Drzewa owocowe do ogrodu - przegląd najpopularniejszych odmian
Owoce z własnego sadu mają największą wartość zdrowotną. Nieopryskiwane trującymi środkami chemicznymi dostarczają organizmowi nieskażonych witamin, soli mineralnych, cukrów oraz kwasów owocowych. Sadzenie drzewek owocowych jest szansą na uczucie satysfakcji i wyjątkowe doznania estetyczne. Drzewa kwitnące na wiosnę, później obsypane owocami, a jesienią zmieniające kolor liści budzą zachwyt i refleksję nad mijającym czasem. To dlatego milsze jest człowiekowi jedno drzewo, które sam zasadził, niż cały ogród przez innych zasadzony – jak zauważył trafnie wielki człowiek teatru, Wojciech Bogusławski.
Sprawdź także w tym artykule nasze porady, które drzewka owocowe i ozdobne warto wybrać do ogrodu.
Z tego artykułu dowiesz się:
Drzewa owocowe ziarnkowe
Drzewa jabłoni
Jabłonie Malus domestica to rodzaje roślin, których miąższ otacza gniazdo nasienne, zawierające nasiona – ziarnka. Dobrze czują się w polskich warunkach klimatycznych, szczególnie na glebach próchnicznych gliniasto-piaszczystych. W małych przydomowych ogródkach można wykorzystać drzewa jabłoni o koronie w formie wrzeciona. Na większych powierzchniach sprawdzą się jabłonie ujęte w krzewy, których zaletą jest łatwa pielęgnacja. Jeśli dysponujemy dużym ogrodem, możemy pozwolić sobie na drzewka jabłoni półpienne i pienne. Jabłonie posiadają płytki system korzeniowy, dlatego szczególnie istotna jest pielęgnacja ziemi naokoło drzewa. Do podstawowych zabiegów należy regularne nawożenie kompostem oraz ochrona przed bawełnicą korówką poprzez wysianie wiosną nasturcji. Kwiaty jabłoni muszą zostać zapylone pyłkiem jabłoni innej odmiany, dlatego zalecane jest bliskie sadzenie drzewek owocowych dwóch różnych odmian.
Rodzaje jabłoni obejmują około 10000 drzew sadowniczych i ozdobnych. Ciekawe i godne polecenia odmiany to:
- Golden Delicious – drzewa owocowe tej odmiany najlepiej udają sięna terenach o łagodniejszym klimacie, na słonecznych stanowiskach. Zaletą jabłoni jest odporność na choroby. Soczyste owoce, o winnym smaku, dojrzewają w październiku i zachowują wspaniały smak oraz świeżość do połowy zimowych miesięcy. Sadzonki dostępne są w wysokości około 1,5 m, a drzewa owocowe docelowo rosną na wysokość do 4 m. Za sadzonki zapłacimy 15 zł/szt.
- Książę Albrecht Pruski – należy do starej niemieckiej odmiany. Udaje się na wilgotnych glebach. Owoce charakteryzują się zielonożółtą skórką, z czerwonym prążkowaniem. Miąższ jest soczysty, kwaskowaty, świetnie nadający się na różnego rodzaju przetwory. Drzewa owocowe odporne są na niskie temperatury oraz na choroby – parcha jabłoni i mączniaka. Jabłoń nie rośnie zbyt silnie, tworząc kulistą koronę o sztywnych pędach. Ceny za sadzonki kształtują się na poziomie 17 zł/szt.
- Balerina – to jabłoń kolumnowa, wytwarzająca zielone jabłka. Drzewka jabłoni nadają się do niewielkich ogródków, ze względu na niewielką koronę. Drzewa owocowe można sadzić w odległości 0,6 m od siebie. Owoce są smaczne, kwaskowe i kruche. Pielęgnacja jest łatwa, dzięki odporności jabłoni na choroby i niskie temperatury. Ceny za sadzonki to około 18,50 zł/szt.
- Reneta Landsberska – należy dostarej odmiany jabłoni, wyhodowanej na terenach dzisiejszego Gorzowa Wielkopolskiego. Wymaga słonecznego stanowiska i piaszczystej gleby. Docelowo osiąga wysokość do 4,5 m. Okrągła korona, z długimi i wiotkimi gałęziami, kryje smaczne żółtozielone owoce. Jabłka są bardzo smaczne, orzeźwiające i soczyste. Drzewa owocowe są odporne na mrozy. Za sadzonki w wysokości od 80 do 140 cm zapłacimy około 18,70 zł/szt.
Drzewa owocowe: grusza
Rodzaje gruszy Pyrus tworzą drzewa owocowe, którewymagają stanowisk osłoniętych, lekkich i ciepłych, z dużą zawartością składników pokarmowych. W ogródkach przydomowych sprawdzą się rodzaje gruszy o formie wrzeciona. W większych ogrodach dobrze udają się drzewa owocowe, ujęte w formy krzewiaste, półpienne i pienne. Grusza, rozpięta na słonecznej, osłoniętej od wiatru ścianie domu, również znajdzie doskonałe warunki rozwoju. Znane są liczne odmiany gruszy, obejmujące około 60 gatunków. Polecane odmiany to, np.:
- Odmiany letnie:
- Faworytka – grusza, zwana popularnie „Klapsą”, dojrzewa w połowie sierpnia, dostarczając delikatnych i soczystych gruszek do połowy września. Drzewa owocowe cechuje silny wzrost i średnia odporność na niskie temperatury i choroby. Ceny to około 18,70 zł/szt.
- Trewinka – jest starą francuską odmianą, owocującą w sierpniu. Gruszki wyróżniają się korzennym aromatem oraz soczystym, słodko-winnym smakiem. Średniej wielkości owoce pokrywa żółtozielona skórka. Młode drzewka owocowe, o wysokości około 120-140 cm, nabędziemy za 18 zł/szt.
- Odmiany jesienne
- Bonkreta Williamsa – to grusza, owocująca we wrześniu. Gruszki można zbierać do końca października. Owoce cechuje soczysty masłowy miąższ, o słodkim smaku i wyraźnym aromacie. Drzewa owocowe tej odmiany są wrażliwe na niskie temperatury. Wymagają stanowisk o żyznej glebie. Grusza dorasta do 4,5 m wysokości. Młode sadzonki, od 100 do 120 cm wysokości, można zakupić za 18,70 zł/szt.
- Konferencja – należy do odmiany, cenionej za wyjątkowo smaczne owoce. Gruszki posiadają delikatny miąższ, są słodkie i bardzo soczyste. Pora zbiorów gruszek przypada na połowę września do połowy października. Drzewa owocowe należą do niezbyt silnie rosnących, osiągając od 3,5 do 4,5 m wysokości. Owoce są słodkie, delikatne i bardzo soczyste. Ceny za sadzonkę to około 18zł/szt.
- ● Odmiany zimowe
- Lukasówka – należy do odmianydobrze rosnącej na ciepłej glebie. Gruszki gotowe są do zbioru od połowy września do połowy października. Posiadają słodki miąższ, są soczyste i aromatyczne. Dojrzałe owoce można przez długi czas przechowywać w warunkach chłodniczych. Drzewka owocowe są wrażliwe na niskie temperatury. Grusza dorasta do 6 m wysokości. Młode drzewa owocowe, o wysokości 170 cm, dostępne są za 18,70 zł/szt.
- Komisówka – grusza owocuje w październiku. Owoce należą do bardzo smacznych, soczystych, o posmaku słodko-kwaśnym. Drzewa owocowe dorastają do 10 m wysokości. Najlepiej czują się na ciepłych i żyznych glebach. Ceny za sadzonki to 18,70 zł/szt.
Drzewa owocowe pestkowe
Śliwa w ogrodzie
Rodzaje Prunus obejmują drzewa owocowe śliwy, brzoskwini, czereśni, moreli, wiśni oraz wielu innych roślin, którezawieraj w miękkim miąższu twardą pestkę. Pielęgnacja wymaga nawożenia i pilnej obserwacji, by w porę zapobiec chorobom i szkodnikom, występującym na śliwach. Do cenionych i popularnych należą odmiany śliwy:
- Ontario – śliwa silnie rośnie, zwracając uwagę nieregularną koroną i długimi gałęziami. Należy do odmiany samopylnej. Owocuje obficie, dostarczając złocistożółtych okrągłych owoców. Śliwki są bardzo soczyste, aromatyczne i smaczne. Dość łatwo można oddzielić miąższ od pestki. Owoce nadają się jedynie do bezpośredniego spożycia, bowiem poddawane przetwarzaniu – rozgotowują się.
- Węgierka Zimmera – śliwa wydaje owoce w drugiej połowie sierpnia. Duże, owalne śliwki przybierają fioletowy kolor. Śliwa wymaga gleby żyznej, wilgotnej i próchnicznej.
- Węgierka zwykła – to silnie rosnące drzewo, wydające owoce w końcu września. Śliwki posiadają granatowy kolor, z niebieskawym nalotem. Należą do owoców bardzo smacznych, z pestką łatwo oddzielającą się od miąższu. Drzewo jest średnio wrażliwe na niskie temperatury.
- Książę Walii – jest odmianą wytwarzającą na początku września czerwone śliwki z jasnoniebieskim nalotem. Miąższ trudno odchodzi od pestki. Drzewo wzrasta umiarkowanie silnie. Jest odporne na niskie temperatury.
- Renkloda Ulena – to silnie rosnące drzewo, o kulistej koronie. Jest odmianą plenną. Duże śliwki pokrywa złocistożółta skórka. Miąższ jest soczysty i smaczny. Drzewo nie wymaga zapylaczy.
Cennik drzew śliwy kształtuje się, w zależności od ich odmiany, od około 20 zł/szt. do około 45 zł/szt.
Drzewka wiśni
Rodzaje wiśni Cerasus występują jako drzewa i krzewy. Kuliste czereśnie kryją niewielką pestkę, otoczoną przez soczysty miąższ o kwaśnym, orzeźwiającym smaku. Liczne odmiany umożliwiają dostosowanie uprawy do warunków własnej działki. Kwitnące drzewa wiśniowe są niezwykle dekoracyjne. Drzewka wiśni dobrze rosną na większości gleb, wymagając jednak słonecznego stanowiska, dzięki czemu owoce szybko dojrzewają.
- Sabina – drzewka wiśni są odporne na niskie temperatury. Odmiana charakteryzuje się silnym wzrostem oraz okazałą kulistą koroną. Dojrzałe owoce są gotowe do zbioru na początku lipca. Ciemnoczerwone owoce są soczyste i bardzo smaczne.
- Pandy 103 – jest silnie rosnącym drzewem, wydającym w połowie lipca duże ciemnoczerwone owoce. Odmiana należy do cenionych, ze względu na słodko-kwaskowy smak i soczystość. Drzewo odporne jest na choroby oraz wytrzymałe na niskie temperatury.
- Łutówka – jest odmianą samopylną, osiągającą do 4,5 m wysokości.Owoce słodko-kwaśne, o bordowym kolorze, gotowe są do zbioru pod koniec lipca.
Cennik sadzonki drzewka wiśni to około 21,70 zł/szt.
Orzech
Rodzaje orzecha obejmują gatunki roślin drzewiastych, zaopatrzonych w twardą zdrewniałą skorupkę, kryjącą jadalne nasiona. Orzech obejmuje popularne odmiany:
- Leszczynę Corylus – wymagającą zapylacza w postaci bliskiego sąsiedztwa drugiego krzewu. Owoce pojawiają się jesienią. W dużych ogrodach wykorzystywana jest na oryginalne żywopłoty.
- Orzech włoski Juglans regia – dochodzi do 35 m wysokości. Orzech jest drzewem długowiecznym, mogącym owocować nawet przez 200 lat, dostarczając wartościowych orzechów. Specjalny sposób szczepienia doprowadził do uzyskania odmian mniejszych, owocujących po dwóch latach wzrostu.
Kiedy sadzić drzewa owocowe?
Wybór miejsca nasadzenia jest niezwykle ważny, bowiem drzewa owocowe będą rosły na swoim stanowisku przez wiele lat. Wiosną przygotować należy ziemię pod drzewa. Wysiewa się w tym celu mieszankę, tworzącą zielony nawóz. Jego rolą jest zaopatrzenie gleby w zasoby pokarmowe oraz spulchnienie gleby korzonkami zasianych roślin. Szczegółowych informacji, kiedy sadzić drzewa owocowe, by dobrze się przyjęły, dowiemy się w szkółkach, dostarczających sadzonek do naszego ogrodu.
Do sadzenia roślin przystępujemy jesienią:
- Wczesną jesienią wykopujemy dołki, o głębokości około 60 cm, na tyle szerokie, by korzenie młodego drzewka mogły swobodnie się rozprzestrzenić.
- Dołki wypełniamy dojrzałym kompostem, wymieszanym z ziemią i popiołem drzewnym. Tak przygotowany dołek przykrywamy ściółką.
- Późną jesienią, w październiku lub w listopadzie, usuwamy z dołka mieszankę i umieszczamy w nim palik, o który wesprze się młody pieniek.
- Sadzonkę drzewa, po usunięciu zaschniętych fragmentów korzeni, wstawiamy do dołka i przysypujemy korzenie ziemią, poruszając drzewkiem, by ziemia wypełniła przestrzenie pośród korzeni.
- Ziemię wokół drzewa należy udeptać i obficie podlać.
Szczepienie drzew owocowych
Szczepienie drzew owocowych polega na połączeniu w jedną roślinę części dwóch roślin, jeśli pragniemy, by rodzaje drzewek - jabłoni, gruszy czy śliwy, wzbogacone zostały o nową odmianę. Nowa roślina wytwarza system korzeniowy z podkładki, a część nadziemną ze szlachetnych zrazów, pobieranych od zdrowych i plennych drzew. Gałęzie, które są przeznaczone do szczepienia, nie powinny przekroczyć średnicy 15 cm dla grusz, 10 cm przy szczepieniu jabłoni oraz 8 cm, w przypadku drzewek pestkowych. Przeszczepienie drzewka wiśni wymaga zrazów, znajdujących się na grubych pędach, na odmłodzonych drzewkach. Podkładka i zraz powinny mieć tę samą grubość. Szczepienie drzew owocowych przeprowadzamy wiosną.
Znanych jest wiele metod szczepienia, np.: na przystawkę, przez stosowanie, klinowanie, oczkowanie (okulizację) oraz zbliżenie. Połączone ze sobą komponenty, czyli zrazy na podkładkach, smarujemy maścią sadowniczą. Kiedy pojawią się nowe pędy, wybieramy te najmocniejsze, które dadzą początek nowym gałęziom i koronie. Szczepienie drzew owocowych umożliwia uszlachetnienie odmian i ich wzmocnienie, a także uzyskanie atrakcyjnych roślin, które spełnią wymagania właścicieli ogrodów.
Literatura:
M.L. Kreuter, Ogród w zgodzie z naturą, Warszawa 2003.
Encyklopedia ogrodnictwa, Warszawa 1993.