Czarnuszka siewna - opis, wygląd

To roślina należąca do rodziny jasnowatych. W Polsce pojawiła się jako roślina importowana, która została przywieziona z Iraku lub Turcji i występuje praktycznie wyłącznie jako roślina uprawna. Czarnuszka ma wzniesioną łodygę, która osiąga nawet 40 cm wysokości, zdecydowanie nie jest to roślina horyzontalna.

W ogrodzie ma głównie zastosowanie estetyczne. Wyjątek mogą stanowić ogrody zielarskie, w których tego typu rośliny stanowią gratkę dla ich właścicieli i uprawiane są z uwagi na właściwości lecznicze i może stanowić atrakcję dla oglądających podobnie jak czosnek olbrzymi i kalafior romanesco, które wciąż wprawiają w podziw osoby, które akurat przechodzą nieopodal tych okazałych roślin.

Ma charakterystyczne duże jasnoniebieskie kwiaty, kolorem przypominające pięknego motyla Morpho marcus major. Czasem mylona jest z polskim chabrem inaczej zwanym bławatem, jednak roślina ta nie wytwarza tak charakterystycznych dla czarnuszki nasion, które są kanciaste i czarne. Posiadają też charakterystyczny mocnym zapach i korzenny smak. Przez wieki uprawiana była głównie jako przyprawa do potraw, dopiero później odkryto jej lecznicze właściwości.

Lecznicze właściwości czarnuszki siewnej

Czarnuszka siewna to roślina, której ziarno ma nie tylko ciekawy i aromatyczny smak, ale również dobroczynne właściwości dla organizmu ludzkiego. Szerokie zastosowanie sprawia, że jej nazwa jest znana praktycznie każdemu. Jadalne są nie tylko nasiona, ale również ziele czarnuszki, co może dziwić wiele osób, bo nie każdy zdaje sobie z tego sprawę.

Z jej nasion wytwarza się olejek, który ma szerokie zastosowanie. Czarnuszka ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwbólowe. Dobrze działa też na układ moczowy i trawienny w tym wypadku najlepiej radzi sobie herbata z tej rośliny. Wspomaga proces trawienie i odpowiada za obniżenie poziomu cukru we krwi. Jej systematyczne spożywanie ma dobry wpływ na układ odpornościowy i stosowana jest również przez kobiety, które mają problemy z nieregularnymi miesiączkowaniem.

Najbardziej popularne są nasiona, ale tak naprawdę spożywać można praktycznie całe ziele z wyjątkiem korzenia. Czarnuszkę można spożywać w postaci naparu, który wspomaga leczenie zapalenia krtani, oskrzeli i infekcji górnych dróg oddechowych. Herbata jest też stosowana przy kamicy żółciowej. Napar z czarnuszek siewnych stosowany jest również zewnętrznie w formie toniku lub okładów. W tej formie pomaga zwalczać trądzik i łagodzi objawy atopowego zapalenia skóry. Niejednokrotnie stosowany jest również do zwalczania grzybicy skóry z uwagi na wcześniej wspomniane działanie antybakteryjne.

Czarnuszka siewna uprawa polowa i ogrodowa

Ze względu na duże zapotrzebowanie, najczęściej stosowana jest uprawa polowa tej rośliny, dzięki czemu możliwe są duże zbiory. Oczywiście  tego typu uprawę podejmują rolnicy, którzy specjalizują się w siewie i uprawie tej rośliny. Nie wyklucza to w żadnym wypadku amatorskiego sadzenia czarnuszki we własnym przydomowym ogrodzie. Czarnuszka ma spore wymagania, dlatego warto wiedzieć jak odpowiednio ją uprawiać, bo zapewniając jej odpowiednie warunki, staje się praktycznie samowystarczalna. W wiejskich ogrodach zazwyczaj rośnie obok innych pożytecznych ziół, które są wykorzystywane w ziołolecznictwie lub jako przyprawy.

Uprawa polowa czarnuszki rozpoczyna się w kwietniu. Ziarno wysiewa się bezpośrednio do gruntu. Po dwóch tygodniach powinna wzejść, jednak nie ma co liczyć na szybki wzrost. Żeby ją uprawiać, trzeba uzbroić się w cierpliwość. Czarnuszka rośnie bardzo wolno, do tego jest niezwykle delikatna, choć na to nie wygląda, a do tego bardzo nie lubi przesadzania, choć nie jest ono niemożliwe. Dlatego należy pamiętać o odpowiednim rozmieszczeniu i podlewaniu szczególnie tuż po wzejściu. Optymalna rozstawa dla czarnuszki siewnej powinna wynosić około 40 cm między rzędami i po 15 cm między roślinami. Jeśli siew został wykonany zbyt gęsto, należy przerzedzić uprawę. Otrzymane w ten sposób nowe sadzonki, można sadzić ponownie w odpowiedniej odległości. Dobrze jest jednak nie siać jej zbyt gęsto i zaoszczędzić sobie pracy przy przedzieraniu siewek. Roślina ta ma też spore wymagania co do gleby, w której ma rosnąć. Ziemia powinna być żyzna, zdecydowanie nie może to być gleba gliniasta ani piaskowa.

Olej czarnuszki i jej nasiona
Jakie właściwości lecznicze posiada czarnuszka siewna, na co pomaga czarnuszka siewna i w jakich dolegliwościach jej używać

W ogrodzie najczęściej uprawiana jest dla walorów estetycznych. Posiada bowiem bardzo piękne i charakterystyczne kwiaty, które osiągają średnice nawet 3 cm w kolorze białym i błękitnym. Mniej wprawni ogrodnicy, często mylą ja z bławatem, który ma podobne zastosowanie lecznicze jak czarnuszka, jednak nie posiada tak charakterystycznych walorów smakowych. Czarnuszka pięknie wygląda na rabatach, na których rośnie z innymi kwitnącymi roślinami. Aby przedłużyć jej kwitnienie, można systematycznie odbywać przekwitające kwiaty, mobilizując roślinę do ponownego rozkwitu. Wykorzystywana jest również jako kwiat cięty i stanowi element ozdobny bukietów. Często towarzyszy jej czosnek olbrzymi, świecznica lub piękny kalafior romanesco. Cięcie do bukietów najlepiej wykonać tuż przed rozkwitnięciem się kwiatu, aby można było długo cieszyć się świeżością bukietu. Walory dekoracyjne posiadają również owoce czarnuszki, które również wykorzystywane są w wielu kompozycjach. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat uprawy czarnuszki damasceńskiej?

Zastosowanie kulinarne czarnuszki

Nasiona czarnuszek siewnych mają niezwykle charakterystyczny smak i najczęściej spotkać je można jako dodatek do mięs, serów i pieczywa. Czarnuszka występuje w formie całych nasion, ale lubiana jest równie jej mielona postać. Kuchnia staropolska niezwykle ceniła ją i wykorzystywała jako przyprawę do podpłomyków. Najczęściej używana była przez ubogich ludzi jako zamiennik dla drogich wówczas przypraw pochodzących z dalekiego wschodu, które nie był dla nich dostępne z uwagi na cenę.

Choć większość osób uważa, że zdatne do spożycia są wyłącznie nasiona tej rośliny, to zaskoczyć może informacja, że również liście mogą być wykorzystywane w formie przyprawy. Badania dowiodły, że ziele czarnuszki może stanowić sporą konkurencję dla pietruszki, z uwagi na większą zawartość witaminy C. Dlatego też ziele czarnuszki chętnie dodawane jest jako dodatek do sałatek.

Mielona czarnuszka często dodawana jest również do wzbogacenia smaku takich potraw jak kapusta kiszona, ogórki konserwowe. Czasem stanowi też zamiennik pieprzu i innych ostrych przypraw.
Wytwarzany z nasion olej może być dodawany do likierów, a nawet niektórych słodyczy. Najczęstszym wyrobem są ciastka owsiane z dodatkiem czarnuszki, ale spotkać ją można w sezamkach, a nawet jako dodatkowy składnik gorzkiej czekolady.

ikona podziel się Przekaż dalej