Irga w ogrodzie - odmiany, uprawa, pielęgnacja, rozmnażanie
Cotoneaster – irga, to roślina z rodziny różowatych, pochodząca z obszarów górskich Europy, Azji i Afryki Północnej. Znanych jest około 50 gatunków efektownych krzewów. Irga w ogrodzie najczęściej znajduje zastosowanie jak jako ozdobny krzew osłonowy. Niektóre gatunki, jak irga pomarszczona, czy irga rozkrzewiona, chętnie sadzone są również pojedynczo, co pozwala wyeksponować ich wyjątkowe walory. Możliwa jest także uprawa pojemnikowa. Na balkon nadaje się np. irga wczesna oraz irga Diesla. Poznaj bliżej atrakcyjne krzewy ozdobne Cotoneaster, ich gatunki oraz odmiany, o szerokim zastosowaniu – do ogrodu, na taras i na balkon.
Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o irgach.
Krzew irga – najciekawsze gatunki
Irga rozkrzewiona Cotoneaster divaricatus
Znana także jako irga chińska, jako że jej ojczyzną są Chiny. W polskich warunkach klimatycznych doskonale sobie radzi. Krzewy ozdobne dorastają do około 2 m wysokości i 3 m szerokości. Przewisające pędy porastają eliptyczne, 2-cm liście, z wierzchu błyszczące i ciemniejsze, pod spodem jaśniejsze, przebarwiające się jesienią na szkarłatnoczerwono. Liczne białe miododajne kwiaty, zabarwione są w środkowej części na czerwono, pojawiają się w czerwcu. W sierpniu dojrzewają połyskliwe kuliste owoce, o koralowoczerwonym zabarwieniu. Ze względu na efektowne wybarwienie owoców i liści, irga w ogrodzie stanowi wspaniałą dekorację rabat. Uprawa krzewu nie sprawia problemów. Irga czerwona dobrze rośnie w słońcu i w lekkim zacienieniu. Nadaje się do nasadzeń pojedynczych oraz grupowych. Krzew irga sprawdzi się jako dekoracyjny żywopłot. Roślina chętnie bywa wykorzystywana w kompozycjach naturalistycznych.
Irga pomarszczona Cotoneaster bullatus
To roślina, osiągająca do 3 m wysokości. Młode pędy są lekko owłosione. Rozkrzewiony krzew irga wytwarza duże jajowate liście, o długości od 3 cm do 8 cm. są one pomarszczone, z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze. Jesienią roślina przebarwia się na żółto. Liście opadają na zimę. w maju irga kwitnie. Różowe kwiaty zebrane są w kwiatostany. W sierpniu krzewy ozdobne obsypane są jaskrawoczerwonymi owocami, o wielkości do 10 mm. Po opadnięciu liści przez długi czas stanowią dekorację krzewów. irga w ogrodzie sprawdzi się w nasadzeniu pojedynczym oraz na niskie żywopłoty. Uprawa nie przedstawia trudności. Irga preferuje stanowisko słoneczne, umiarkowanie wilgotne. Bardzo dobrze znosi cięcie. Problemem uprawowym mogą okazać się roślinożerne owady – czerwce. A może zainteresuje cię także ten artykuł o uprawie irgi Dammera Major?
Irga pozioma Cotoneaster horizontalis
Panuje opinia, że to najpiękniejsza irga w ogrodzie. Roślina reprezentuje najefektowniejsze gatunkiCotoneaster, dlatego często wybierana jest do ozdoby polskich ogrodów i przestrzeni publicznych. Irga osiąga 70-100 cm wysokości. Irga pozioma ma szeroko i poziomo rozpostarte gałązki, w części bocznej płasko rozłożone. Niewielkie ciemnozielone błyszczące listki, jesienią przebarwiają się na pomarańczowo. W maju i w czerwcu irga kwitnie. Krzew irga wytwarza liczne drobne kwiaty, o różowobiałym kolorze. Drobne, bardzo liczne jaskrawoczerwone owoce zdobią roślinę przez okres jesienno-zimowy, rozjaśniając efektownie ogród. Chętnie zjadane są przez ptaki. Uprawa polega na zapewnieniu krzewom słonecznego lub lekko zacienionego stanowiska. Krzewy ozdobne Cotoneaster horizontalis nadają się do nasadzenia w ogrodach skalnych, na zboczach i przy ścianach domów, na których rozpościerają swoje gałązki. W nasadzeniach grupowych tworzą atrakcyjne jednolite plamy roślin, wypełniające wybraną przestrzeń ogrodu. Ciekawe odmiany to irga pozioma ‘Wilsonii’ oraz irga pozioma ‘Żnin’.
Irga błyszcząca Cotoneaster Lucius
Jest okazałym krzewem, o wyprostowanych sztywnych pędach, dorastającym do 3 m wysokości. Wśród błyszczących soczyście zielonych liści, w maju i w czerwcu pojawiają się różowe miododajne kwiaty. W sierpniu irga błyszcząca owocuje, wytwarzając czarne owoce, utrzymujące się na gałęziach przez długi czas. Liście jesienią przebarwiają się na czerwono i pomarańczowo. Opadają na zimę. Uprawa irgi jest bezproblemowa. Można sadzić ją w miejscach słonecznych i półcienistych, o umiarkowanie wilgotnej glebie. Krzewy ozdobne wykorzystywane są na formowane żywopłoty, na szpalery oraz do ogrodów naturalistycznych. Można sadzić je w całej Polsce, bowiem są odporne na niskie temperatury. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o krzewach ogrodowych.
Irga płożąca – popularne odmiany w uprawie
- Irga Dammera, irga wierzbolistna, czy irga kutnerowata to atrakcyjne gatunki zimozielone, których uprawa jest szczególnie popularna wśród właścicieli ogrodów. W stanie dzikimkrzew Cotoneaster dammeri spotykany jest w środkowych Chinach. Irga płożąca Dammera dorasta do 15 cm wysokości i osiąga 3 m szerokości. Krzew irga wytwarza 3–cm skórzaste liście, pozostające na roślinie przez zimę. Irga błyszcząca i ciemnozielona w górnych partiach, od spodu wybarwia się na niebieskozielono. W maju i w czerwcu pojawiają się białe drobne kwiaty, ujęte w kwiatostany, a w sierpniu i we wrześniu - jaskrawoczerwone owoce. W Polsce popularna jest uprawa odmiany irga ‘Major’, odporna na niskie temperatury.
- Irga Dammera ‘Major’ to irga płożąca, osiągająca wysokość 20 cm. Leżące na ziemi pędy ukorzeniają się. Krzew irga ‘Major’ jest zimozieloną rośliną, sprawdzającą się jako efektowna całoroczna okrywa ogrodowych przestrzeni. W maju i w czerwcu, wśród ciemnozielonych liści, pojawiają się drobne białe i miododajne kwiaty. Owocuje w sierpniu i we wrześniu, a liczne czerwone owoce przydają krzewom uroku. Uprawa udaje się na słonecznych i półcienistych stanowiskach, o umiarkowanie wilgotnej glebie. Możliwa jest również uprawa w pojemnikach.
- Irga Dammera ‘Mooncreeper’ osiąga 20 cm wysokości i 80 cm szerokości. Krzew irga tej odmiany odporny jest na zanieczyszczenia powietrza, więc z powodzeniem może być uprawiany w miastach i ośrodkach przemysłowych. Karłowa roślina wytwarza ciemnozielone liście, zdobiące ją przez cały rok. Ozdobne są także białe drobne kwiaty oraz intensywnie czerwone owoce, pojawiające się we wrześniu. Irga ‘Mooncreeper’ jest efektowną rośliną okrywową, pięknie prezentującą się w przydomowych ogrodach, w ogrodach skalnych, a także w pojemnikach.
- Irga szwedzka ‘Coral Beauty’ - irga czerwona - jest karłową szeroką rośliną, o płożących pędach. Dorasta do około 60 cm wysokości. Do walorów odmiany należą półzimozielone liście, wyróżniające się głębokim ciemnozielonym kolorem i błyszczącą powierzchnią. Ozdobne białe kwiaty pojawiają się w maju i w czerwcu. Intensywnie czerwone kuliste owoce zdobią krzewy przez całą zimę. Irga szwedzka ‘Coral Beauty’ dobrze rośnie w słońcu i w lekkim zacienieniu. Pięknie prezentuje się jako okrywa rabat, murków i skarp.
- Irga purpurowa, irga czerwona ‘Variegatus’ – wyróżnia się niewielkimi ciemnozielonymi liśćmi, z białawymi brzegami. Roślina rozrasta się na szerokość 150 cm, przy 50 – 60 cm wysokości. W maju i w czerwcu pojawiają liczne drobne kwiaty, zabarwione na biało i różowo. Jesienne liście, wybarwione na czerwono i kuliste czerwone owoce sprawiają, że irga czerwona oryginalnie rozjaśnia ogród. Owoce utrzymują się na gałązkach przez całą zimę. Najpiękniej ‘Variegatus’ wybarwia się na słonecznych stanowiskach. Znajduje zastosowanie do zadarniania ogrodowych przestrzeni oraz do nasadzeń na wszelkich pochyłościach terenu, zabezpieczając skarpy przed obsuwaniem ziemi.
Irga na pniu – atrakcyjne drzewko na balkon i do ogrodu
Krzewy irgi szczepione na pniu pozwalają uzyskać dekoracyjne drzewko, które możemy ustawić w donicy na balkonie, na tarasie lub zasadzić w wybranym miejscu - w naszym ogrodzie. Od wysokości miejsca zaszczepienia uzależniona jest wysokość naszego drzewka. Irga na pniu wymaga takiej samej pielęgnacji, jak krzewy. Odpowiednie przycinanie korony, umożliwi zachowanie jej atrakcyjnego kształtu. Na drzewko nadają się, np.:
- Irga szwedzka ‘Juliette’ - irga na pniu jest mrozoodporna i zimozielona. Błyszczące ciemnozielone liście, o długości około 2 cm, od spodu są omszone i wybarwione na szarozielono. Ozdobę stanowi jasny margines – biały na liściach młodych i różowawy - na starszych. W maju i w czerwcu pojawiają się drobne białe kwiaty. W sierpniu drzewko pokrywa się czerwonymi owocami, dekorującymi roślinę do późnej jesieni. Odpowiednim stanowiskiem dla rośliny jest miejsce lekko zacienione.
- Irga wierzbolistna ‘Parkteppich’ – mrozoodpornairga na pniu zdobi otoczenie przez cały rok. Zimozielone drzewko wyróżnia się błyszczącymi liśćmi i ciekawym ukształtowaniem korony. Ostro zakończone 3-cm liście w spodniej części mienią się srebrzyście, za sprawą jasnego omszenia. Proste pędy przybierają brązowy i czerwony kolor. W czerwcu irga na pniu obsypana jest białymi kwiatami, ujętymi w baldachy, a jesienią jaskrawoczerwonymi koralami owoców. Pielęgnujemy roślinę, przycinając na wiosnę koronę, dla utrzymania ładnego pokroju.
Irga – uprawa i rozmnażanie rośliny
Uprawa irgi nie przedstawia problemu. Najlepiej wybrać stanowiska słoneczne i lekko zacienione, na których krzewy ozdobne ładnie się wybarwią. Irgi preferują gleby, przepuszczalne, lekkie i próchniczne. Nie musimy ich nawozić. Pielęgnacja polega na zimowym okryciu gatunków wrażliwych na niskie temperatury. Należy do nich, np. irga Dammera i irga pozioma. Krzewy wykorzystane na żywopłoty można formować, bowiem irga dobrze znosi cięcie. Usuwamy również uszkodzone i martwe pędy. Przycinanie młodych gałązek pozwoli roślinie rozkrzewić się.
Najszybciej rozmnożymy irgi przez odkłady. Przylegające do gleby gałązki łatwo się ukorzeniają. Po ukorzenieniu odcinamy sadzonki od rośliny rodzicielskiej. Irgi rozmnaża się również przez sadzonkowanie. Gatunki, które zrzucają na zimę liście, rozmnażamy przez sadzonki zdrewniałe. Pobieramy je z dolnych części pędu późną jesienią i pozostawiamy na zimę w lekko wilgotnym substracie, w chłodnym miejscu. Wysadzamy je do szkółki na wiosnę. Gatunki zimozielone rozmnażamy przez sadzonki półzdrewniałe, z piętką. Pobieramy je od czerwca do sierpnia. Pędy powinny w dolnej części drewnieć, a w górnej pozostawać zielone. Umieszczamy je w wilgotnym podłożu do ukorzenienia. Rośliny kupione w doniczkach, możemy sadzić od marca do listopada.
Irga jest rośliną odporną na choroby. Na krzewach może wystąpić zamieranie pędów, wywołane działaniem grzybów. Nie musimy od razu stosować oprysków chemicznymi specyfikami - wystarczy usuwać porażone pędy, środki chemiczne stosując przy nasileniu choroby grzybowej.