Cząber - do czego go stosować? Zastosowanie, właściwości lecznicze, porady

Cząber ogrodowy – zastosowanie i charakterystyka przyprawy

Cząber (Satureja hortensis) – przyprawa do wielu zastosowań

Cząber to jednoroczna roślina ogrodowa. Osiąga od 20 do 60 cm wysokości i ładnie się prezentuje, zwłaszcza w okresie kwitnienia. Wtedy to obsypuje się ładnymi kwiatuszkami w kolorze fioletowym. W trakcie i przed kwitnieniem roślina bardzo intensywnie pachnie, jej liście są niezwykle aromatyczna. To w tym momencie zbiera się ziele cząbru, robi się z niego suszoną przyprawę do wielu dań. Cząber nadaje się do zasadzenia w ogrodzie lub do uprawiania w doniczkach.

Cząber to rodzaj, który obejmuje od 38 do 50 różnych gatunków w zależności od klasyfikacji. Jednakże nie wszystkie gatunki funkcjonują jako zioła. Tak naprawdę zaledwie dwa gatunki używa się do stosowania w kuchni – cząber ogrodowy (Satureja hortensis) i cząber górski (Satureja montana). Najczęściej jednak używa się pierwszej rośliny, ponieważ cząber górski jest o wiele bardziej pikantny w smaku.

Liście cząbru ogrodowego mają intensywny zapach i przyjemny smak. Jest on nawet dość pikantny, ale wspaniale pasuje do wielu różnych dań. Najczęściej zbiera się je tuż przed kwitnieniem i suszy, a do potraw wykorzystuje się suszone ziele. Można także zrobić ciekawy olej z cząbru, czasami także zioła konserwuje się w occie, aby zachować ich aromat. Suszone liście wchodzą w skład mieszanki zwanej ziołami prowansalskimi. Cząber jest stosowany od tysiącleci, był niezwykle popularny w czasie Sasów. Miał uchodzić za afrodyzjak. Obecnie używa się zarówno ziele, jak i olej z cząbru.

Do czego stosować cząber ogrodowy?

Zastosowanie cząbru w kuchni jest bardzo szerokie. Niezwykle zaskakujące jest to, że wyrazisty, pikantny smak cząbru pasuje do delikatnych potraw. Bardzo często pojawia się w daniach z jajek, także jajecznicy i omlecie, ponieważ dodaje im wyrazistości. A ponieważ cząber ma właściwości wspomagające układ trawienny, często dodaje się go do ciężkich potraw.

Takie składniki jak fasola, groch czy soczewica niezwykle zyskują na smaku z dodatkiem cząbru, na dodatek składnik wpływa na układ trawienia usprawnia działanie układu pokarmowego. W języku niemieckim jego nazwa jest „Bohenkraut”, co w wolnym tłumaczeniu można przetłumaczyć jako „fasolowe ziele”.

Zioło dodaje się także do zup i gulaszy, świetnie uzupełnia ich smak. Można także uzupełnić za jego pomocą pieczenie i różnego rodzaju dania mięsne. Pomaga poradzić sobie z tłustymi potrawami. Bardzo często można spotkać go w przepisach na nietypowe panierki do kotletów – ziele dodaje się do bułki tartej lub posypuje się nim mięso bezpośrednio przed panierowaniem. Sprawdź także ten artykuł z poradami, jak i kiedy sadzić zioła w doniczce.

Właściwości lecznicze cząbru

Cząber docenią nie tylko smakosze, lecz także osoby, które stosują różnego rodzaju zioła i lubią medycynę naturalną. Właściwości lecznicze cząbru są naprawdę niezwykłe i wynikają z wyjątkowo dużej zasobności w składniki odżywcze, minerały i witaminy. Jest bogaty w witaminy C i A, a do tego zawiera sporo witamin z grupy B, zwłaszcza witaminy B6. To niezwykle zasobne źródło potasu, cynku, wapnia, żelaza i miedzi. Dzięki temu cząber może wspomóc leczenie wielu różnych problemów.

Dawniej był stosowany na pasożyty układu pokarmowego. Obecnie docenia się jego działanie hamujące wzrost bakterii E. coli i innych zagrażających zdrowiu bakterii. Może także zmniejszyć ryzyko pojawienia się zakażeń grzybiczych. I chociaż na pasożyty może faktycznie nie zadziała, może okazać się, że przyprawa naprawdę może mieć dobroczynne działanie na układ pokarmowy. Łagodzi dolegliwości żołądkowo-jelitowe, dzięki czemu zapobiega wzdęciom i biegunkom. Wspomaga trawienie, dlatego warto zastosować go do tłustych i ciężkostrawnych potraw i jest w tym naprawdę skuteczny.

Ponieważ cząber jest zasobny w potas, może znacznie obniżyć ciśnienie tętnicze krwi. Olej z cząbru i samo ziele zawierają dużo żelaza. To składnik uczestniczący w tworzeniu się hemoglobiny, dlatego cząber podaje się osobom, które walczą z anemią. Nieco wspiera układ immunologiczny, dlatego znajduje zastosowanie w naturalnych środkach na odporność.

Cząber – uprawa w ogrodzie i doniczkach

Cząber – nasiona czy sadzonki?

Ze względu na działanie lecznicze cząber warto uprawiać w ogrodzie, można także pokusić się o uprawę w doniczce, chociaż roślina bywa dość duża. Nie wykorzystuje się do tego sadzonek, do uprawy cząbru konieczne są nasiona. Sieje się je do gruntu w kwietniu, gdy zrobi się nieco cieplej. Optymalna rozstawa to co 20 cm, a głębokość siania to mniej więcej 5 mm. 1 g nasion przeznacza się do obsiania 1 m². Nasiona kiełkują dopiero po dwóch tygodniach.

Należy pamiętać o tym, że cząber kiełkuje naprawdę wolno. Dlatego może okazać się, że długo nie będzie można go odróżnić od chwastów, dlatego warto zastosować wyznacznik, na przykład sałatę, która wzejdzie wcześniej niż cząber. Dzięki temu łatwiej będzie można pielić międzyrzędzia. Roślinę można siać także do skrzynek, najlepiej co 20 cm. Należy wykorzystać ziemię uniwersalną, można ją wzmocnić kompostem. Początkowo nie należy zbyt intensywnie podlewać siewek, ponieważ mogą być one wrażliwe na zgniliznę łodyg.

Cząber nie ma szczególnych wymagań. Do uprawy potrzebuje tylko słonecznego miejsca i żyznej, próchnicznej gleby. Powinna być lekka i bogata w wapń, żeby roślina mogła się dobrze rozwijać. Cząber nie toleruje tylko gleby gliniastej, ciężkiej i podmokłej, nie zniesie także szczególnego zakwaszenia podłoża. W zacienionym miejscu także będzie rósł, jednakże może za bardzo wyciągać się do słońca i stanie się wątły.