Goryczka trojeściowa - opis, występowanie, właściwości, porady

Gentiana asclepiadea – opis gatunku

Goryczka trojeściowa należy do rodziny roślin goryczkowatych, zawierających gorzkie substancje – bardzo gorzki smak odstręcza zwierzęta od spożycia trującej byliny. Spośród 400 znanych gatunków goryczek, w Polsce można spotkać 20. Rodzima roślina znana jest również jako goryczka trojeściowata, a w nazewnictwie ludowym – gencjana oraz świecznik, ze względu na oryginalny pokrój, przypominający wieloramienny kandelabr.

Górska goryczka preferuje półcieniste stanowiska, umiarkowanie wilgotne, o glebie wapiennej oraz lekko kwaśnej. Porasta tereny górzyste, do około 1900 m n.p.m. Najwyższe stanowisko goryczki trojeściowej w Polsce znajduje się w Tatrach, w masywie Miedzianego. Spotykana jest także w Pieninach, Karkonoszach, Bieszczadach, na stokach Babiej Góry, w Górach Świętokrzyskich oraz w okolicach Ojcowa. Bylina objęta jest częściową ochroną gatunkową.

Niebieska goryczka trojeściowa tworzy okazałe kępy, dorastające do 1 m wysokości. Środkowe pędy są wyprostowane, natomiast boczne przewieszają się, nadając bylinie charakterystyczny pokrój. Od lipca do września goryczka kwitnie. Dzwonkowate kwiaty, o długości około 5 cm, na zewnętrznych płatkach naznaczone są jaśniejszymi smugami. Górna część płatków korony jest mocno wywinięta na zewnątrz. Kwiaty otwierają się rankiem i zamykają na noc. Intensywnie niebieską barwę kwiatów podkreślają soczyście zielone lancetowate liście, z wyraźnie zaznaczonym unerwieniem.

Goryczka trojeściowata – uprawa i pielęgnacja

Goryczkę rozmnażamy w szklarni lub w warunkach domowych, poprzez wysiew nasion, od kwietnia do maja. Nasiona lekko wciskamy w podłoże – nie przykrywamy ich ziemią. Odpowiednia temperatura dla rozwoju byliny wynosi około 25 stopni Celsjusza. W ciągu miesiąca pojawią się sadzonki. Młode rośliny, które wytworzą 6 liści, możemy zasadzić na wybranym stanowisku w ogrodzie, zachowując między nimi odległość około 40 cm. Roślina źle znosi przesadzanie – wybór właściwego miejsca gwarantuje zdrowy rozwój. Goryczka odporna jest na choroby i atak szkodników.

Niebieska goryczka nie jest najłatwiejsza w uprawie. Rynek ogrodniczy oferuje gotowe ukorzenione rośliny. Cena sadzonki Gentiana asclepiadea w doniczce wynosi około 13 zł. Zakupione goryczki sadzimy na stanowisku lekko zacienionym, o umiarkowanie wilgotnej próchnicznej glebie, od kwietnia do września. Pielęgnacja rośliny polega głównie na usuwaniu przekwitłych kwiatostanów. W czasie upałów wymaga codziennego podlewania. Jest mrozoodporna, jednak młode okazy warto na zimę osłonić przed mrozem, okrywając je, np. stroiszem.

Okazała bylina, o zwracających uwagę dzwonkowatych dużych kwiatach, najefektowniej prezentuje się w większych grupach. Goryczka trojeściowa znajduje zastosowanie na bylinowych rabatach, w naturalistycznych ogrodach i na skalniakach. Ładnie komponuje się z ogrodowymi krzewami i ozdobnymi drzewami, takimi jak, np.:

• drzewiasta leszczyna turecka - wytrzymała na susze i zimowe spadki temperatur. Leszczyna turecka nadaje się do sadzenia w większych ogrodach. Jesienią dostarczy nam smacznych laskowych orzechów,
• ciemnozielony cis pospolity Dovastona – uznawany za najpiękniejszą odmianę cisa pospolitego. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł na temat goryczki w ogrodzie.

Goryczka – inne efektowne gatunki Gentiana

Goryczka krótkołodygowa Klusjusza (Gentiana clusii) – jest uroczą niewysoką byliną, znajdującą zastosowanie w ogrodach skalnych. Dorasta do około 15 cm wysokości. Wśród sztywnych niewielkich liści, ujętych w rozetę, od kwietnia do czerwca pojawiają się granatowe duże dzwonkowate kwiaty, jaśniejsze wewnątrz. Roślina dobrze rośnie na jasnym, ale chłodnym stanowisku, o wapiennym podłożu. Cena sadzonki wynosi około 11 zł. Na 1 m2 sadzimy do 16 okazów.

Goryczka paskowana (Gentiana sino-ornata) – to wyjątkowo urodziwa bylina, o dużych niebieskich kwiatach, z ciemnoczerwonymi paskami oraz płożącymi się pędami. Kwitnie jesienią – we wrześniu i w październiku. Roślina osiąga do 20 cm wysokości. Znajduje zastosowanie, jako atrakcyjna okrywa ogrodowych przestrzeni. Uprawa goryczki nie jest najłatwiejsza – wymagania uprawowe dotyczą słonecznego stanowiska, o lekko kwaśnym oraz wilgotnym podłożu, a także dużej wilgotności powietrza. Na 1 m2 powinno przypadać 9 roślin. Piękną odmianą Gentiana sino-ornata jest biała goryczka ‘Moonlight’. Cena sadzonki wynosi około 8 zł.