Firletka

Firletka -opis, odmiany, zdjęcia, stanowisko, wysiew

Jak pięknie udekorować i zaplanować ogród naturalistyczny czy w stylu wiejskim? Idealną rośliną będzie, mająca niewielkie wymagania uprawowe, firletka o pięknych ciemno różowych lub czerwonych kwiatach. Firletka chalcedońska, kwiecista czy Jowisza świetnie wygląda na rustykalnej rabacie bylinowej w naturalnym ogrodzie. Jest łatwa w u prawie i sama się wysiewa. Przedstawiamy ciekawe gatunki i odmiany tej rośliny i doradzamy jak ją uprawiać i jak zastosować w ogrodzie.

Firletka - ozdobna bylina do ogrodu

Firletka - gatunki i odmiany

Firletka została zaklasyfikowana do rodziny goździkowatych, która obejmuje około 30 gatunków, z czego naturalnie w Polsce rośnie tylko 1 gatunek, czyli firletka poszarpana. Pozostałe gatunki i odmiany firletki spotykane w ogrodach w Polsce to rośliny obcego pochodzenia.

Co ciekawe, nazwa tej rośliny łączy się z kukułką, gdyż wywodzi się ze słów flos i cuculus, czyli kwiat i kukułka. W nazewnictwie ludowym firletka również bywa nazywana kukułką. Nie wiemy skąd się wzięło owo skojarzenie. Firletka kwitnie w okresie aktywności kukułek. Na firletce często występuje wydzielina pieniaka, która w gwarze ludowej nazywana była kukułczą śliną. Inne teorie wywodzą nazwę kwiatu od napoju miłosnego “philtrum”, którego był składnikiem.

W Polsce możemy spotkać następujące firletki:

• firletka chalcedońska,
• firletka Jowisza,
• firletka kwiecista,
• firletka poszarpana.

Firletka kwiecista, Jowisza i chalcedońska jako ozdobna bylina na rabaty kwiatowe

Ciekawym kwiatem na ogrodowe rabaty jest firletka kwiecista. Dorasta on do dość sporej wysokości około 75 cm i tworzy gęste i wysokie kępy. Jasnozielone, omszałe łodygi z niewielkimi listkami, zakończone intensywnie różowymi kwiatkami, wyglądają świetnie jako tło na rabatach kwiatowych lub skalniakach. Firletka kwiecista jest krótko żyjącą byliną i z reguły uprawia się ją jako roślinę dwuletnią. Po przekwitnięciu należy obrywać kwiaty, szczególnie że pozostają nieestetyczne, suche badyle. Wyhodowano różne odmiany firletki kwiecistej, której kwiaty są białe lub w odcieniach różu od ciemnobrązowego do szkarłatnego.

Firletka Jowisza w naturze porasta krzemionkowe gleby górskie. Pochodzi z Alp, gdzie porasta górskie tereny trawiaste, pastwiska, obrzeża lasów i leśne polany. Ma jasne, omszone liście i kwiaty białe, różowe lub czerwone. Na szczycie łodygi pojawia się od 4 do 10 kwiatków. Wyhodowano odmiany karłowe “Nana”, które różnią się kolorami kwiatów oraz ich ilością w kwiatostanie. Odmiany karłowe tworzą niskie i gęste kępy dorastające do wysokości 40 cm. Większe odmiany dorastają do wysokości 80 cm.

Firletka chalcedońska wydaje długie i grube łodygi dorastające do 1.2 m wysokości. W lecie, na dość krótko pojawiają się pomarańczowe kwiatostany. Istnieją też odmiany o kwiatach białych i różowych. Największy baldach kwiatowy wyrasta na szczycie łodygi, zaś z kątów liści na łodydze wyrastają mniejsze kwiatostany.

Firletka poszarpana - rodzimy i pospolity kwiat łąkowy

Firletka poszarpana to pospolity kwiat polski występujący naturalnie na łąkach mokrych wiosną i suchych latem. Porasta torfowiska, mokradła, moczary i często występuje na dużych połaciach tworząc piękne, różowe dywany kwiatowe. W naturze porasta tereny Europy i Azji. Firletka pojawia się zwykle na wilgotnych, pielęgnowanych przez człowieka łąkach. Obecnie zanika w wyniku osuszania łąk.

Firletka poszarpana jest byliną, która posiada płytki system korzeniowy i wydaje długie łodygi. Są one nieco lepkie w dotyku. Na każdej łodydze pojawia się kilka różowych kwiatów o długich i wąskich płatkach. Firletka kwitnie od maja do czerwca. Co ciekawe, łodyga firletki ma szczególną fakturę i owłosienie uniemożliwiające nielotnym owadom lub szkodnikom wspinać się po niej. Natomiast zapylacze jak muchówki czy motyle obciążają łodygę, która pod ciężarem owada odchyla się pozwalając na obsypywanie się pyłku.

Zastosowanie firletki poszarpanej jest niewielkie. Sprawdza się jako roślina ozdobna do ogrodu. Niegdyś wykorzystywana była jako roślina lecznicza, lecz jej zastosowanie jest niewielkie. Nierzadko uznawana jest kwiat niepożądany na łąkach gospodarczych, przeznaczonych na paszę. Obniża wartość paszy, zaś w dużej ilości może być trująca dla bydła. Inni natomiast uważają firletkę za piękny i wartościowy kwiat łąkowy. Zanika ona z uwagi na zmianę w gospodarowaniu łąkami. W tradycyjnej gospodarce łąki koszono dwa razy, ponadto wyjadały ją zwierzęta wypasane pod koniec lata. Pozwalało to firletce poszarpanej wysiać nasiona. Obecnie rzadkie koszenie łąk i brak wypasu sprawia, że firletki są zagłuszane przez większe i mocniejsze trawy.

Jak wykorzystać firletkę, aby pięknie zaplanować ogród i rabaty

W ogrodzie gatunki i odmiany firletki wykorzystywane są głównie w ogrodach naturalistycznych, wiejskich, rustykalnych. Najlepiej wyglądają w na rabatach naturalnych, gdzie same się wysiewają. Szczególnie pięknie wygląda ogród skalny porośnięty kwiatami firletki, które, z uwagi na omszałe liście, kojarzą się z suchą roślinnością górską. Firletka dobrze znosi suszę i nie lubi nadmiaru wilgoci.

Większe zastosowanie w ogrodach znajdują kwiaty firletki Jowisza, która rośnie w ładnych, niskich kępach. Odmiany karłowate świetnie sprawdzają się na obrzeżach rabat. Większe odmiany najlepiej sadzić na drugim planie, gdzie mogą stać się tłem dla niższych kwiatów. Firletka Jowisza nadaje się również do sadzenia w pojemnikach oraz uprawiana jako kwiat cięty.

Szczególnie pięknie wygląda firletka chalcedońska, która wydaje kwiaty zebrane w okazałe koszyczki. Czerwone lub pomarańczowe baldachy wspaniale zdobią ogród. Nadają się na bylinowe rabaty i skalniaki. Firletka chalcedońska może być również uprawiany jako kwiat cięty oraz w pojemnikach. Pięknie wygląda także jako element łąki kwietnej w ogrodzie rekreacyjnym.

Uprawa firletki w ogrodzie

Uprawa firletki - wymagania, wysiew i sadzonki

W sklepach ogrodniczych nie są oferowane sadzonki tej rośliny, gdyż rozmnaża się ja wyłącznie przez wysiew nasion. Firletka z reguły rozmnaża się sama z nasion. Wysiew dokonujemy wczesną wiosną.

Uprawa firletki w ogrodzie nie jest trudna. Uprawiane w Polsce gatunki firletki lubią stanowisko słoneczne. Rosną także w półcieniu, lecz stają się nadmiernie wyrośnięte i rzadkie. Firletki nie należy wysiewać na ziemiach ciężkich i bogatych w wapń. Nadmiar wapnia sprawia, że liście żółkną i zasychają. Firletki są mrozoodporne i nie wymagają przykrywania na zimę. Warto jednak wysiewać je w miejscach zacisznych i osłoniętych od wiatru, szczególnie że wiatr może połamać wysokie rośliny. Po przekwitnięciu ścinamy kwiaty. Natomiast firletkę kwiecistą uprawianą jako kwiat dwuletni, po tym czasie wyrywamy z korzeniami i wyrzucamy. Firletki są odporne na choroby i szkodniki. Mogą być czasami zjadane przez ślimaki.

Wymagania firletki:

• stanowisko słoneczne,
• podłoże zdrenowane żwirem,
• gleba próchniczo-gliniasta,
• nie znosi dużej wilgoci,
• dobrze znosi susze.

Firletka to bylina o niedużych różowych lub czerwonych kwiatach i omszałych liściach. Wykorzystuje się ją na rabaty naturalistyczne lub ogrody skalne. Jej uprawa nie sprawia trudności, zaś rozmnażanie odbywa się przez wysiew nasion.

Firletka to ciekawa bylina ogrodowa, która ma wiele gatunków i odmian jak firletka omszona, smółka czy chalcedońska. Roślina ta o pięknych, drobnych kwiatkach w kolorze różowym, czerwonym czy białym stanowi ozdobę naturalistycznych ogrodów czy ogródków skalnych. Warto się nią zainteresować, gdyż jest łatwa w uprawie i sama się rozsiewa. Opiszemy najbardziej popularne odmiany firletki. Podpowiemy jak uzyskać nasiona i sadzonki tej rośliny.

Jak wygląda firletka ogrodowa

Firletka to roślina kłączowa dwuletnia lub bylina z rodziny goździkowatych. Znajduje ona zastosowanie w ogródkach skalnych i preriowych oraz w ogrodach naturalistycznych. Wszystkie gatunki firletki to zielone byliny. Na niektórych gatunkach, na pędach pojawia się lepka substancja, która ma za zadanie łapanie małych owadów. Kwiat firletki ma 5 płatków, zaś liście są lancetowate lub jajowate ostro zakończone.

Występują liczne odmiany i gatunki firletki jak:

• firletka alpejska - niska, krótko żyjąca roślina kępiasta o różowo purpurowych kwiatach,
• firletka chalcedońska ma czerwone kwiaty zebrane w główki,
• firletka poszarpana to delikatna, rozłożysta bylina o kwiatach z powycinanymi płatkami,
• firletka łąkowa jest rośliną kępiastą, owłosiona o różowych kwiatach osadzonych na wzniesionych pędach,
• firletka Haagego to krótkowieczna roślina o pomarańczowo czerwonych, która uprawiana jest jako roślina jednoroczna,
• firletka smółka posiada sztywne, wzniesione pędy pokryte lepką wydzieliną i purpurowo różowe kwiaty,
• firletka omszona (kwiecista) to okazała, wzniesiona roślina o srebrzystoszarych omszonych liściach i różowych kwiatach.

Firletka ogrodowa - uprawa i rozmnażanie

Uprawa firletki

Firletka to roślina łatwa w uprawie. Lubi stanowisko nasłonecznione lub półcieniste. Prawie wszystkie odmiany firletki dobrze znoszą mrozy i suszę. Ta ogrodowa bylina jest w stanie znieść mróz do minus 25 stopni. Można je sadzić w ziemi suchej lub umiarkowanie wilgotnej. Wyjątkiem jest firletka postrzępiona, która gorzej znosi mrozy i lubi glebę wilgotną i mocno przepuszczalną.

W ogrodzie firletka sama szuka sobie miejsca tworząc gdzieniegdzie kępy. Wysiewa się sama, lecz jest średnio ekspansywna. Jest bardzo tolerancyjna co do gleby. Będzie rosła na ziemi przeciętnej lub na żyznej.

Rozmnażanie firletki - nasiona czy sadzonki

Firletkę rozmnażamy przez podział lub wysiew nasion. Warto wiedzieć, że nasiona firletki wysiewają się same, dlatego też trzeba kontrolować roślinę, jeśli nie chcemy, aby wysiała się na całym ogrodzie. Wysiew z nasion wykonujemy na jesieni do inspektów. Sadzonki uzyskane tą metodą zakwitają dopiero w następnym roku po posadzeniu.

Nasiona firletki można zakupić w sklepie ogrodniczym lub pozyskać z roślin, które wydają dużo nasion. Wysiew nasion można wykonywać od marca do maja oraz od sierpnia do października. Firletka wysiewana z nasion zakwita dopiero w następnym roku. Dlatego też najlepiej wysiewać ją późnym latem lub jesienią. Wiosną lub jesienią możemy rozmnożyć firletkę przez podział kęp.

Najciekawsze odmiany firletki

Firletka kwiecista - omszona

Kwiat ten dorasta do wysokości 70 - 100 cm. Jest to wzniesiona roślina rosnąca kępami, o omszonych, srebrzysto zielonych liściach i różowych kwiatach podobnych do goździków. Firletka omszona, kwiecista to roślina dwuletnia lub wieloletnia. Kwitnie w lipcu i sierpniu, dając kwiaty w różnych odcieniach różowego do amarantowego. Zachwycają jej piękne odmiany jak biała Alba czy Oculata biała z różowym oczkiem. Łatwo się rozsiewa z nasion. Lubi stanowisko słoneczne.

Jest to roślina bardzo łatwa w uprawie. Nie ma potrzeby jej podlewania, nawożenia czy przesadzania. Ma bardzo głęboki, silny system korzeniowy i doskonale znosi brak wody. Rośnie lepiej, gdy jest nawożona, lecz można to robić przy okazji nawożenia roślin rosnących obok. Może się również obyć bez nawożenia. Jest to roślina bardzo odporna na mróz i szkodniki.

Firletka smółka

Firletka lepka, czyli smółka pospolita, w czasie kwitnienia dorasta do wysokości 40 cm. Ma drobne, delikatne kwiaty w kolorze różowym lub czerwonym. Kwitnie od maja do czerwca. Jej wysokie pędy pokrywa lepka wydzielina. Najlepiej nadaje się na kwiatowe rabaty lub na skalniaki. Dobrze sprawdza się jako kwiat cięty.

Firletka smółka ma zimozielone, długie, trawiaste liście, z których wyrastają długie łodygi zakończone kwiatostanem. Nazwa smółka pochodzi od lepkiej wydzielina, która pokrywa łodygi i do której przyklejają się owady.

Uprawa firletki smółki jest łatwa, gdyż nie jest to roślina wymagająca. Dobrze rośnie na glebach suchych i średnio wilgotnych, lecz muszą być przepuszczalne. Źle rośnie na glebach ciężkich. Lubi stanowisko słoneczne lub półcieniste. Znosi krótkie okresy suszy i jest w pełni mrozoodporna.

Firletka chalcedońska

Roślina ta dorasta do wysokości 50 - 100 metrów. W zależności od odmiany może być biała, czerwona lub różowa. Tworzy kwiatostany w kształcie główki i kwitnie w czerwcu i lipcu. Jest to kwiat łatwy w uprawie, nie wymagający, lecz lubi wilgotne podłoże. Ten efektowny kwiat stanowi mocny akcent kolorystyczny na rabacie. Świetnie komponuje się z innymi kwiatami w kontrastowych kolorach.

Podobnie jak pozostałe gatunki firletki, odmiana chalcedońska jest bardzo łatwa w uprawie. Znosi krótkotrwałe okresy suszy i dobrze znosi mróz. Lubi żyzną, przepuszczalną i lekko wilgotną glebę. Łatwo rozsiewa się z nasion. Przekwitnięte kwiatostany należy usuwać.

Firletka, bez różnicy czy mówimy o firletce omszonej, smółce, Jowisza, czy innych gatunkach, tak samo, jak i lilia królewska, to roślina ogrodowa, której uprawa bywa chętnie prowadzona w ogrodach przydomowych i nie tylko. Jeśli interesuje nas uprawa tych ogrodowych bylin, powinniśmy dowiedzieć się, czym się one charakteryzują, jakie wymagania mają nasiona i sadzonki kwiatów, a także, jak przebiega cała uprawa i pielęgnacja.

Firletka - opis rośliny

Firletka - skąd pochodzi kwiat

Firletka - Lychnis, to rodzaj roślin, które zaliczane są do rodziny goździkowatych - Caryophyllaceae. Rodzina goździkowatych jest rodziną roślin okrytonasiennych, do której w zależności od ujęcia systematycznego zalicza się około 2200-3000 gatunków roślin. Gatunki te rozmieszczone są w 82, 88 lub 120 rodzajach.

Rośliny te są bardzo rozpowszechnione. Występują one naturalnie praktycznie na wszystkich kontynentach, a zwłaszcza w klimacie umiarkowanym na półkuli północnej. Największe zróżnicowanie tych roślin występuje na terenach śródziemnomorskich i w południowo-zachodniej Azji. Jednak niewiele gatunków występuje na wyspach Oceanii w Ameryce Południowej, czy w Afryce na południe od Sahary. Co ciekawe, w samej Polsce występuje naturalnie około 100 gatunków, które rozmieszczone są w 28 rodzajach. Warto wiedzieć, że do rodziny goździkowatych zaliczane są praktycznie tylko rośliny zielne, które charakteryzują się liśćmi położonymi naprzeciwlegle. Wiele gatunków cechuje się dużymi kwiatami i to właśnie te uprawiane są jako rośliny ozdobne.

Przejdźmy jednak do rośliny, jaką jest firletka. Jeśli interesujemy się tym, jak wygląda kwiat firletka, powinniśmy wiedzieć, że do tego rodzaju zalicza się około 25-30 gatunków roślin, w tym między innymi firletka omszona - Lychnis coronaria, firletka Jowisza - Lychnis flos-jovis, czy firletka smółka - Lychnis viscaria, która znana jest również jako firletka lepka. Rośliny z tego rodzaju występują naturalnie na obszarach Europy, Azji i północnej Afryki w klimacie umiarkowanym. Firletki spotykane są między innymi w Siemianówce. Co ciekawe, Siemianówka to również nazwa pensjonatu, ale nazwę tę nosi także zalew Siamianówka.

Lychnis - czym charakteryzuje się roślina

Jeśli interesujemy się uprawą rośliny, jaką jest firletka - Lychnis, jeszcze zanim przejdziemy do zakupu nasion i sadzonek, powinniśmy wiedzieć, różne gatunki i odmiany tej byliny mogą się od siebie bardzo różnić. Tutaj musimy też wiedzieć, że największymi walorami estetycznymi i dekoracyjnymi cechuje się firletka lepka.

Do rodzaju firletka zaliczane są zarówno rośliny dwuletnie, jak i byliny. Są to rośliny zielne o wzniesionych pędach. Ich liście ułożone są na pędzie naprzeciwlegle i zrośnięte są one nasadami. Mają one lancetowaty kształt, a ich szczyt jest zaostrzony. Owocem rośliny są wielonasienne torebki, które charakteryzują się grubymi ściankami.

Jednak najważniejszym elementem firletek, tak jak w przypadku lilii królewskich i innych znanych roślin, jest kwiat. Kwiaty mogą być zarówno pojedyncze, jak i skupione w wierzchołkach. Kwiat składa się z 5 płatków korony, które bardzo często są głęboko podzielone lub powcinane. Jeśli chodzi natomiast o to, jakiego koloru mogą być kwiaty, musimy wiedzieć, że wszystko zależy od tego, na jaki gatunek i odmianę się zdecydujemy.

Lychnis - jak przebiega uprawa rośliny

Firletka - jakie wymagania mają rośliny, ich nasiona oraz sadzonki

Lilia królewska - Lilium regale, tak samo, jak i firletki lepkie, omszone i inne, to rośliny przeznaczone do uprawy w ogrodzie i innych miejscach, które stawiają na efektywną aranżację krajobrazu. Pamiętajmy jednak, że każda z tych roślin ma inne wymagania stanowiskowe i glebowe, dlatego warto się z nimi zapoznać. Dzięki temu nie będziemy musieli przejmować się chorobami, które związane są ze źle dobranym stanowiskiem.

Zacznijmy więc od tego, że firletka to bylina, która wykazuje dość dużą odporność na mrozy, co znacznie ułatwia jej uprawę. Może ona wytrzymać nawet do -25^oC. Pamiętajmy jednak, że decydując się na uprawę firletki poszarpanej, nie cechuje się ona aż taką odpornością, dlatego podczas jej uprawy należy zachować większą odporność.

Jeśli chodzi natomiast o stanowisko, powinno być ono nasłonecznione lub lekko zacienione. Dodatkowo najlepiej jest sadzić firletki poszarpane na wilgotnych i mocno przepuszczalnych glebach. Jednak inne firletki możemy z powodzeniem sadzić na umiarkowanie wilgotnych lub suchych glebach, które będą znajdowały się w nasłonecznionych miejscach.

Lychnis - istotne zabiegi podczas uprawy

Pamiętajmy jednak o tym, że dobór odpowiedniego stanowiska to nie wszystko. Tutaj musimy pamiętać również o tym, by podczas uprawy były przeprowadzone odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne, a także by sadzenie przeprowadzone zostało w odpowiednim terminie.

Jeśli kupimy więc sadzonki w pojemnikach, możemy je wysadzać w trakcie całego okresu wegetacyjnego. Po pewnym czasie uprawy możemy dodatkowo samodzielnie rozmnażać roślinę poprzez jej podział lub zbieranie nasion, które znajdują się w owocach firletki - Lychnis.

Nasiona firletki wysiewa się do doniczek w okresie jesiennym. Pamiętajmy jednak, że siewki rośliny należy pikować. Takie siewki zaczynają się rozwijać, by w przyszłym roku, kiedy będą już na miejscu stałym, wypuścić kwiaty. Jeśli chodzi natomiast o rozmnażanie poprzez podział roślin, powinniśmy wiedzieć, że możemy je przeprowadzić zarówno na wiosnę, jak i na jesień.

Kiedy interesuje nas uprawa firletek łąkowych, smółki, czy też firletek omszonych, powinniśmy wiedzieć, że są to gatunki, które wykazują wiatropylność, wobec tego same się rozsiewają. Dlatego też powinniśmy dokładnie kontrolować ich rozwój, by znalazły się w tych miejscach ogrodu, w których jest to niepożądane.

Firletka ogrodowa - omszona, smółka, Jowisza czy inna - która bylina będzie dla nas najlepsza

Firletki, tak samo, jak i lilie, występują w wielu gatunkach i odmianach. Jeśli więc interesujemy się uprawą tych roślin, powinniśmy poznać, chociaż kilka podstawowych gatunków, które stosowane są jako rośliny ozdobne w ogrodach przydomowych, parkach i innych miejscach.

Jedną z popularnych firletek jest firletka omszona, która jest bardzo dekoracyjnym gatunkiem. Dorasta ona do około 60 cm wysokości i charakteryzuje się ona pięknymi, dużymi kwiatami, które wybarwiają się na biało, bordowo lub biało z lekkim różowym podbarwieniem, a także srebrzystoszarymi liśćmi.

Innym typem jest firletka smółka, znana także jako lepka. Ta firletka osiąga około 45 cm, a jej kwiaty wybarwiają się na różnorodne kolory, zaczynając od białego, a kończąc na jaskrawo różowych barwach. Do niskich firletek zaliczana jest firletka alpejska, której wysokość wynosi około 15 cm. Jest to krótkowieczna roślina, natomiast potrafi się ona sama rozsiewać, dzięki czemu długo gości w naszych ogrodach.

Firletki to atrakcyjne rośliny, które doskonale wyglądają w naszych ogrodach. Pamiętajmy jednak o tym, że kiedy chcemy zająć się ich uprawą, powinniśmy wiedzieć, jakie mają one wymagania, jak przebiega ich sadzenie i rozmnażanie, a także jakie zabiegi pielęgnacyjne będą koniecznością.