Jak przechowywać warzywa i owoce na zimę? Praktyczny poradnik
Przechowywanie warzyw i owoców w odpowiednich warunkach pozwoli na zachowanie ich smaku, świeżości i wartości odżywczych. Część zbiorów przechowujemy w całości, w stanie świeżym, a część nadaje się do przechowywania w postaci przetworów. Zapasy na zimę dostarczą witamin i urozmaicą codzienne posiłki. Na jakość zapasów mają wpływ warunki, sprzyjające przechowaniu – temperatura i wilgotność powietrza, a także higiena przechowywania. Przeczytaj, jak przechowywać zbiory warzyw i owoców i poznaj warunki, korzystne dla ich przechowywania.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o owocach.
Kiedy najlepiej przeprowadzić zbiór owoców i warzyw?
Owoce dojrzewają w różnych terminach. Najwcześniej pozyskujemy te, pochodzące z drzew i krzewów owocowych, rosnących na lekkich glebach. Później dojrzewają owoce z drzew rosnących na terenach górzystych. Najlepiej do przechowywania nadają się jabłka, a w nieco mniejszym zakresie – gruszki i winogrona. Owoce pestkowe i owoce jagodowe, które zbieramy w wysokiej letniej temperaturze, nadają się do bezpośredniego spożycia oraz na przetwory.
Termin zbioru warzyw uzależniony jest od gatunku. Warzywa, przeznaczone do spożycia w tym samym dniu, wykorzystujemy zaraz po zebraniu, co umożliwia wykorzystanie w pełni zawartych w nich witamin. Warzywa, które będziemy przechowywać, pozyskujemy w czasie sprzyjającej aury. Najlepsza pora dla zbioru przypada na południe lub godziny popołudniowe, gdy panują suche warunki pogodowe, co chroni warzywa przed ich gniciem. W godzinach porannych zbieramy warzywa, które przechowamy w lodówce lub w chłodni oraz te, przeznaczone do przetworzenia.
Zbiór warzyw korzeniowych i bulwiastych najlepiej przeprowadzić dwuetapowo: w godzinach porannych spulchniamy podłoże i podważamy korzenie. Wieczorem zbieramy rośliny z grządek. Taki sposób zbioru pozwala zmniejszyć zawartość azotanów, substancji niekorzystnych dla zdrowia. Dużą ilość azotanów zawierają, między innymi, buraki ćwikłowe, rzodkiewka, seler i marchew. Możemy uniknąć nadmiaru szkodliwych substancji w korzeniach i bulwach roślin, stosując ekologiczne, zrównoważone nawożenie.
Przechowywanie warzyw – gromadzimy zapasy na zimę
Warzywa korzeniowe, ziemniaki, cebula, czosnek i kapusta należą do warzyw, które najczęściej przechowujemy, by sięgnąć po nie w czasie zimy i wczesnej wiosny. Przechowywane w odpowiednich warunkach, długo zachowają świeżość i smak. Do przechowania warzyw korzeniowych nadaje się chłodna piwnica. Pomieszczenie powinno być wywietrzone i poddane dezynfekcji – sufit i ściany warto pobielić roztworem wapna. Odpowiednią wilgotność uzyskamy w piwnicy o glinianej podłodze. Temperatura pomieszczenia powinna utrzymywać się na poziomie od 0 do 4 stopni Celsjusza. W razie mroźnej zimy należy zabezpieczyć okna, by utrzymać właściwą temperaturę. Na strychu najlepiej przechowują się czosnek i cebula, bowiem panuje tam, odpowiednia dla nich, niska wilgotność powietrza.
Przechowywanie warzyw w piwnicy:
- Marchew, pietruszkę oraz chrzan i selery przechowujemy bez natki. Nie obrywamy naci ręką, co prowadzi do powstania rany i gnicia korzeni. Natkę ścinamy ostrym nożem. Warzywa układamy w niewielkie pryzmy i przechowujemy w piasku. Ważne, by piasek pozostawał stale wilgotny. Przechowywane w piasku marchew i pietruszka pozostaną jędrne. Swobodny dostęp powietrza powoduje ich marszczenie i wysychanie.
- Buraki ćwikłowe oraz ziemniaki, przeznaczone na przechowywanie, należy przebrać. Odrzucamy chore i uszkodzone. Warzywa powinny być suche, ponieważ mokre podatne są na gnicie. Ziemniaki najlepiej przechować w skrzyniach. Buraki powinny trafić do piwnicy przed pierwszymi przymrozkami. Przechowujemy je w wilgotnym piasku. Zbyt suche otoczenie skutkuje więdnięciem warzyw.
- Główki kapusty umieszczamy w ażurowych skrzynkach lub na półkach. Zwróćmy uwagę, by poszczególne główki nie stykały się ze sobą, a ich korzenie były przysypane piaskiem. W piasku przechowuje się również pory – piasek powinien je pokrywać po czubek liści.
Przechowywanie warzyw w ogrodzie:
- Kopiec umożliwi przechowanie większej ilości warzyw, które będziemy spożywać wczesną wiosną. Nie otwieramy kopca w czasie zimy. Do zakopcowania nadają się warzywa korzeniowe i kapustne. W wykopanym rowie układamy ostrożnie warzywa, bezpośrednio po ich zbiorze. Przesypujemy je ziemią i pozostawiamy do lekkiego przemarznięcia okrywy. Dopiero wówczas okrywamy całość słomą lub liśćmi, o grubości około 30 cm, a w czasie mroźnej zimy – dodatkową warstwą ziemi. Tak przygotowany kopiec chroni warzywa nawet przy temperaturze minus 20 stopni Celsjusza.
- Zadołowanie roślin sprawdzi w rejonach kraju o łagodnych zimach. Możemy wykopać dół, na głębokość około 30 cm, przy niskim stanie wód gruntowych. Wzdłuż dołu usypujemy wał ziemny. W rowie układamy warzywa korzeniowe. Całość przykrywamy deskami, opartymi na usypanym ziemnym wale i przykrywamy 30-cm warstwą słomy. Gałęzie, ułożone na górze, zabezpieczą dół przed zniszczeniem, na skutek porywów wiatru.
- Warzywa na grządkach – na zimę, w gruncie,możemy pozostawić, między innymi, pietruszkę, pora, kapustę włoską, brukselkę oraz szpinak. Sprawdź także ten artykuł z poradami, w czym i jak przechowywać suszone grzyby.
Przechowywanie owoców. Przetwory z owoców i warzyw
Posiadacze sadów zainteresowani są miejscem składowania i przechowywania dużych zbiorów owoców. Umożliwiają to większa lub mniejsze przechowalnie owoców oraz chłodnie. W przechowalni panuje odpowiednia temperatura, którą osiąga się poprzez wprowadzenie z zewnątrz zimnego powietrza. W chłodni owoce mają najlepsze warunki, bowiem odpowiednia temperatura regulowana jest przez komorowe termostaty. Owoce powinny trafić do chłodni zaraz po zbiorze. Delikatne owoce, takie jak maliny lub truskawki, nie nadają się do przechowywania dłużej, niż jeden dzień. W domu przechowujemy je w lodówce, w dolnej szufladzie. Do najdelikatniejszych owoców pestkowych nalezą czereśnie, wiśnie, morele, brzoskwinie oraz śliwki renklody.
Piwnice, w których przechowujemy owoce, powinny być wietrzone, aby owoce były przechowywane w odpowiednio niskiej temperaturze, a jednocześnie zabezpieczone przed mrozem. Owoce zbieramy wówczas, gdy mają odpowiednią dojrzałość i zaczną spadać z drzew. Jabłka i gruszki zbieramy wielokrotnie, w miarę ich dojrzewania. Czynimy to delikatnie, zwracając uwagę, by nie uszkodzić owoców. Zebrane owoce układamy w piwnicy, w skrzynkach, w dniu ich pozyskania. Odrzucamy owoce uszkodzone, nadgnite lub bardzo małe. Jabłka układamy ogonkami w dół, natomiast gruszki – do góry. Skrzynki układamy jedna na drugiej, zachowując 10-cm odstęp od podłogi i 30-cm odstęp od sufitu. Taki sposób przechowania umożliwia zmieszczenie w pomieszczeniu bardzo wielu owoców.
Owoce i warzywa nadają się do przygotowania smacznych przetworów. Zamrożone, zachowują cenne składniki odżywcze. Niektóre warzywa mrozimy w postaci gotowych potraw. Mrożonki w lodówce, w zamrażalniku, można przechowywać nawet przez rok. Zanim tam trafią, muszą zostać przebrane, umyte i osuszone, a następnie umieszczone w pojemnikach lub woreczkach. Możemy je bezpiecznie przechowywać w temperaturze poniżej minus 10 stopni Celsjusza.
Do popularnych sposobów na samodzielne przygotowanie zapasów na zimę w domu należą: suszenie warzyw i owoców, marynowanie oraz przygotowanie przetworów w słoikach.