Jak rosną szparagi? Wyjaśniamy krok po kroku
Szparagi to sezonowe „warzywo” dostępne w wielu sklepach i warzywniakach. Sezon na szparagi jest krótki – koniec maja i pierwsze dwa tygodnie czerwca. Najczęściej przygotowujemy je na patelni z boczkiem, w piecu w cieście francuskim lub jako składnik zupy krem. To tylko niektóre sposoby na szparagi. Przepisów jest mnóstwo. W sklepach dostępne są szparagi zielone i bielone. Jak wygląda hodowla szparagów? Czy jest możliwa w Polsce?
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o warzywach.
Szparagi - wygląd i właściwości
Szparagi (Asparagus officinalis L.)pozornie uważane są zawarzywo. Jest to jednak bylina wieloletnia, do tego ozdobna, pochodząca z rodziny szparagowatych.Znaczy to, żewyrastają co roku z tej samej rośliny. Rodzina bylin szparagowatych jest ogromna. Do spożycia nadają się tylko szparagi białe oraz zielone.
W przypadku zielonych jadalną częścią jest zielony pęd widoczny nad ziemią.W sezonie letnim pojawiają się na nim wypustki i przyległe, skrętoległe listki, przypominające łuski. Część podziemną szparaga nazywany karpą. Ta część jest właśnie wieloletnia. Szparagów zielonych nie musimy obierać przed spożyciem. To pod skórką znajduje się wiele, cennych składników odżywczych. W przypadku białych szparagów jadalną częścią jest część podziemna.
Szparagi są nie tylko pyszne, ale i bardzo zdrowe. Mają właściwości lecznicze, ponieważ zawierają m.in. asparaginę. Ma ona właściwości regulowania gospodarki wodnej organizmu. Znaczy to, że wspomaga funkcje nerek. Szparagi zawierają również m.in. sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, fosfor, jod oraz witaminy z grupy B i C.
Jak rosną szparagi?
Szparagi w naturze preferują stanowisko nad brzegiem rzek lubi mórz. Przez człowieka uprawiane są na plantacjach. Największe plantacje szparagów współcześnie znajdziemy na obszarze Ameryki Północnej oraz Chin. Ich uprawa odbywa się także na terenie Europy Zachodniej. Szparagi można uprawiać również w Polsce. Nie jest to raczej możliwe w ogródku. Dzieje się to na plantacjach – głównie w województwie wielkopolskim, lubuskim i mazowieckim. Ze względu na łagodniejszy klimat.Szparagi uprawia się na glebach żyznych, przepuszczalnych oraz stosunkowo wilgotnych. Jednak nie za bardzo, bo zgniją. Stanowisko winno być słoneczne i bez przeciągów. Wiatr niesie ze sobą ryzyko połamania pędów.
Białe szparagi nie wychodzą na powierzchnię ziemi zaś zielone tak. To główna różnica poza kolorem. Dla uprawy zielonych ważny jest dostęp promieni słonecznych. Szparagi bielone rosną w tzw. wałach ziemi. Uprawa ich jest bardziej skomplikowana, bo zbiera się je zanim przebiją się przez glebę. W tym celu trzeba obserwować ziemię. Poznamy ten moment po charakterystycznym pęknięciu gleby. Te szaragi wyjmuje się specjalnym narzędziem tj. nożem.
Następnie bielone szparagi magazynuje się w chłodnym miejscu np. z lodem. Szparagi bielone mają gruszą średnice niż zielone, zaś ich plony są większe. Jednak charakteryzują się mniejszą ilością składników zdrowotnych. Szparagi bielone należy obrać ze skórki zanim je ugotujemy.
W przeciwieństwie do szparagów białych te zielone rosną nad ziemią. Są bogatsze w witaminy. Młode pędy pojawiają się wiosną, gdy temperatura ziemi osiągnie około 10 stopni Celsjusza. Sezon zbioru to przełom maja i czerwca. Zbiór szparagów zielonych odbywa się, gdy mierzą ponad 20 cm wysokości nad ziemią. Kiedy urosną więcej, to nie nadają się do jedzenia, ze względu na zgrubiałą skórkę. Szparagi zielone dają mniejsze zbiory oraz szybciej więdną. Nie obieramy ich ze skórki przed zjedzeniem.
Uprawa szparagów – krok po kroku
Plantacja szparagów prowadzona jest na otwartych i słonecznych polach. Tam tworzy się podłużne, charakterystyczne wały ziemi. Właściwe przygotowanie zagonów zagwarantuje dobre uprawy szparagów na lata.
Najpierw gleba musi być odchwaszczona np. za pomocą herbisydów. Na jesień układamy na glebę warstwę obornika. Najlepiej w rzędach o szerokości 40 cm. Wszystko to, aby użyźnić ziemię. Trzeba osiągnąć pH 7. Jeśli nie to należy zwapnować podłoże. Wapń to istotny składnik gleby pod szparagi.
Wiosną, kiedy przymrozki już nie grożą, przystępuje się do kopania obniżeń o głębokości około 20 cm. W nich sadzimy sadzonki. Te powinny być oddalone od siebie o około 40 cm, dla optymalnego rozwoju szparagów. Podczas wzrostu sadzonek należy zagrabiać glebę z obrzeża rzędu do obniżenia. Po czasie zagon osiągnie swój poziom. Sadzonki sadzi się w rzędach co 120-150 cm. Do uprawy szparagów bielonych konieczne jest jeszcze więcej miejsca. Odległość rzędów powinny mierzyć co najmniej 160 cm, a odległość w rzędzie minimum 40-50 cm.
W przypadku upraw szparagów na pierwsze zbiory czeka się 2 lub nawet 3 sezony wegetacyjne. Trzeba być cierpliwym i poczekać na zysk. Po pierwszych plonach będziemy je zbierać co roku przez wiele lat.
Rozmnażanie jest możliwe przez podział karp. Karpa dobrej jakości powinna mieć sześć mięsistych korzeni i jednocześnie pięć grubych pąków. Szacunkowo z jednej karpy można uzyskać około 10 szparagów. Rozmnażanie karpy z nasion trwa 3 sezony. Jest to zadanie tylko fachowych plantatorów. A może zainteresuje cię także ten artykuł z przepisami na szparagi w boczku?
Szparagi w Polsce
Nasz kraj produkuje około 4 tys. ton szparagów w ciągu roku. Przy czym ponad połowa jest eksportowana do innych krajów. Producenci krajowi są zebrani w Polskim Związku Producentów Szparaga- siedziba w Nowym Tomyślu. Ponad 30% szparagarni mieści się w powiecie wolsztyńskim w województwie wielkopolskim.
Uprawa szparagów w ogródku - czy jest możliwa?
Podstawa to gleba, która musi być odchwaszczona i zasobna w wapń. Koniecznie, aby dobrze zatrzymywała wodę. Tak jak w przypadku plantacji jesieniom nawozimy obornikiem, kompostem i wapniem. Na 1 m 2 przypada 5 kg obornika lub nawet 7 kg kompostu. Wiosnąsadzimy szparagi. Między końcem marca a połową kwietnia. Odległości takie same jak w przypadku plantacji.
Szparagi w ogródku to rzadkość ze względu na sporą ilość miejsca, które jest konieczne, potrzebę żyznej gleby i czasochłonność prac. Efekt dopiero po 2-3 sezonach także nie zachęca do uprawy. A jak rośnie brukselka? Może ta będzie prostsza.