Goryczka żółta - informacje, występowanie, działanie, uprawa

Gentiana lutea – opis gatunku

Goryczka żółta należy do rodziny roślin goryczkowatych (gentianaceae). Okazała bylina dorasta do 50 cm – 120 cm wysokości. Rozwija się na słonecznych stanowiskach, w umiarkowanie żyznym i lekko wilgotnym podłożu, o pH gleby obojętnym lub zasadowym. W Polsce dziko rosnące goryczki Lutea objęte są ochroną prawną. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że złocista bylina została do rodzimej flory introdukowana – wprowadzona.

Wysokie i puste w środku łodygi tworzone są po kilku (3 - 4) latach od wysiania nasion. Wyrastają z rozety ciemnozielonych liści, pojawiających się w drugim lub trzecim roku życia goryczki. Intensywnie złocistożółte sześciopłatkowe kwiaty, powstające na łodydze w kątach górnych liści, ujęte są w kwietne okółki. Roślina gotowa jest do kwitnienia po upływie 10 lat od wysiania. Gentiana lutea kwitnie od połowy czerwca do sierpnia. Owocem rośliny jest torebka, wypełniona drobnymi brązowymi nasionami.

Korzeń goryczki (Radix Gentianae) jest surowcem leczniczym. Korzenie, o szarobrązowej barwie, osiągają około 40 cm długości oraz 4 cm grubości. Żółtawobrązowe kłącza mają około 5 cm grubości. Surowiec wyróżnia się bardzo gorzkim smakiem. Główne składniki gorzkie korzeni i kłączy to gencjopikrozyd, amarosweryna i gentyzyna. Korzeń nie zawiera skrobi. W miękiszu występują krople tłuszczu oraz kryształy szczawianu wapnia.

Ziele Gentiana lutea – lecznicze preparaty i ich działanie

Uprawa goryczki dla celów leczniczych trwa bardzo długo – goryczka wymaga kilku lat rozwoju, zanim zostaną wytworzone korzenie odpowiedniej grubości - dlatego lecznicze preparaty sporządza się również z udziałem innych gatunków goryczek. Surowiec sprowadzany jest często z innych krajów. W Polsce uprawa goryczki żółtej dla celów farmaceutycznych prowadzona jest głównie na górskich halach. Pozyskane korzenie poddaje się suszeniu. W handlu dostępne są preparaty, zawierające cenne ziele:

Kapsułki z ekstraktem z korzenia goryczki żółtej – opakowanie zawiera 90 kapsułek. Lek zalecany jest osobom cierpiącym na brak łaknienia, skarżącym się na problemy trawienne. Korzeń Radix Gentianae ma właściwości żółciopędne oraz żółciotwórcze. Kapsułki przyjmuje się raz dziennie, na 30 minut przed posiłkiem. Przeciwwskazaniem do stosowania są wrzody żołądka. Nie podaje się preparatu dzieciom oraz kobietom w ciąży - mleko matki stanie się gorzkie. Cena za opakowanie wynosi około 30 zł – 40 zł. 

Napój z goryczką żółtą – eliksir zawiera ekologiczne wino BERGERAC oraz ziele goryczki żółtej. Picie napoju łagodzi dolegliwości trawienne i wspomaga leczenie chorób jelit. Eliksir należy pić kilka razy dziennie przed posiłkami, po uprzednim lekkim podgrzaniu. Cena butelki, zawierającej 500 ml preparatu, wynosi około 58 zł.

Na dolegliwości układu pokarmowego polecany jest także czyściec leśny (Stachys sylvatica):

Czyściec leśny – zioła luzem – zalecane jest stosowanie ziół w postaci nalewki lub naparu. Dawkowanie: 1- 2 łyżeczki ziół zalewamy szklanką wrzątku i zaparzamy 15 minut pod przykryciem. Leczniczą herbatę pijemy dwa razy dziennie. Zioła działają uspokajająco, są pomocne w leczeniu ran oraz w regeneracji wątroby. Cena za cięte ziele wynosi około 8 zł – 13 zł za opakowanie 50 g oraz około 38 zł, za opakowanie 500 g. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł na temat goryczki w ogrodzie.

Goryczka żółta w ogrodzie – uprawa i pielęgnacja

Ze względu na długi czas wzrastania, goryczka żółta jest byliną odpowiednią dla cierpliwych ogrodników. Najlepiej kupić ukorzenione sadzonki, by zasadzić je na wybranym stanowisku w ogrodzie. Pamiętajmy, że goryczka Lutea nie toleruje przesadzania, więc wybór stałego miejsca należy do ważnych decyzji. Złocistą bylinę sadzimy w miejscu słonecznym, osłoniętym przed podmuchami wiatru, w przepuszczalnej wapiennej glebie.

Pielęgnacja roślin polega na dostarczeniu im wystarczającej ilości wody. W czasie letnich upałów podlewamy goryczkę dwa razy dziennie. W czasie kwitnienia goryczki stosujemy zasilanie z dużym udziałem fosforu. Druga dawka jesienna powinna zawierać niewiele azotu. Roślina jest mrozoodporna i niepodatna na choroby oraz atak szkodników.