Jarmuż

Jarmuż to jedna z najzdrowszych i najbardziej odżywczych roślin na świecie. Jest wręcz kultowym warzywem wśród zwolenników zdrowej diety, a jego zalety są niezaprzeczalne. Świetnie sprawdza się w sezonie jesienno-zimowym. Co takiego ma w sobie jarmuż i dania z jarmużu oraz czy warto zwrócić na niego uwagę?

Jarmuż – wspaniała roślina łatwa w uprawie i pielęgnacji

Jarmuż z rodziny kapustowatych znany już w starożytności

Jarmuż jest rośliną dwuletnią, należącą do rodziny kapustowatych. Należy do jednej z najstarszych odmian użytkowych tego gatunku. Już w starożytności był uprawiany w Europie Środkowej, zarówno jako roślina jadalna, jak i ozdobna. Jego wartości odżywcze są nieprzecenione.

Jarmuż posiada długie i pomarszczone liście o charakterystycznej kędzierzawej strukturze. Liście jarmużu są przepełnione różnymi odcieniami zieleni i fioletu. W Polsce jarmuż jest bardziej znany jako roślina ozdobna z rodziny kapustowatych. Tymczasem ta niezwykła roślina jest skarbnicą wielu witamin i przeciwutleniaczy. Dania z jarmużu posiadają również bardzo cenne właściwości odżywcze.

Jarmuż jest rośliną typową dla sezonu zimowego. Zbiór liści powinien następować po pierwszych przymrozkach. Kiedy liście jarmużu przemarzną, nie wyczuwalny jest w nich gorzkawy smak, który jest charakterystyczny dla świeżych liści. Jeśli interesuje cię także sadzenie i uprawa truskawek, przeczytaj ten artykuł.

Jarmuż - uprawa i wymagania glebowe

Jarmuż jest rośliną dwuletnią i już w pierwszym roku wytwarza grubą łodygę oraz pęk odziomowy, z którego wyrastają postrzępione liście jarmużu. W drugim roku jarmuż rozrasta się w licznie rozgałęzione pędy kwiatostanowe.

Uprawa jarmużu nie jest problemowa, ponieważ jest to roślina bardzo odporna na mróz. Jarmuż posiada dosyć rozbudowany system korzeniowy, dlatego warto sadzić go w odstępach około pięćdziesięciu centymetrów. Ziemia powinna być wcześniej przekopana na głębokość około 20-30 centymetrów. Powinniśmy również wzbogacić ją w kompost lub nawóz organiczny. Uprawa jarmużu może rozpocząć się w maju lub czerwcu z rozsady lub w czerwcu albo lipcu, siejąc nasiona bezpośrednio do gruntu.

Jarmuż nie jest wymagającą rośliną, więc może rosnąć prawie na każdym podłożu. Warto jednak przy jego uprawie unikać gleby piaszczystej i kwaśnej. Roślina ta lubi stanowiska słoneczne, ale nie jest to wymóg konieczny, ponieważ na stanowiskach zacienionych również świetnie sobie radzi. Jarmuż najlepiej uprawiać po cebuli czy marchewce, nigdy natomiast nie powinien być sadzony po innych roślinach kapustowatych.

Pielęgnacja warzywa z rodziny kapustowatych

Zapewnienie roślinie podstawowych warunków podczas wzrostu jest przeważnie wystarczające, ponieważ uprawa jarmużu jest bardzo łatwa. Jarmuż jest wyjątkowo odpornym warzywem na różne zagrożenia ze strony patogenów. Jednak największe problemy w jego uprawie mogą powodować mszyce. Dlatego też jarmuż powinien być uważnie obserwowany, a w razie wystąpienia problemu ze szkodnikami, należy zastosować odpowiednie środki ochrony roślin.

Przy pielęgnacji rośliny warto zadbać o spulchnianie gleby i regularne podlewanie. W czasie suszy liście jarmużu mogą słabo się rozwijać, co przełoży się również na smak warzywa. Aby zapobiec stratom wody, grządki można ściółkować skoszoną trawą lub liśćmi. Zapobiega to skrajnym wahaniom wilgotności. Dodatkowo ziemię powinno nawozić się małą dawką saletry potasowej. Ważne jest również nawożenie azotem w odpowiednich dawkach, aby roślinie nie dostarczyć go zbyt dużo. Z jarmużem, jak widać, nie ma dużo kłopotu.

Jarmuż jest wyjątkowo odporny na mrozy, ale po pierwszych przymrozkach warto go przykryć warstwą włókniny lub słomy. Jeśli stanowisko jarmużu narażone jest na silne wiatry, trzeba w całości go wykopać i zadołować w miejscu osłoniętym. Jeśli interesuje cię także uprawa cebuli dymki, porady znajdziesz w tym artykule.

Jarmuż – najpopularniejsze odmiany i zbiór liści

Najczęściej uprawiane odmiany jarmużu

Odmiany jarmużu różnią się wielkością, kędzierzawością, a także kolorem liści.Główne jego odmiany zależą od długości łodygi i występują w postaci:

• niskiej (do 20 centymetrów)
• średniowysokiej (20-80 centymetrów)
• wysokiej (powyżej 80 centymetrów)

Do najczęściej uprawianych odmian w Polsce należą między innymi:

• Winterbor F1 – jest to jarmuż średniowysoki, bardzo odporny na niskie temperatury. Liście jarmużu tej odmiany są ciemno-zielone i mocno karbowane.
• Redbor F1 - to jarmuż wysoki, który sprawdzi się zarówno jako roślina użytkowa, jak i ozdobna. Liście jarmużu wysokiego są fioletowo - zielone i posiadają niezbyt moce karbowanie.
• Jarmuż Niski Zielony Kędzierzawy – to niewysoka odmiana, która posiada mocno kędzierzawe, zielone liście. Jest niezwykle odporna na niskie temperatury i może być zbierana nawet spod śniegu.

Warto zauważyć, że typowo ozdobne odmiany jarmużu są niskie, mają rozwarte główki, ich zewnętrzne liście są zielone, a wewnętrzne bardzo kolorowe i stanowią świetne wypełnienie grządek między kwiatami czy innymi warzywami.

Liście jarmużu – kilkakrotny zbiór nawet w czasie zimy

Liście jarmużu można zbierać już po około stu dniach od posadzenia rozsad, ponieważ wszystkie odmiany rosną bardzo szybko. Liście jarmużu zbiera się kilkakrotnie wyłamując najpierw najstarsze, dolne liście, których raczej nie spożywamy. Najlepsze w smaku są liście młode, starsze liście są twarde i mogą być gorzkawe, szczególnie latem. Zbiór może trwać nawet przez całą zimę, ponieważ większość odmian jest wyjątkowo odporna na mróz.

Okres zbioru ma spore znaczenie, jeśli chodzi o smak. Liście jarmużu są zdecydowanie delikatniejsze, kiedy zostają przemrożone. Dlatego warto je zbierać już po pierwszych przymrozkach. To szansa na właściwości zdrowotne w diecie poza sezonem.

Niestety liście jarmużu nie nadają się do dłuższego przechowywania. Najlepiej zbierać je tuż przed spożyciem, a przechowywanie może wynieść maksymalnie jeden miesiąc w temperaturze około zera stopni, przy dużej wilgotności.

Niezwykłe właściwości odżywcze jarmużu i zastosowanie w kuchni

Jarmuż - jako skarbnica właściwości odżywczych i zdrowotnych

Jarmuż jest rośliną, która posiada niezwykle cenne właściwości odżywcze, dzięki czemu idealnie sprawdzi się w okresie zimowym, wzbogacając asortyment świeżych warzyw. Dania z jarmużem to kopalnia zdrowia, a właściwości zdrowotne są nie do przecenienia.

Właściwości odżywcze jarmużu są wręcz nieocenione. Barwne liście jarmużu są skarbnicą błonnika, białka, żelaza, magnezu, ryboflawiny i wielu witamin jak A, C i K, czy soli mineralnych. Jarmuż jest bogaty w karetonoidy: beta-karoten czy luteinę. Te przeciwutleniacze odpowiadają za hamowanie szkodliwych procesów oksydacyjnych i zapobiegają rozwojowi chorób nowotworowych oraz schorzeń układu krążenia. Jarmuż jest również bogatym źródłem flawonoli o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym. Zawarty w jarmużu chlorofil wykazuje działanie alkalizujące, przez co odkwasza organizm i zwalcza infekcje, działając tym samym przeciwzapalnie i regenerująco. Objawy przeziębienia zwalcza dobrze czosnek, w tym artykule znajdziesz porady, jak go uprawiać.

Jednak właściwości odżywcze to nie wszystko, czym może poszczycić się jarmuż. Przedkładają się one również na wspaniałe właściwości zdrowotne. Dzięki wysokiej zawartości wapnia oraz potasu, jarmuż wspomaga regulację ciśnienia tętniczego krwi. Zapobiega również wielu groźnym chorobom, takim jak nowotwory i choroby serca. Znaczna zawartość wapnia w jarmużu może pomóc w prewencji i leczeniu osteoporozy. Jarmuż pomaga również w walce z zapaleniem stawów, astmą czy chorobami autoimmunologicznymi.

Warto jednak zwrócić uwagę, że jarmuż oprócz wielu cennych składników, zawiera związki, które obniżają stężenie jodu w organizmie. Może to prowadzić do przerostu tarczycy. Osoby, które mają problemy z tarczycą, powinny unikać spożywania jarmużu. Warzywo to zawiera również szczawiany, które mogą odkładać się w drogach moczowych i nerkach i być przyczyną kamicy nerkowej, dlatego należy spożywać go w rozsądnych ilościach.

Jarmuż w kuchni – wypróbuj przepisy na dania z tym warzywem

Jarmuż to wspaniałe warzywo, które jest składnikiem wielu tradycyjnych potraw w różnych krajach na świecie. Zajadają się nim Holendrzy, Portugalczycy, jada się go w krajach północnoniemieckich i brazylijskich. Znany jest również w południowo-wschodniej Afryce, gdzie podaje się go z mlekiem kokosowym lub ugotowanym ryżem. W Polsce był często spożywany w czasie wojny, dzięki czemu z tego okresu pozostało wiele przepisów na zupy, sałatki i inne potrawy. Zanim jarmuż zostanie zastosowany jako składnik do konkretnego dania, powinien być przed obróbką namoczony w zimnej wodzie, a następnie opłukany z piasku i oczyszczony ze starych liści i twardych łodyg. Sprawdź także nasz artykuł z poradami, jak uprawiać lawendę.

Przepisy na dania z jarmużu mogą być naprawdę bardzo zróżnicowane, ponieważ jarmuż świetnie sprawdza się w wielu wariantach. Można go podawać na surowo, smażyć, dusić, piec, wyciskać z niego sok, a nawet stosować jako doskonały dodatek do różnego rodzaju koktajli. Idealnie sprawdzi się także jako dodatek do mięs w zestawieniu np. z cebulą. Jarmuż to również świetny sposób na pyszne sałatki. Stosujemy do nich młode i mniejsze liście jarmużu, które mają delikatny smak.

Dobrym rozwiązaniem na pozbycie się gorzkawego smaku jest przemrożenie umytych liści. Jeśli chcemy zjeść jarmuż bez żadnych dodatków, wcześniej można go polać sosem sałatkowym, aby delikatnie zmiękł. Większe i twarde liście można poddać krótkiej obróbce cieplnej, aby łatwiej było wyciąć łykowate nerwy. Przyrządzając dania z jarmużem zwróćmy uwagę, abyprzepisy były skonstruowane w sposób, w którym jarmuż zachowa swoje właściwości odżywcze. Pamiętajmy więc, aby wybierać tylko te przepisy, gdzie dania nie są poddawane zbyt długiej obróbce termicznej. Krótkie gotowanie nie spowoduje dużych start we właściwościach odżywczych, dlatego najlepiej dodawać jarmuż do dań pod koniec gotowania. Przepisy na dania z wykorzystaniem jarmużu to cenna skarbnica zdrowych, a przy tym bardzo smacznych potraw.

W diecie każdego człowieka nie powinno zabraknąć pokarmów, które dostarczą niezbędnych dla organizmu składników. Jarmuż jest warzywem nie tylko służącym do ozdoby, ale posiada niezwykle pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Jego właściwości odżywcze są o wiele cenniejsze niż w przypadku niejednego popularnego warzywa czy owocu. Uprawa jarmużu jest niezwykłe łatwa, a kulinarne zastosowania w kuchni są nieograniczone. Warto zapoznać się z tym zdrowym i niezwykle dekoracyjnym warzywem.