Dziewięćsił - opis, wymagania, uprawa, właściwości
Dziewięćsił, tak samo, jak i oset, dębik ośmiopłatkowy czy cypryśnik błotny, to roślina, którą możemy spotkać w Polsce w uprawie lub na stanowisku naturalnym. Jednak zanim rozpocznie się uprawa tych roślin w naszym ogrodzie, w pierwszej kolejności powinniśmy dowiedzieć się, czym charakteryzuje się dziewięćsił, jakie są jego gatunki i odmiany, jaka jest cena za jego nasiona i sadzonki, a także, na jakich stanowiskach powinny być sadzone sadzonki i nasiona, jak przebiega ich pielęgnacja i uprawa. Warto zainteresować się również działaniem i zastosowaniem rośliny.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o roślinach na skalniak.
Dziewięćsił - czym charakteryzuje się roślina i skąd pochodzi
Dziewięćsił - pochodzenie
Dziewięćsił - Carlina, to rodzaj rośliny, która zalicza się do bardzo znanej i rozpowszechnionej rodziny astrowatych - Asteraceae, tak samo, jak i oset - Carduus. Rodzina astrowatych to największa rodzina roślin naczyniowych, do której zaliczanych jest około 23600 gatunków, które rozmieszczone są w 1620 rodzajach. Nie zapominajmy również o wielu odmianach tych roślin, przez co rodzina staje się jeszcze liczniejsza.
Warto wiedzieć, że do rodziny astrowatych zaliczane są zarówno rośliny zielne, jak i rośliny jednoroczne, dwuletnie i byliny. Co ciekawe w wielu tkankach tych roślin znajdziemy sok mleczny, a u niektórych z nich przewody żywiczne. Warto wspomnieć także o tym, że praktycznie wszystkie gatunki z tej rodziny są owadopylne, a tylko niektóre wykazują się wiatropylnością. Bardzo charakterystycznym elementem wspólnym roślin z tej rodziny, jest budowa koszyczków kwiatowych.
Przejdźmy jednak do rośliny, którą jest dziewięćsił - Carlina. Do tego rodzaju zalicza się około 34 gatunków i jeszcze więcej odmian. Warto wiedzieć, że rośliny te naturalnie występują w okolicach Morza Śródziemnego, Azji Zachodniej, a także wysp Kanaryjskich. Gatunkiem typowym rodzaju jest dziewięćsił pospolity - Carlina vulgaris. Poza tym we florze Polski znajdują się również takie gatunki jak dziewięćsił bezłodygowy - Carlina acaulis, dziewięćsił długolistny - Carlina longifolia, dziewięćsił pośredni - Carlina intermedia, a także dziewięćsił popłocholistny - Carlinna acanthifolia.
Carlina - charakterystyka rośliny
Rośliny z rodzaju dziewięćsił - Carlina, tak jak osty, mogą być roślinami dwuletnimi, ale również i jednorocznymi, a nawet bylinami. Warto wiedzieć, że rośliny charakteryzują się liśćmi, które wyposażone są w ostre kolce. Jest to bardzo charakterystyczny element tych roślin.
Kolejnym elementem rośliny są jej kwiaty, które mogą być zebrane w jeden lub w kilka dużych koszyczków, które wyrastają na szczytach pędach kwiatowych. Koszyczki kwiatowe otoczone są błyszczącymi i jasnymi podsadkami. Jeśli chodzi natomiast o wysokość rośliny oraz kolor i wielkość jej kwiatów, powinniśmy pamiętać, że zależy on od konkretnego gatunku, a także odmiany rośliny.
Przykładowo, dziewięćsił bezłodygowy, który jest bardzo popularny, charakteryzuje się tym, że nie wytwarza łodygi. Jego liście są pierzaste, powcinane i tworzą rozety. W środku rozety znajduje się srebrzysto-biały i rozwarty koszyczek, który przypomina pojedynczy kwiat. Ma on około 7-15 cm średnicy.
Dziewięćsiły bezłodygowe, różnią się od tych pospolitych. Wytwarzają one łodygę o wysokości około 10-80 cm, która jest wzniesiona, mocna i kanciasta. Może być ona pojedyncza lub rozgałęziona na szczycie. Kwiaty tego gatunku również zebrane są w koszyczki, które osadzone są pojedynczo na szczycie pędów. Ich średnica wynosi około 2-5 cm. A może zainteresuje cię także ten artykuł o bylinach polecanych na skalniak?
Carlina - co warto wiedzieć o uprawie
Dziewięćsił - jakie ma wymagania glebowe i stanowiskowe
Jeśli interesujemy się uprawą dębików ośmiopłatkowych - Dryas octopetala, cypryśników błotnych - Taxodium distichum, czy też rośliny, jaką jest dziewięćsił - Carlina, w pierwszej kolejności powinniśmy dowiedzieć się, jakie wymagania ma ta roślina. Tylko w ten sposób będziemy w stanie wyhodować dorodne i zdrowe rośliny, które zachwycą nas swym kwitnieniem.
Ze względu na to, że dziewięćsił bezłodygowy, znany również jako górski, jest najbardziej znany, dowiedzmy się, jakie ma on wymagania glebowe i stanowiskowe. Zacznijmy od tego, że dziewięćsił górski to roślina, która najlepiej radzi sobie na stanowiskach słonecznych. Właśnie na tych stanowiskach jego kwiaty rozwijają się najlepiej.
Poza tym powinniśmy również dobrać odpowiednią glebę pod uprawę tej górskiej rośliny. Zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem będzie posadzenie dziewięćsiła na podłożu przepuszczalnym, które będzie dodatkowo próchnicze oraz wapniowe. Dobrze sprawdzi się jałowa piaszczysto-gliniasta gleba o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. Na takim stanowisku nasz dziewięćsił będzie rozwijał się praktycznie bezproblemowo i nie będziemy musieli martwić się chorobami, które związane są ze źle dobranym stanowiskiem.
Pospolity kwiat - jakie zabiegi są ważne dla nasion i sadzonek dziewięćsiła
Bez względu na to, czy zajmiemy się uprawą rośliny, jaką jest dziewięćsił, dębik ośmiopłatkowy, czy też cypryśnik błotny, musimy wiedzieć, jak przebiega cała uprawa, z jakimi zabiegami pielęgnacyjnymi będziemy musieli się zmierzyć, a także, w jaki sposób rozmnażana jest roślina.
Zacznijmy więc od tego, że dziewięćsił bezłodygowy, tak samo, jak i inne gatunki z rodzaju dziewięćsił - Carlina, rozmnażane są przez nasiona. Tego typu nasiona dostępne są w sklepach ogrodniczych w niewielkich cenach. Z reguły cena za około 3 g nasion wynosi od 3 do 5 zł.
Nasiona wysiewa się jesienią, a wtedy sadzonki dziewięćsiła wysadzane mogą być na miejsce stałe już wiosną. Kiedy decydujemy się na wysiewanie nasion w V-VI, po około 18-25 dniach możemy zaobserwować kiełkowanie w pojemnikach. Jeśli zdecydujemy się na wysiewanie nasion w tym okresie, wtedy sadzonki będą gotowe do wysadzenia we wrześniu. Musimy jednak pamiętać o tym, by podczas sadzenia zachować rozstawę 30 × 40 cm.
Jeśli chodzi o zabiegi pielęgnacyjne, dziewięćsił nie wymaga specjalnej troski. Podlewanie powinno być raczej oszczędne, ponieważ roślina jest wrażliwa na zalewanie. Jeśli chodzi natomiast o zimowanie, nie musimy się bać, ponieważ ten gatunek jest odporny na niskie temperatury.
Dziewięćsił - jakie zastosowanie i właściwości lecznicze ma Carlina
Kiedy interesuje nas dziewięćsił, nie mogą umknąć nam jego właściwości lecznicze, a także to, gdzie znajduje swoje zastosowanie i jakie działanie ma on na organizm człowieka. Zacznijmy więc od tego, że dziewięćsił to roślina ozdobna, która jest popularna przy obsadzaniu ogródków skalnych. Co więcej, zasuszone kwiatostany roślin są idealnym dodatkiem, wykorzystywanym przy zimowych bukietach.
Kolejnym zastosowaniem jest wykorzystanie rośliny w sztuce kulinarnej. Otóż w niektórych krajach europejskich, np. we Włoszech i w Szwajcarii, dno koszyczków kwiatowych było spożywane jako warzywo, podobnie, jak karczochy. Dodatkowo dziewięćsił był klasycznym motywem sztuki podhalańskiej.
Nie zapominajmy jednak o tym, że dziewięćsił jest rośliną leczniczą, znaną już od średniowiecza. Jego korzenie były używane jako środek moczopędny i napotny. Stosowany był on także jako środek pomagający przy zaburzeniach trawienia. Korzeń dziewięćsiła ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwgorączkowe, napotne oraz moczopędne. Jeśli zastosujemy większą dawkę, wtedy dziewięćsił wykazuje także właściwości wymiotne i przeczyszczające.