Jałowiec pospolity – odmiany, uprawa, pielęgnacja, przycinanie

Jałowiec pospolity (juniperus communis)

Krzew jałowiec i jego charakterystyka

Jałowiec zwyczajny jest rośliną zimozieloną, która rozgałęzia się tuż u nasady – robi to jednak bardzo powoli. Przybiera różnorodne formy – od krzewiastych po drzewiaste. W Polsce osiągnąć może nawet do 14 metrów wysokości, jednak najczęściej „stopuje” na 2-6 metrach. Iglaki te są bardzo zmiennym gatunkiem, a ich pokrój może być zarówno wąski, jak i szeroki (o dość wyprostowanych bądź przewijających pędach).

Kora jałowca jest czerwono-brunatna na młodych pędach, jednak z czasem przybiera barwę szarawą i delikatnie spękaną wzdłuż – zaczyna się również łuszczyć. Na pędach (młodych i starych) występują tylko igły – chociaż niektóre odmiany dopuszczają przekształcenie się ich w… łuski.

Jałowiec pospolity (juniperus communis) – igły i korzenie

Igły są równowąskie bądź lancetowate, sztywne, ale też ostre i kłujące – ich długość osiąga zazwyczaj 1-1,5cm długości. Na pędach można je spotkać w okółkach po 3 sztuki. Górna strona igieł jest wgłębiona i ma szeroki pasek z woskiem. Igły są ustawione daleko od siebie oraz nie zbiegają w dół pędu. A może zainteresuje cię także ten artykuł o uprawie jałowca sabińskiego?

System korzeniowy jest płytki, ale silnie rozrasta się na boki. Giętkie korzenie rozpościerają się dość szeroko, więc uprawa staje się utrudniona – zwłaszcza, jeżeli chcesz przesadzać iglaki w ogrodzie. Jałowiec pospolity lepiej jest zatem przesadzić jeszcze w młodym wieku, zanim zapuści korzenie na dobre!

Uprawa i wymagania jałowca pospolitego

Najczęściej jałowiec zwyczajny można spotkać w Europie, Azji, Ameryce Południowej a nawet w północnej części… Afryki! U nas w Polsce jest to krzew popularny, rosnący na obszarze całego kraju.  Wymagania jałowca są niewielkie, więc można go spotkać niemal na każdym typie podłoża – od suchych i ubogich do gleb podmokłych (niemal bagiennych). Najczęściej widoczny jest w lasach borowych – tam nie znajduje się dla niego konkurencja, jeżeli chodzi o inne gatunki podszytowe.

Juniperus communis uwielbia światło i zalicza się do gatunków pionierskich – często wymienia się go nawet przed sosną czy słynną w całym kraju… brzozą! Jałowiec leśny można posadzić zarówno na słonecznych rabatach w ogrodzie czy na mocno nasłonecznionych skalnikach. Jego wymagania są minimalne, jeżeli chodzi o glebę oraz wilgotność – pod tym względem uprawa jałowców jest naprawdę prosta. Jałowiec pospolity znakomicie znosi rozrost na ubogim stanowisku i suszy, ale też niestraszne są mu miejskie zanieczyszczenia. Posadzić możesz go w stałym miejscu jesienią albo wczesną wiosną. Sprawdź także ten artykuł o jałowcu skalnym i kolumnowym.

Co najważniejsze, jałowiec leśny odpiera wszelakie choroby związane ze zmianą klimatu. Jednak należy uważać, gdyż podatny jest na choroby grzybowe systemu korzeniowego. Z kolei igliwie może zostać zaatakowane w nim przez… mszyce. Warto więc zabezpieczyć się w odpowiednie preparaty. Cena poszczególnej odmiany zależna jest od typu sadzonek bądź od wielkości ściętego drzewa – zazwyczaj od 20 do nawet kilkuset złotych!

Jałowiec w ogrodzie

Iglaki kontra rozmnażanie

Jałowiec pospolity rozmnożyć można za pomocą półzdrewniałych sadzonek, które są ukorzenione w mieszaninie torfu z piaskiem. Wymagana jest stratyfikacja, jednak ciężko jest uzyskać wysiew równomierny co do wysianych nasion. Juniperus communis dzieli się na osobniki żeńskie oraz męskie. Kwiaty męskie są niewielkie, żółte i podłużne, rozstawione ukośnie w dół. Złożone są z kolei z wielu łuskowatych pręcików. Żeńskie są jeszcze mniejsze i zielonkawe. Owoce krzewu smakują w szczególności… ptakom – głównie jemiołuszkom.

Przycinanie jałowca pospolitego

Cięcie tzw. sanitarne wykonuje się po zimie, gdy zniknie ujemna temperatura. Wówczas można poprawnie ocenić, które z gałęzi są zaschnięte, a które nabawiły się choroby.  W ogrodzie cięcie najlepiej przeprowadzić w bezmroźny, pogodny dzień przy pomocy czystych i naostrzonych narzędzi. Należy także smarować maścią zdrewniałe pędy o większej średnicy maścią ogrodniczą z fungicydem (np. marki Sumin, cena ok. 25 zł).

Oczywiście, istotne jest usunięcie suchych i martwych gałęzi, a także wyrzucenie gałęzi, które złapały jakieś choroby. Ważne jest również przycinanie do miejsca, gdzie gałązki są zielone – jeżeli nie będzie takich w ogóle, cięcie powinno przebiegać aż do… pnia. Pęd bez przyrostów i tak nie odbije, a będzie tylko szpecił kompozycję w ogrodzie. Jeżeli trzeba, przycinanie trzeba zrobić także wśród wszystkich nadmiernie wybujałych pędów. Możesz też przyciąć wszystkie gałęzie znajdujące się poza wymarzonym kształtem konturu korony.

Jałowiec pospolity najlepiej jest ciąć po deszczu, kiedy w powietrzu jest jeszcze sporo wilgoci. Dzięki temu świeże drzewo na pewno nie zróżowieje! Jeżeli cięcie wykonasz w suchym okresie i w miejscu, gdzie przycinanie jest widoczne pojawi się różowy kolor – nie panikuj! Iglaki charakteryzują się takim przejściowym zjawiskiem i krzew „dojdzie” do wyjściowego koloru po jakimś czasie. Sprawdź także ten artykuł o uprawie jałowca łuskowatego.

Odmiany jałowca pospolitego

Jałowiec pospolity Hibernica

Jest to jedna ze starszych odmian jałowca pospolitego. To jałowiec pospolity kolumnowy, charakteryzujący się dość silnym wzrostem. Hibernica potrafi dorosnąć do ok. 2 metrów i jest bardzo odporna na choroby. Gałęzie są w niej ułożone dość gęsto, będąc jednocześnie wyprostowane. Igły są ostre, jednak mniej kłujące niż np. u odmiany Suecica. Młode przyrosty są jasnozielone, a uprawa rośliny jest bardzo łatwa – gdyż jak pozostałe iglaki nie wymaga zbyt wiele od gleby. Hibernica świetnie rośnie w słonecznym miejscu w ogrodzie, na glebie ubogiej w składniki odżywcze. Idealnie nadaje się na żywopłot!

Jałowiec pospolity Arnold

Jest to gęsty, jednak bardzo powoli rosnący krzew o wąskim i kolumnowym pokroju – po 10 latach uprawiania osiąga niecałe 2m wielkości. Jest podobny do odmiany Hibernica, jednak osiąga zdecydowanie mniejszy rozmiar. Arnold ma krótkie, jasne igiełki. Gałęzie są z kolei cienkie oraz wertykalnie rozstawione – a więc nadaje się na żywopłot.  Pędy ustawione są pionowo, a igły odstają – zatem zobaczyć można zarówno dół, jak i górę igieł. To daje naprawdę niepowtarzalny efekt kolorystyczny – dlatego warto zasadzić jałowiec pospolity Arnold w ogrodzie!

Jałowiec pospolity Gold Cone

Na samym początku Gold Cone jest nieco jajowaty, a później robi się z niego jałowiec pospolity kolumnowy o mocno żółtym, wręcz złotawym ulistnieniu. Nie jest wysoki, bo wzrasta maksymalnie do 1,5m wysokości. Gałęzie są liczne i wyprostowane, delikatnie odchylone na zewnątrz przy końcówce – ich gęstość tworzy zwartą powierzchnię. Co ciekawe, igły Gold Cone są złociste przez cały rok! Tylko krzew wewnątrz (i od północnej strony) pozostaje wciąż lekko zielonkawy. Dobrym pomysłem jest przeznaczenie drzewa na żywopłot.

Jałowiec pospolity Horstmann

Jest to bardzo malowniczy rodzaj jałowca, przypominający nieco niziutki cyprysik – jest jednak zdecydowanie mniej wymagający, odporny na choroby i suszę oraz… chłodne dni. Gałązki są zwisające, a więc iglaki przybierają niesamowicie bajkowe kształty, przypominające postacie! Horstmann swoimi gałęziami z wiekiem wznosi się nieco do góry, dodając roślinie jeszcze więcej elegancji i uroku. Igły kłują, a osiągają długość do 15 mm. Kwiaty w odmianie Horstmann są wyłącznie rodzaju męskiego i pojawiają się wiosną.

Jałowiec pospolity Depressa Aurea

Igły rośliny są atrakcyjne i złociste. Jest to odmiana niska i bardzo krzaczasta, a gałązki bardzo szybko rosną. Pędy wyrastające ze środka krzewu są równo rozłożone i delikatnie unoszą się nad ziemią. Z kolei te najmłodsze przyrosty opadają nieco w kierunku ziemi. Krzew Depressa Aurea posiada więc w środku swego rodzaju „gniazdo”. Złoty odcień igieł jesienią i zimą staje się rudobrązowy.

Jałowiec pospolity Suecica

To wyselekcjonowana odmiana ze Skandynawii. Jest to krzew dość gęsty i silnie rosnący. Jest to zatem jałowiec pospolity kolumnowy, dorastający do 2 m wysokości. Wierzchołek krzewu jest zaokrąglony. W odróżnieniu od odmiany Hibernica, odmiana Suecica posiada gałązki delikatnie przewijające. Igły bardzo kłują i pokryte są od góry srebrnym nalotem – co daje przepiękny efekt kolorystyczny. Suecica niewiele wymaga, jeżeli chodzi o uprawę, a także doskonale nadaje się na żywopłot.

Jałowiec pospolity Suecica Nana

Jest to zwarty krzew o barwie stalowoniebieskiej, mający pokrój kolumnowy i dość… wolne tempo wzrostu. Po 10 latach uprawy nie urośnie bowiem powyżej 1 metra! Ciężko znaleźć w nim wierzchołek, a więc szczyt krzewu zakończony jest zazwyczaj kilkoma pędami. Suecica Nana posiada płaskie i kłujące igły z biało-niebieskim nalotem.

Jałowiec pospolity Meyer

To jałowiec leśny o silnym wzroście, osiągający nawet 5 metrów wysokości. Odporny na choroby, potrafi rosnąć w skromnych warunkach. Jałowiec Meyer posiada silnie kłujące, stalowo-zielone igły – ich wygląd jest niesamowity! Krzew jest odporny na mróz.