Tuja - opis gatunku

Atrakcyjne krzewy iglaste to tak naprawdę drzewa, mogące osiągnąć ponad 20 m wysokości. Najczęściej uprawiany jest żywotnik zachodni Thuja occidentalis, wywodzący się z północnych  terenów Ameryki Północnej. Do Europy pierwszy okaz trafił w XVI wieku. Gatunek jest łatwy w uprawie i szybko się rozmnaża. Zimozielone igły żywotnika, przypominające miękkie łuski, znajdują się na  wachlarzowatych, przewisających gałązkach. Niewielkie szyszki wybarwiają się na brązowo.  W Polsce tuje dobrze rosną na terenie całego kraju. Nie lubią miejsc suchych i wietrznych. Żywotniki preferują umiarkowanie wilgotne podłoża, o lekko kwaśnym odczynie pH. Wyhodowano wiele ciekawych odmian, które sprawdzają się w różnorodnych kompozycjach.

Od najdawniejszych czasów ziele żywotnika wykorzystywane było w medycynie ludowej do leczenia schorzeń górnych dróg oddechowych, dolegliwości kobiecych oraz na bóle reumatyczne i migrenowe. Indianie używali igieł tui do przygotowania leczniczych naparów, wypijanych w czasie przeziębienia. Wywar z kory zalecany był na choroby płuc. Swoje lecznicze właściwości roślina zawdzięcza olejkowi eterycznemu, w skład którego wchodzi trujący tujon.

Tujon, keton terpenowy, jest składnikiem wielu roślin, z którymi stykamy się podczas spacerów i we własnych ogrodach. Oprócz obecności w żywotnikach, zawarty jest, np. w olejku szałwii lekarskiej, wrotyczu i piołunie. Po spożyciu części rośliny, zawierającej niebezpieczny tujon, podrażnieniu ulega przewód pokarmowy i układ moczowy. Na skórze mogą pojawić się zaczerwienienia. Objawom towarzyszy ból brzucha, nudności, krwiomocz i biegunka. W  kontakcie z roślinami, zawierającymi niebezpieczny składnik,  należy zachować ostrożność, zwłaszcza zwrócić uwagę na dzieci i zwierzęta, mogące spożyć części roślin i doznać zatrucia.

Wspaniała tuja – przywracamy dobre imię

Thuja occidentalis – żywotnik zachodni – znany był już w czasach starożytnych. Aromatyczne drzewa nazywano drzewami życia, zwracając uwagę  na ich zdrowotne właściwości. Z łuskowatych igieł szyszek oraz gałązek również dzisiaj pozyskuje się eteryczny olejek tujowy. Najwięcej olejku dostarczają młode tuje, których ulistnione gałązki zbiera się w lutym i w marcu.

Olejek tujowy jest zwykle bezbarwny, czasami ma jasnożółty kolor. Bardzo intensywnie i przyjemnie pachnie. Na rynku dostępne są olejki, produkowane głównie w USA, w Europie, w Rosji i w Chinach. Głównym składnikiem jest a tujon – stanowiący około 45% – 68,8 % . Preparatów, zawierających tujon, nie powinny stosować kobiety w ciąży, ze względu na możliwość poronienia.

Olejek tujowy ma wiele pożytecznych właściwości zdrowotnych:

  • pomaga w czasie infekcji górnych dróg oddechowych,
  • przynosi ulgę w dolegliwościach płuc i oskrzeli,
  • działa przeciwzapalnie, pomaga, np. w  zapaleniu zatok,
  • usuwa miejscowe zmiany uczuleniowe, np. wysypki,
  • zalecany jest w chorobach skórnych, przeciwdziała wypadaniu włosów i łysieniu plackowatemu,
  • używany jest na problemy trawienne i w chorobach moczowo-płciowych,
  • polecany na oziębłość płciową oraz na  stany depresyjne i nerwicowe
  • reguluje cykle miesiączkowe.

Specyfik powinien być używany w ściśle określony sposób. Nie wolno stosować olejku nierozcieńczonego.

  • Olejek z żywotnika stosowany jest do wyrobu kosmetyków, np. kremów, mydeł, odżywek, perfum, past do zębów, świec zapachowych, i wielu innych. Kremy z tujowym olejkiem przywracają skórze świeżość, usuwają zmęczenie, a pasty do zębów wzmacniają szkliwo i przeciwdziałają próchnicy.
  • Olejek z żywotnika wykorzystywany jest także w przemyśle spożywczym: aromatyzuje słodycze, wchodzi w skład alkoholi, produktów mięsnych i przypraw.

Wokół nas rośnie wiele roślin, które mogą nam zaszkodzić. Zachwycamy się zapachem konwalii, przechadzamy się wśród ziół, wśród których żółci się wrotycz, podziwiamy bluszcz, oplatający leśne drzewo, a przecież to są niezwykle niebezpieczne rośliny, których nieopatrzne spożycie może mieć katastrofalne skutki dla naszego zdrowia. Należy do nich również piękna tuja. Doceńmy więc urodę i zalety drzewa, zachowując konieczną ostrożność.

Literatura:

  • P. Muras, Drzewa i krzewy iglaste
  • Jolanta Replin, Otrzymywanie i skład chemiczny olejku z ozdobnych odmian żywotnika zachodniego w: Praca dyplomowa inżynierska, Politechnika Łódzka
  • S. Kohlmunzer, Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji
ikona podziel się Przekaż dalej