Cykoria w ogrodzie - uprawa, sadzenie, pielęgnacja, odmiany, właściwości

Opis oraz najważniejsze odmiany cykorii

Cykoria – charakterystyka gatunku

Cykoria (Cichorium) to warzywo należące do rodziny astrowatych, którego wartości odżywcze znane były już w starożytności. Stosowano ją wówczas w celach oczyszczających organizm, w leczeniu dolegliwości skórnych oraz jako roślina usuwająca toksyny. Uprawa cykorii została rozpowszechniona w XIX w. za sprawą Belgów. Następnie rozpoczęto hodowlę tego warzywa w innych krajach oraz w różnych odmianach. Cykoria powszechnie występuje dziko w Europie oraz południowe Azji, a także w Afryce.

Cykoria w Polsce to roślina dwuletnia, która z reguły jest obcopylna, ale czasem występują również odmiany samozapylane. W pierwszym roku uprawy roślina ta wytwarza rozetę liściową oraz korzeń sprzichrzowy, który dorasta do 30 cm długości. W drugim roku zaś powstaje pęd kwiatostanowy, który kwitnie ok. 2 miesiące jasnoniebieskimi kwiatami. Z kwiatów wykształcają się zaś owoce, niełupki, posiadające nasiona.

Współcześnie istnieje około 8 gatunków występujących w ciepłych strefach, z których dwie odmiany są uprawiane w wielu rejonach świata. Część jadalną tej rośliny stanowią liście złożone w główkę, które otrzymuje się za pomocą pędzenia korzenia spichrzowego bez dostępu światła. Korzeń cykorii bez światła wydaje liście białego koloru, kiedy dopuści się do niego światło wytworzy zielone, niesmaczne główki. Jeśli interesuje cię także sadzenie i uprawa truskawek, przeczytaj ten artykuł.

Cykoria sałatowa i inne odmiany

Cykoria posiada 8 znanych gatunków tej rośliny. Warzywo to jednak w Polsce występuje w trzech najważniejszych i najbardziej znanych odmianach. Najpopularniejsze z cykorii to:

❖ Cykoria sałatowa – to najpopularniejszy gatunek tej rośliny. Warzywo to wytwarza rozetę zbitych, zielonych lub bordowych liści, o charakterystycznych gorzkawym i cierpkim smaku. Korzeń cykorii sałatowej jest mięsisty. Cykoria sałatowa dzieli się na trzy najważniejsze typy:

• Cykoria żółta – najczęściej spotykana, która też charakteryzuje się największą goryczą w smaku. Powszechnie stosowana jest do sałatek lub zapiekania różnych potraw.
• Cykoria czerwona (radicchio) – jak sama nazwa wskazuje ma ona ciemnoczerwone liście z charakterystycznymi białymi żyłkami. Typ ten ze względu na ciekawy wygląd stanowi niezwykle dekoracyjną roślinę, która polecana jest na przekąski.
• Cykoria endywia – najbardziej delikatna w smaku, dzięki czemu idealnie nadaje się do sporządzania pysznych sałatek. Cykoria endywia charakteryzuje się zielonymi, postrzępionymi liśćmi. Uprawa cykorii kędzierzawej (endywii) wymaga miejsca umiarkowanie słonecznego oraz lekkiej, średnio zwięzłej gleby. Ponadto cykoria endywia lubi wilgotne powietrze. Wysiewa się ją na początku marca pod osłonami lub do gruntu w czerwcu. Cykoria endywia wymaga również bielenia, co przyczynia się do utraty charakterystycznego gorzkiego smaku.

❖ Cykoria korzeniowa – to roślina jednoroczna, niewymagająca w uprawie, którą hoduje się głównie dla korzenia oraz liści. Cykoria korzeniowa kwitnie w czerwcu niebieskimi lub niebiesko-fioletowymi kwiatami zebranymi w koszyczki kwiatowe w kątach liści. Korzeń tej odmiany jest palmowy, zgrubiały i w całości rośnie w ziemi. Nad gruntem wyrastają biało-zielone odziomkowe liście (nać). Roślina ta należy do mrozoodpornych, a jej uprawa wymaga ciepłego stanowiska z żyzną, przepuszczalną, próchniczą glebą o umiarkowanej wilgotności. Cykoria korzeniowa uprawiana jest najczęściej z rozsady.

Cykoria korzeniowa biała – to uszlachetniona wersja cykorii korzeniowej. Cykoria korzeniowa biała uprawiana jest przede wszystkim dla żółtych, jadalnych korzeni, które są składnikiem m.in. kaw zbożowych. A może zainteresuje cię także jarmuż w ogrodzie?

Uprawa cykorii korzeniowej

Uprawa cykorii nie należy do wymagających, chociaż ma podstawowe zasady, które należy spełnić, aby uzyskać zadowalający efekt, w postaci dobrych i smacznych plonów. W dużej mierze odmiany cykorii, które wybieramy mają wpływ na konkretne działania i wymagania. Ogólnie uprawa cykorii odbywa się poprzez wysiew nasion. Powinny to być nasiona o mniejszej zdolności kiełkowania, najlepiej otoczkowane. Wysiewu dokonuje się zwykle w marcu pod osłony oraz maju-czerwcu do gruntu. Należy przy tym zachować ok. 25 cm odstępy między rzędami. Nasiona wysiewa się na głębokość 1,5 cm. Zaleca się, aby na 10 m kwadratowych podłoża wykorzystać około 8 gram nasion. Po wzejściu rośliny, należy ją poprzerywać do 10 cm odstępów, a następnie zasilić saletrą. Warto również przykryć pole folią perforowaną, co dobrze wpływa na wzrost tych roślin.

Jakie wymagania stawia uprawa cykorii?

Cykoria to roślina klimatu umiarkowanego, o czym warto pamiętać decydując się na jej uprawę. Pomimo, że warzywo to doskonale przystosowało się do naszych warunków klimatycznych jego hodowla posiada pewne wymagania, które są niezbędne, aby uprawa cykorii przyniosła pożądane efekty. Przede wszystkim cykoria posiada wysokie zapotrzebowanie na wodę, szczególnie w okresie przyrostu korzeni. Dlatego chociaż stanowisko pod jej uprawę powinno być odpowiednio nasłonecznione, musi też być odpowiednio wilgotne. Cykoria najlepiej rośnie na glebie żyznej, zasobnej w próchnicę oraz składniki odżywcze, a przy tym przepuszczalnej i lekkiej. Najlepiej, aby podłoże to miało odczyn obojętny o pH 6,0-7,0. Cykoria nie da obitych, smacznych plonów, jeśli będzie posadzona w glebie piaszczystej albo ciężkiej, zalewowej. Więcej inspiracji na warzywa do ogrodu zebraliśmy dla ciebie w tym miejscu.

Cykoria – prawidłowa pielęgnacja

Na uprawę cykorii decyduje się wielu ogrodników, nie tylko ze względu na jej liczne wartości odżywcze, ale również z powodu ceny cykorii, która nawet w sezonie jest dość wysoka. Wkładając niewiele wysiłku w uprawę tej rośliny, która nie posiada wielu wymagań pielęgnacyjnych, można mieć to niezwykle zdrowe i cenne warzywo we własnym ogrodzie, mając przy tym pewność co do zdrowej uprawy. Do podstawowych czynności pielęgnacyjnych jakie niesie za sobą uprawa cykorii należą:

Podlewanie cykorii

Cykoria ma dość spore zapotrzebowanie na wodę, głównie podczas przyrostu korzeni. Proces ten przypada w sierpniu i wrześniu. Jeśli zatem w danym roku miesiące te są deszczowe, nie musimy dodatkowo podlewać ogródka z cykorią. Jeśli jednak długi czas jest gorąco i sucho trzeba pamiętać o odpowiednim nawodnieniu. Dzięki temu cykoria wyda naprawdę obfite plony.

Cykoria - jak nawozić?

Bardzo korzystnie na rozwój cykorii wpływa odpowiednie nawożenie. Doskonale nadają się do tego nawozy wieloskładnikowe. Możliwe jest również nawożenie nawozami naturalnymi np. biohumusem. Pozytywnie na rozwój tej rośliny wpłynie również wysadzenie jej na glebie w drugim lub trzecim roku po oborniku. Ponadto po dokonaniu przerywki należy zastosować nawożenie azotem, ale trzeba uważać, aby nie dokonać przenawożenia, które spowoduje spowolnienie wyrastania korzeni.

Inne czynności pielęgnacyjne

Uprawa cykorii wymaga również regularnego odchwaszczania oraz spulchniania ziemi, ale w sposób, który nie uszkodzi korzeni. Ponadto nie zaleca się sadzenia cykorii po warzywach pochodzących z tej samej rodziny lub po zbożach i roślinach cebulowych, ani uprawy w monokulturze. Najlepszym przedplonem do uprawy cykorii stanowią fasola, kalafior, ziemniaki czy kapusta oraz wszelkie rośliny odchwaszczające pole.

Na początku jesieni wykopuje się korzenie cykorii oraz obcina liście na wysokość ok. 3 cm. Część korzeni posłuży do pędzenia, pozostałe zaś należy zostawić w gruncie lub przechować w specjalnym pomieszczeniu. Jeśli decydujemy się zostawić korzenie w gruncie trzeba je zabezpieczyć przed przymrozkami np. za pomocą słomy. Cykoria bowiem, mimo że znosi delikatne przymrozki, marnieje przy wysokich mrozach. Korzenie przeznaczone do pędzenia zwykle dołuje się w piasku i podlewa, dbając o to, aby do pomieszczenia, w którym są przechowywane nie dostawało się światło (powoduje to zielenienie i gorzknienie rośliny), a temperatura wynosiła 10-15 stopni Celsjusza. Sprawdź także w tym artykule, jak uprawiać rukolę.

Choroby i szkodniki atakujące cykorię

Cykoria (np. popularna cykoria sałatowa, cykoria endywia) narażona jest na destrukcyjne działanie różnorodnych chorób i szkodników. Do najczęstszych chorób, które atakują to warzywo należą brunatny rak oparzeniowy, który wywołany jest poprzez niedobór boru i należy do chorób fizjologicznych, a także mączniak rzekomy, mączniak prawdziwy oraz zgnilizny należące do chorób infekcyjnych. Ze szkodników najczęściej atakujących cykorię najgroźniejsza jest miniarka cyrkoniowa. Aby zapobiec zagrożeniu chorób i szkodników należy pamiętać o niezbędnych czynnościach pielęgnacyjnych oraz wymaganiach, jakie stawia uprawa cykorii, a w razie wystąpienia danych szkodników czy chorób zadbać o odpowiedni oprysk.

Wartości odżywcze, właściwości oraz zastosowanie cykorii

Cykoria – wartości odżywcze i najważniejsze właściwości

Cykoria to warzywo, które słynie z posiadanych wartości odżywczych. Charakterystyczne liściaste główki zawierają wysoki poziom białka, soli mineralnych m.in.: fosfor, wapń, żelazo, magnez, mangan, potas, miedź, siarka, cynk oraz selen, a także sporo witamin z grupy B, witaminy PP, C, A, E i K. Ponadto cykoria zawiera beta karoten oraz jest bogatym źródłem aminokwasów. Zawartość błonnika oraz niski indeks glikemiczny powodują, że jest również idealnym warzywem dla osób na diecie (wielu dietetyków poleca przepisy na potrawy z cykorią). Intybina, odpowiedzialna za gorzki posmak cykorii, pozytywnie wpływa na produkcję czerwonych krwinek, a przy tym na trawienie oraz pracę nerek. Dzięki temu warzywo to posiada szereg drogocennych właściwości. Do najważniejszych, jeśli chodzi o właściwości lecznicze, można zaliczyć:

• Wzmacnia organizm.
• Wspiera odchudzanie.
• Odtruwa organizm.
• Poprawia przemianę materii.
• Reguluje poziom cukru we krwi.
• Obniża poziom cholesterolu.
• Wspomaga laktację.
• Wspiera pracę wątroby.
• Posiada właściwości odmładzające.
• Wygładza skórę, zapobiega przebarwieniom oraz powstawaniu zmarszczek.
• Poprawia kondycję włosów i paznokci.
• Działa moczopędnie i żółciopędnie.
• Działa nasennie i wyciszająco.