Hortensja ogrodowa

Hortensja ogrodowa - odmiany, uprawa, pielęgnacja, ceny sadzonek

Łacińska nazwa hortensji hydrangea związana jest z kształtem owoców, które przypominają dawne naczynie do picia wody. Powstała od greckich słów hydor - woda i angeion - naczynie. Są też źródła, które wywodzą ten nazwę od luźnego powiązania z samą wodą - wodny krzew. Od czasu, gdy pojawiła się na rynku seria hortensji kwitnących nieustannie na pędach zarówno jednorocznych, jak i dwuletnich (nazwana forever & ever i licząca pięć odmian), świat ogrodniczy zupełnie oszalał na punkcie tych kwiatów. Zanim jednak do tego doszło, domowa i ogrodowa uprawa hortensji przechodziła swoje wzloty i upadki.

Aranżacją Twoje ogrodu mogą zająć się profesjonaliści, skorzystaj z naszego formularza i znajdź najlepszego.

Hortensja doniczkowa czy hortensja ogrodowa?

Najpopularniejszym w Polsce gatunkiem hortensji jest hortensja ogrodowa (hydrangea macrophylla) - bardzo lubiana, ale nie najłatwiejsza w uprawie. Na drugim miejscu listy znajduje się, mająca nieco mniejsze wymagania, odmiana. Hortensji bukietowej nie można odmówić, że jest wdzięczną rośliną. A dalej to już w zależności od aktualnie panującej mody: hortensja pnąca (hydrangea petiolaris), hortensja dębolistna i inne. Hortensja ogrodowa to gęsty, dorastający do półtora metra wysokości krzew o dużych mięsistych liściach, kwitnący na biało, różowo, czerwono i w specjalnych warunkach - niebiesko. Kolor hortensji uzależniony jest zazwyczaj od odczynu gleby, w której rośnie. Duży wpływ na zmianę barwy kwiatów ma też koloryzujący nawóz do hortensji. Płatki hortensji z czasem tracą też wodę i stopniowo przybierają odcienie purpury, zieleni i brązu, które dodają roślinie osobliwego uroku.

Hortensja ogrodowa była traktowana dawniej jak domowa roślina sezonowa, czyli uprawiana w pomieszczeniu hortensja doniczkowa. W doniczce, w domu hoduje się nieco inną odmianę. W celach handlowych hodowano ją w profesjonalnych wielkopowierzchniowych szklarniach, by jako hortensja doniczkowa służyła do ozdoby domów w okresie wielkanocnym (hydrangea paniculata). Zaszeregowanie rośliny do kwiatów doniczkowych wynikło z przekonania, że w naszym klimacie hortensja ogrodowa łatwo przemarza i ginie. Dopiero gdy okazało się, że może ona rosnąć w ogrodzie i pod lekkim okryciem przetrzyma polskie zimy, popularna niegdyś hortensja domowa zawędrowała do ogrodu i na balkon. Dziś również zdobi parapety, zwłaszcza wschodnich lub zachodnich okien, ale już tylko zimą. Gdy na zewnątrz zapanuje wiosna, doniczki i pojemniki wędrują do ogrodu i na balkon, w lekko cieniste zakątki. Ma też miejsce masowe przesadzanie hortensji bezpośrednio na rabaty w ogrodzie. Hortensja bukietowa (hydrangea paniculata), hortensja ogrodowa, hortensja pnąca (hydrangea petiolaris) i inne nie dają aż do jesieni odpocząć zmysłom. Świetnie współgra z kaliną koralową – przeczytaj o niej artykuł.

Ponieważ ziemia w doniczkach szybko wysycha, a hortensje cenią sobie wilgoć, przed wyeksponowaniem roślin na honorowym miejscu w ogrodzie, warto je przesadzić do większych doniczek. A jeśli zażyczymy sobie, by rosła na stałe w ogrodzie, przesadzanie hortensji po kwitnieniu nie sprawi problemu. Hortensja doniczkowa szybko się przyjmie i zakwitnie już w następnym roku. Ogrodowa uprawa oraz przesadzanie hortensji stawia przed nami pewne wymagania. Ziemia do hortensji powinna być głęboko uprawiona oraz zaprawiona kompostem i torfem. Roślina ta lubi bowiem gleby lekko kwaśne, ale jednocześnie zasobne w zasadową próchnicę. Pielęgnacja hortensji wymaga ponadto systematycznego podlewania, aby roślina mogła dostatecznie się zakorzenić i rozrosnąć. Po kwitnieniu, jesienią, gdy kwiaty zrobią się całkiem brązowe i zaczną zasychać, warto je przyciąć. Ścinamy kwiatostany ponad pierwszą parą zielonych pąków, a kwiaty możemy wykorzystać na suche bukiety.

Pielęgnacja hortensji ogrodowej - krok po kroku

Ponieważ w naszym klimacie hortensja ogrodowa może nie zdążyć ukorzenić się przed zimą, powinna być posadzona w czasie, gdy znajduje się w stanie spoczynku. Najlepiej zrobić to wiosną, gdy gleba już się nagrzeje - w końcu kwietnia albo na początku maja. Gdy w mają pojawią się silniejsze przymrozki, rośliny lekko okrywamy. Sadzimy hortensje w miejscu zacisznymi i lekko zacienionym. Hortensja ogrodowa i hortensja bukietowa powinny mieć stanowisko bardziej słoneczne, a hortensja pnąca (hydrangea petiolaris) - większy półcień. By uchronić kwiaty przed spaleniem przez słońce, nie sadzimy hortensji przy szybko nagrzewającej się ścianie. W razie upałów pielęgnacja hortensji musi uwzględnić intensywne podlewanie i zraszanie. Chcesz zadbać o swój ogród? Sprawdź jakie narzędzia będą niezbędne.

Podobnie jak pozostałe hortensje, hydrangea macrophylla najlepiej rośnie w świeżej, wilgotnej i przepuszczalnej glebie. Ziemia do hortensji powinna być lekko kwaśna (o pH 5,5 do 6). Rośliny sadzimy w dołku o średnicy od sześćdziesięciu do siedemdziesięciu centymetrów i głębokości czterdziestu - pięćdziesięciu centymetrów, wypełnionych kompostem zmieszanym z torfem lub z przegniłym obornikiem albo ziemią inspektową, liściową i wrzosową w różnych częściach. Jeśli sadzimy więcej roślin, odległość między nimi, w zależności od gatunku, powinna wynosić od siedemdziesięciu do stu centymetrów. Wówczas pielęgnacja hortensji będzie bardzo ułatwiona. Gdy sadzenie lub przesadzanie hortensji skutkuje niespodziewanym opadaniem pędów i liści, a rośliny słabo się rozwijają i mają źle wykształcone kwiaty oznacza to, że wymagania rośliny co do stanowiska nie zostały spełnione. Prawdopodobnie gleba jest nieodpowiednia i wymaga całkowitej wymiany albo zaatakowały roślinę szkodniki powodujące choroby hortensji.

Hortensja ogrodowa, podobnie jak hortensja bukietowa, hortensja pnąca i inne ma też specjalne  wymagania co do nawożenia. Nawóz do hortensji powinien stanowić mieszankę siarczanu amonowego, siarczanu potasowego i superfosfatu. W okresie silnego wzrostu zasilamy krzewy nawet co dziesięć - czternaście dni. W końcu lipca, dla dobrego wykształcenia się kwiatowych pąków, stosujemy specjalny nawóz do hortensji z przewagą fosforu i potasu. Zasilanie nawozami naturalnymi stosujemy natomiast niezbyt często. Naturalnego pochodzenia nawóz do hortensji powinien być przeleżały, ponieważ krzew ten nie lubi nawozu świeżego, zwłaszcza końskiego. Na rynku dostępny jest wieloskładnikowy nawóz do hortensji w formie sypkiej oraz płynnej, na przykład Florovit (cena od 10 zł), Substral (cena od 12 zł) i inne. Można też kupić naturalny przefermentowany obornik, którego cena za dziesięciolitrowy worek wynosi około 20 zł. O cenniku usług ogrodniczych w 2017 r. przeczytasz tutaj.

Aby pędy rośliny zdrewniały, w połowie sierpnia kończymy nawożenie i ograniczamy też stopniowo podlewanie. Kiedy nadejdą silniejsze przymrozki, rośliny te zrzucają liście i przechodzą w stan spoczynku. Kończy się też nasza systematyczna pielęgnacja hortensji. Hortensja ogrodowa jest tylko w pewnym stopniu odporna na mróz. Jej kwiatowe pąki mają cienkie łuski i dlatego łatwiej przemarzają niż pąki liściowe. Zdarza się więc, że wiosną roślina się zazieleni, ale nie kwitnie. W naszym klimacie często bowiem przemarza, dlatego pielęgnacja hortensji ogrodowej w środkowej i wschodniej Polsce powinna uwzględnić zabezpieczenie rośliny na zimę. Kopczykujemy w tym celu dolne części krzewów, najlepiej korą, liśćmi lub trocinami, a górne cieniującą siatką lub włókniną. W razie większych mrozów trzeba też owinąć pędy. Warto wiedzieć, że wszelkie zabezpieczenia na zimę wykonujemy po pierwszych silniejszych przymrozkach, nie wcześniej. Inne hortensje ogrodowe, na przykład hortensja bukietowa lub hortensja pnąca odznaczają się natomiast dużą tolerancją na mróz.

Hortensja ogrodowa - wymagania

Hortensja grodowa, hortensja bukietowa, hortensja pnąca i hortensja dębolistna dobrze prezentują się nawet w małych ogrodach. Szczególnie ładnie wyglądają na tle ciemnozielonych roślin. Wszystkie te gatunki pięknie komponują się też z paprociami, funkiami, przylaszczkami, pierwiosnkami, barwinkiem, miodunką i krzewami o drobnych liściach. Roślina może być posadzona bezpośrednio w ogrodzie albo też w mniej lub bardziej dekoracyjnych pojemnikach i traktowany jako hortensja doniczkowa, którą można bez problemu przestawiać. Rośliny posadzone w pojemnikach przenosimy na zimę do chłodnego pomieszczenia o temperaturze lekko powyżej zera.

Pielęgnacja hortensji ogrodowej wymaga też delikatnego, wiosennego, letniego oraz jesiennego przycinania. Należy pamiętać, że hortensja ogrodowa, inaczej niż hortensja bukietowa i hortensja pnąca, zawiązała pąki kwiatowe już jesienią poprzedniego roku, ponieważ gatunek ten kwitnie na pędach ubiegłorocznych. Wiosną usuwamy więc tylko przemarznięte fragmenty pędów i to nie całe, ponieważ w dolnej ich części mogą znajdować się pąki. Latem tniemy już wszystkie przekwitłe kwiatostany na wysokości dziesięciu centymetrów powyżej nasady, czyli tuż nad pierwszymi górnymiliśćmi. Właściwe cięcie przeprowadzamy dopiero jesienią. Pozostawiamy wówczas jednoroczne wyrośnięte pędy z dobrze wykształconymi pąkami. Tuż przy samej ziemi wycinamy natomiast młode, wątłe i cienkie, ze słabo zaznaczonymi pąkami. Również z gałęzi dwuletnich usuwamy pędy cienkie i słabo rozwinięte.

Na skutek nadmiaru składników mineralnych lub zbyt wysokiego pH postają niektóre choroby hortensji, na przykład chloroza. Najgroźniejszy jest jednak mączniak prawdziwy, którego grzybnia w postaci mączystego nalotu pojawia się najpierw na łodygach i kwiatostanach, powodując ich zamieranie. Od chwili zaobserwowania pierwszych objawów tej choroby hortensji należy ją intensywnie zwalczać preparatami siarkowymi. Przyczyną innej choroby hortensji, zwanej szarą pleśnią jest natomiast zimowanie rośliny w niewłaściwych warunkach. Szara pleśń również powoduje gnicie pąków i kwiatów. Na hortensji mogą pojawić się czasami mszyce. Wszystkie szkodniki i choroby hortensji wymagają szybkiej reakcji.

Rozmnażanie hortensji ogrodowej - krok po kroku

Rozmnażanie hortensji ogrodowej należy do nieskomplikowanych czynności - podobnie jak hortensja drzewiasta, rozmnażana jest prosto. Hortensję ogrodową rozmnaża się z sadzonek zielnych pobranych z pędów bocznych odziomkowych lub z bocznych odgałęzień pędów kwiatostanowych. Termin rozmnażania przypada w okresie od lutego do czerwca. Do kwietnia rozmnażanie hortensji powinno mieć miejsce w warunkach cieplarnianych, na przykład w szklarni. Rozmnażanie hortensji w maju może odbywać się w inspekcie. Z sadzonek otrzymanych w tym czasie uzyskuje się tyko rośliny jednopędowe. Rozmnażanie hortensji ogrodowych w czerwcu odbywa się już w warunkach naturalnego środowiska.

Sadzonki pozyskujemy z pędów niezdrewniałych i pozbawionych pąków. Powinny mieć one długość od dziesięciu do piętnastu centymetrów i dwie - trzy pary liści. Miejsce cięcia nie ma w tym przypadku większego znaczenia, ponieważ rośliny łatwo ukorzeniają się, cięte zarówno w międzywęźlu, jak i pod węzłem. Sadzimy je na głębokość dwóch - trzech centymetrów do doniczek lub skrzynek wypełnionych torfem zmieszanym z piaskiem w stosunku 1:1. W rozstawie cztery - pięć centymetrów i na głębokości około jednego centymetra będą miały dobre warunki do ukorzenienia się. Temperatura podłoża powinna wynosić od osiemnastu do dwudziestu stopni Celsjusza, natomiast powietrza od szesnastu do osiemnastu.

Rozmnażanie hortensji wymaga dużo wilgoci, dlatego pojemniki nakrywamy torebką z folii albo słoikiem. Wytwarza się w ten sposób specyficzny mikroklimat, który korzystnie wpływa na ukorzenienie się roślin. Podlewamy sadzonki często, by miały stale wilgotną ziemię. Konieczne jest też ich zraszanie, nawet kilka razy w ciągu dnia. Trzymane w cieple, ukorzenią się już po miesiącu. Aby pędy były silne, roślinom należy zapewnić pełny dostęp światła. Przesadzanie hortensji na miejsca stałe powinno odbyć się w sierpniu. Jesienią okrywamy młode roślinki, najpierw większą doniczką lub drewnianą skrzynka, a dopiero potem liśćmi. Hortensja ogrodowa, a także hortensja bukietowa lub hortensja pnąca należą do roślin wymagających częstego podlewania, zwłaszcza po posadzeniu. Woda powinna być możliwie miękka, najlepiej bez soli wapnia. W pierwszym roku wegetacji podlewamy roślinę obficie co dwa tygodnie i dlatego pielęgnacja hortensji wymaga wówczas dużo systematyczności.

Hortensja ogrodowa - gatunki, kolory, odmiany

Hortensja ogrodowa występuje w dwóch odmianowych formach: pierwszej, o kulistych lub płaskokulitych kwiatostanach, w których wszystkie lub prawie wszystkie kwiaty są płodne (sterylne) oraz drugiej, o kwiatostanach talerzowych, w której wokół kwiatów płodnych rozmieszczone są kwiaty płonne.

W pewnych warunkach kwiaty hortensji ogrodowej zmieniają barwę różową na niebieską Nie ma genetycznie niebieskich hortensji, ale niektóre różowe odmiany mają to do siebie, że możemy zmienić ich kolor za pomocą środków chemicznych. Dawniej zalecano w tym celu zakopywanie pod krzewem garści zardzewiałych gwoździ lub miedziany drut. Podlewano też rośliny przed kwitnieniem roztworem ałunu amonowego, sodowego lub potasowego albo siarczanu glinu lub siarczanu żelaza cztery - pięć razy, co tydzień. Mieszano też owe dodatki z wierzchnią warstwą ziemi. Współcześnie mamy do wyboru specjalne nawozy barwiące, których cena wynosi zaledwie od kilu do kilkunastu złotych. Możemy też bardziej zakwasić podłoże specjalnymi preparatami - do odczynu 4,5-5,5 pH. Powstawanie niebieskiego barwnika w kwiatach hortensji tłumaczy się tym, że glin pobrany przez rośliny z podłoża tworzy wraz z barwnikiem zawartym w soku komórkowym roślin odcień niebieski. W różowych płatkach hortensji znajduje się barwnik zwany antocyjanem, który pod wpływem siarczanów zmienia barwę na niebiesko. Białe kwiaty hortensji barwnika tego nie zawierają.

Kwiaty w kolorze różowym ma hortensja ogrodowa odmiany sybilla, intensywnie czerwone - leuchtfleuer, niebieskie lub różowe - boquet rose. Różnymi odcieniami różu kwitnie też mirai, papillon, frau fujiyo, natomiast jasnofioletowa jest ayesha. Z kolei hortensja nyphea kwitnie na biało. Godne polecenia są też masja, nigra, toveli i hanabi. Bardzo popularna jest hortensja ogrodowa o pstrokatych liściach tricolor, a także magical revolution o rurkowatych kwiatach. Oprócz odmian wielokwiatowych o dużych kulistych kwiatostanach, złożonych z samych kwiatów płonnych, ciekawie prezentują się też hortensje ogrodowe, u których kwiaty płonne otoczone są kwiatami płodnymi, na przykład blue bird blue sky i biała libelle.