Jodła kalifornijska - cena sadzonki, uprawa, pielęgnacja, popularne odmiany, choroby

Jodła kalifornijska (Abies concolor) – charakterystyka gatunku

Jodła kalifornijska – opis rośliny

W stanie naturalnym jodła kalifornijska rośnie na wysokości do trzech tysięcy metrów nad poziomem morza. Główne jej stanowisko znajduje się w górach Sierra Nevada w Kalifornii, a także w Kolorado. Drzewo to sprowadzono do Europy (Anglia) prawdopodobnie w 1872 roku. Jodla jednobarwna dość szybko zadomowiła się również w polskich parkach i ogrodach, najstarsze jej okazy pochodzą bowiem z drugiej połowy XIX wieku. Zdjęcia tych okazów możemy dziś oglądać w dość licznych publikacjach dendrologicznych. Drzewo to rośnie w młodości bardzo szybko, by potem znacznie zwolnić. Zawsze jednak zachwyca regularnym pokrojem i symetrycznymi przyrostami.

Gatunek ten odznacza się igłami niezwykle długimi (dorastającymi do siedmiu centymetrów), osadzonymi na pędzie nieregularnie, łukowato wygiętymi do góry. Z obu stron pokrywa je woskowy matowy nalot, który nadaje roślinie ładnego zabarwienia. Intensywnie niebieskie (srebrzyste) igły ma jodła odmiany glauca (cena powyżej pięćdziesięciu złotych). Jodła srebrzysta glauca rośnie dość szybko i osiąga duże rozmiary, dlatego przeznaczona jest do dużych ogrodów oraz parków. Powinna rosnąć w słonecznym miejscu, wówczas wybarwia się bardzo intensywnie.

Jodła odmiany wintergold (cena sześćdziesiąt złotych), zmieniająca po pierwszych przymrozkach kolor z żółtozielonego na złotożółty, zaczaruje niejeden ogród. Wintergold jest całkowicie odporna na mróz. Jodła jednobarwna może rosnąć nawet w niewielkim ogrodzie albo w pojemniku na balkonie. W tej roli sprawdzi się krzewiasta forma odmiany compacta, której cena wynosi trzydzieści, do czterdziestu złotych. Jest to jodła srebrzysta odmiany karłowej, o nieregularnym stożkowatym pokroju, dorastająca do jednego metra wysokości dopiero po dziesięciu latach.

Ugałęziona do samej ziemi korona jodły jednobarwnej jest bardzo gęsta i ma stożkowaty kształt. Jodła srebrzysta odmiany argentea (cena siedemdziesiąt złotych) to jeden z przykładów drzewka z pędami sięgającymi ziemi, zasłaniającymi całkowicie pień. Odmiana ta powstała we Francji. Argentea rośnie bardzo szybko, przyjmując po latach duże rozmiary. Również odmiana violacea (cena osiemdziesiąt złotych) przykuwa uwagę pędami zasłaniającymi całkowicie ziemię. Violacea ma piękne niebieskie igły i zwarty pokrój. Polecana jest do dużych ogrodów. Terminem violacea określa się intensywnie wybarwione okazy.

Kora jodeł jednobarwnych ma popielatoszary kolor. U młodych okazów jest gładka, natomiast u starszych robi się szorstka i łuszczy się. Pędy ma jodła nagie, jednobarwne oliwkowo- albo żółtawobrązowe, natomiast pączki żółte, zaokrąglone, oblepione żywicą. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o odmianach i uprawie jodły kalifornijskiej.

Jodła kalifornijska (Abies concolor) - rozmnażanie

Jodły, w tym również jodły kalifornijskie, rozmnażamy najczęściej z nasion, zebranych (w większości gatunków) we wrześniu i październiku. Ponieważ dojrzałe szyszki jodeł rozsypują się na drzewach, należy zebrać je odpowiednio wcześnie i przechować nasiona do wiosennego siewu, w miejscu przewiewnym i suchym, najlepiej w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Zebranie nasion bezpośrednio z drzewa jest bardzo trudne, ponieważ szyszki wydają tylko stare okazy i do tego co kilka lat. Zbiór utrudnia ponadto fakt, że rosną one bardzo wysoko, w pobliżu wierzchołków drzew. Nasiona możemy więc zakupić, choćby przez Internet (cena dwa złote za dwadzieścia malutkich nasionek) i z nich wyhodować własne sadzonki jodły kalifornijskiej.

Najlepsze sadzonki jodły kalifornijskiej (i innych gatunków) uzyskamy z nasion przechowywanych w temperaturze około minus piętnastu stopni Celsjusza. Nasiona zawierają w okresie zbioru około czterdziestu procent wody, a jej zawartość spada wraz z podsuszaniem. Należy więc uważać, by nie przekroczyła ona dwunastu procent w momencie wysiewu.

Nasiona wysiewamy zazwyczaj wiosną, najlepiej w kwietniu. Można je podkiełkować, mocząc przez dobę w wodzie i mieszając później z wilgotnym piaskiem. Wysiewamy nasiona po pojawieniu się pierwszych kiełków, w glebę piaszczystą i próchniczną. Niepodkiełkowane wschodzą, w zależności od gatunku, po około trzech, czterech tygodniach. Młode sadzonki jodły kalifornijskiej są bardzo podatne na różne choroby, dlatego trzeba je odpowiednio często opryskiwać.

Jodła kalifornijska (Abies concolor) - trochę o szyszkach

Jodły mają specyficzne, pionowo stojące szyszki. Są to żeńskie kwiatostany, charakterystyczne dla roślin nagozalążkowych, w tym również iglastych. W młodym wieku, czyli kilka lat po posadzeniu, kiedy roślina osiągnie około metra wysokości, zawiązuje je jodła koreańska oraz jej szczepione odmiany. Jodła koreańska odmian silberlocke, silver show oraz kohout’s icebreaker ma fantazyjnie zawinięte do góry igły. Warto dodać, że ogromne pięciokilogramowe szyszki tworzy ciepłolubna sosna kalifornijska odmiany cultera. Sosna kalifornijska to roślina wysokogórska regionów ciepłego klimatu.

Szyszki jodeł rozwijają się wiosną i do jesieni są już dojrzałe. Te najokazalsze rosną zazwyczaj na wierzchołkach dużych drzew i nie można ich podziwiać z ziemi. Amatorzy fotografowania mogą je utrwalić w formie zdjęcia zrobionego na przykład z drona. W pełni dojrzałe szyszki rozpadają się na pojedyncze łuski, uwalniając nasiona i pozostawiając zdrewniałe osie w kształcie pionowych szpikulców. Jedyny polski gatunek jodły, jodła pospolita, rodzi szyszki walcowate, które dojrzewają w wrześniu. Jodła pospolita zaczyna owocować w wieku około trzydziestu lat. Popularna i dawniej często w Polsce sadzona jodła kaukaska ma szyszki większe i grubsze niż rodzima jodła pospolita. Jodła kaukaska, jak wskazuje nazwa, pochodzi z rozległych lasów Kaukazu.

Jodła kalifornijska rośnie prosto, tworząc gęste, bardzo ładne stożki, z wyraźnie zaznaczonymi w górnej części drzewa szyszkami. Gatunek ten tworzy szyszki dorodne, zbudowane z wachlarzykowatych łusek nasiennych, w których spoczywają dwa nasionka ze skrzydełkami. Początkowo zielonopurpurowe, niebieskawe lub fioletowe, później natomiast brązowe, są jajowate lub cylindryczne.

Jodła kalifornijska (Abies concolor) – warunki uprawy i pielęgnacji

Jodła kalifornijska – wymagania siedliskowe

Jodła jednobarwna to drzewo o dużych wartościach dekoracyjnych. W dawnych parkach rośne zazwyczaj w monumentalnych szpalerach wyznaczających aleje.  W ogrodach współczesnych dekoruje, często jako soliter, najbardziej wyeksponowane przestrzenie. Ładnie prezentuje się w niedużych skupiskach, a dzięki charakterystycznemu zabarwieniu, dobrze komponuje się w kontrastowych zestawieniach z innymi roślinami.

Jodły, podobnie jak inne iglaki, mają swoje wymagania. Należy o te rośliny bardzo dbać już od momentu posadzenia. Większość gatunków sadzimy w miejscu słonecznym, w próchnicznej glebie, o lekko kwaśnym odczynie. Sadzonki jodły kalifornijskiej najlepiej rosną na glebach głębokich, wilgotnych. Drzewo to dobrze też znosi stanowiska umiarkowanie suche, piaszczysto-gliniaste i zasadowe. Sadzonki jodły kalifornijskiej sprostają bardzo trudnym warunkom i zaaklimatyzują się nawet na ubogim stanowisku, ale nie lubią gleb mokrych i ciężkich. Bardzo dobrze znoszą natomiast suszę oraz letnie upały. Gatunkowi temu nie szkodzi też, w przeciwieństwie do wielu innych drzew iglastych, zanieczyszczone środowisko. Im bardziej niekorzystny jest klimat, tym bardziej zaciszne i osłonięte od wiatru powinno być miejsce, w których posadzimy jodłę jednobarwną. Jest to gatunek w pełni mrozoodporny.

Przez pierwszy miesiąc po posadzeniu sadzonki jodły kalifornijskiej regularnie podlewamy. Należy również zadbać o nawadnianie w czasie upałów. Warto sadzonki jodły kalifornijskiej ściółkować przekompostowaną korą, pomagając tym samym utrzymać właściwe pH oraz wilgotność gleby. Jodły kalifornijskie powinniśmy co roku dokarmiać, zwłaszcza gdy gleba w ogrodzie jest uboga. Nawozimy je raz w sezonie wegetacyjnym, najlepiej na przełomie marca i kwietnia. Jodły wytwarzają przyrosty jedynie raz w roku, dlatego nie wymagają częstego przycinania. Wystarczy jedno cięcie w sezonie.

Choroby jodły kalifornijskiej

Choć jodła jednobarwna ma wymagania, którym dość łatwo sprostać, nie omijają tego gatunku szkodniki i choroby. Grzybem pasożytniczym jodeł, należącym do rzędu rdzy jest miotlica jodłowa. W wyniku obecności rdzy porażeniu ulegają pączki, pędy i młode gałązki. Pączki śpiące budzą się z uśpienia i wytwarzają miotlaste skupienia pędów zwane „czarcimi miotłami”. Chore miejsca mogą też stopniowo nabrzmiewać i okrywać się sczerniałą spękaną korą. Powstają w ten sposób zrakowacenia.

Do popularnych chorób grzybowych jodeł należy też osutka zwyczajna i fytoftoroza. Objawy osutki widoczne są w lipcu na górnej stronie igieł. Są to czarne kreskowate wzniesienia, w których gromadzi się grzyb. Z kolei po dolnej stronie igieł widoczne są wypukłe czarne miseczki, rozmieszczone wzdłuż nerwu głównego. Objawami choroby są ponadto żółknące i stopniowo opadające igły, zazwyczaj dwu- i trzyletnie. Chorobą grzybową jest też fytoftoroza. Grzyby rozwijają się w wilgotnym podłożu i stamtąd rozchodzą się na korzenie oraz podstawę pędu, a tkanki te gniją. Niekiedy oznaki choroby pojawiają się w pojedynczych pędach, ale zazwyczaj grzyb infekuje całą roślinę, wstrzymując całkowicie jej rozwój. Igły robią się czerwonobrązowe i zamierają. Rozwojowi choroby sprzyja wilgoć w glebie i powietrzu oraz wysoka temperatura otoczenia.