolorem oraz pięknym pokrojem kwiatów.

Chryzantemy wielkokwiatowe nie powinny kojarzyć się wyłącznie z dekorowaniem nagrobków. Są wspaniałą ozdobą rabat kwiatowych w ogrodzie oraz na tarasach i balkonach,

Chryzantema wielkokwiatowa – hodowla i pielęgnacja

Najlepsze miejsce w ogrodzie dla sadzonki chryzantemy to stanowisko słoneczne, ale nie narażone na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Sadzonki przenosi się na stałe miejsce od maja do jesieni. Uprawa uda się na żyznej przepuszczalnej glebie, o zasadowym pH. Szczególna uwagę należy zwrócić na podlewanie roślin. Zbyt obfite może doprowadzić do gnicia oraz wywołać choroby grzybowe, natomiast zbyt skąpe – przesuszenie korzeni i więdnięcie kwiatów. Chryzantemy należy dość intensywnie nawozić. Chryzantema jednoroczna, uprawiana w ogrodzie, przeznaczona jest najczęściej na kwiaty cięte.

Choroby i szkodniki zagrażające chryzantemom

• Roślinom zagrażają schorzenia grzybowe. Chryzantemy atakowane są przez rdze, szarą pleśń i mączniaka prawdziwego.
• Niewłaściwe, zbyt obfite podlewanie, może doprowadzić do skażenia bakteryjnego roślin, w postaci zgnilizny.
• Na chryzantemach żerują owady - mszyce, pajęczaki - przędziorki, duże szkody wywołują pluskwiaki – zmieniki oraz nicienie – węgorki chryzantemowe.

Zdrowe chryzantemy w ogrodzie wymagają obserwacji roślin na każdym etapie rozwoju – od sadzonki do pojawienia się kwiatów. Jeśli na liściach lub kwiatach pojawią się niepokojące objawy, świadczące o zmianach chorobowych lub obecności szkodników, musimy zastosować oprysk odpowiednim środkiem, dzięki czemu zapobiegniemy rozprzestrzenianiu się zagrożenia na sąsiednie rośliny.

Chryzantemy złociste – właściwości zdrowotne i kulinarne

 Kwiaty chryzantemy, uprawiane od wieków w ogrodzie starożytnych Chin, Japonii czy Korei, uznawane były za rośliny o niezwykłej mocy. Mieszkańcy Dalekiego Wschodu doceniali właściwości lecznicze kwiatów, co potwierdziła współczesna medycyna. Chryzantemy zaczęły zdobywać europejskie rynki, w postaci zdrowych produktów spożywczych.

Właściwości zdrowotne kwiatów chryzantemy:

• Kwiaty zawierają potas, kwas foliowy, niacynę i ryboflawinę oraz witaminę A. Ich spożywanie wpływa na obniżenie ciśnienia krwi, poprawę metabolizmu i przeciwdziała zaburzeniom wzroku.
• Napar z płatków białych i żółtych kwiatów chryzantemy zawiera witaminę C. Picie herbaty zapobiega przeziębieniom i wpływa na zwiększenie odporności na jesienne infekcje. Do przygotowania zdrowego naparu z chryzantemy należy przygotować płatki z kilku kwiatów (około 1-2 łyżeczki/200ml) i zalać je gorącą, nie wrzącą wodą. Parzanie trwa około 2-5 minut. Po odcedzeniu, popijamy napar, a odcedzone płatki możemy zalać jeszcze dwukrotnie.