Kapusta warzywna kalarepa

Kalarepa w ogrodzie - sadzenie, uprawa, pielęgnacja, właściwości lecznicze

Kalarepa to dość znane warzywo, które posiada wiele właściwości leczniczych oraz wartości odżywczych. Jej uprawa z rozsady cieszy się dobrym powodzeniem wśród ogrodników (np. kalarepa gigant), którzy decydują się na obsadzenie nią swoich pól, jak i tych, którzy sadzą ją w ogrodzie.

Porady i inspiracje na temat uprawy także innych warzyw zebraliśmy dla ciebie w tym miejscu.

Kalarepa – opis i charakterystyka

Kalarepa (brassica oleracea var. gongylodes) to roślina dwuletnia z rodziny kapustowatych. W pierwszym roku wytwarza zgrubiałą, mięsistą łodygę, która przybiera kształt kulitospłaszczony lub kulisty oraz rozetę liści. W drugim zaś wyrasta silnie rozgałęziony pęd kwiatostanowy. Łodyga kalarepy przybiera jasnozielony, biały, fioletowy lub niebieski kolor. Liście zaś są podłużne, mają długie ogonki oraz wycięte brzegi i barwę zieloną bądź fioletową. Pędy kwiatowe wybijają się z wierzchołka rośliny, ich kwiaty są stosunkowo drobne, żółte i zebrane w grona. Z kwiatów powstają owoce, w których zawiera się kuliste, ciemnobrunatne nasiona. Kalarepa ponadto posiada korzeń palmowy główny oraz drobniejsze korzenie boczne, które rosną pod powierzchnią ziemi. Kalarepa jest rośliną jadalną o wzniesionym pokroju, dorastającą do około 40-60 cm wysokości. Nie występuje naturalnie, ale jest uprawiana w wielu krajach na całych świecie. A może zainteresuje cię także biała rzepa w ogrodzie?

Odmiany kalarepy

Skuteczna uprawa kalarepy jest możliwa między innymi dzięki licznym odmianom tej rośliny istniejącym na rynku ogrodniczym. Dzięki temu można dostosować konkretny gatunek do indywidualnych potrzeb, ale również do warunków uprawowych, takich jak gleby, stanowiska czy nasłonecznienia w danym regionie (np. kalarepa gigant jest bardzo powszechna w naszym kraju). Główne odmiany kalarepy można podzielić na trzy kategorie: wczesne, średnio wczesne oraz późne. Każda z nich ma konkretne preferencje, co do tego, kiedy siać, sadzić oraz zbierać kalarepę.

Odmiany kalarepy wczesne:

• Wiedeńska biała – to odmiana, której czas wegetacji wynosi około 38-40 dni, a zgrubienia są małe, jasnozielone i zawierają smaczny miąższ. Kalarepa ta jest bogata w witaminę C, żelazo oraz wapń. Wysiew nasion powinien odbywać się już w lutym i marcu, a zbiór następuje od czerwca do września.
• Kalarepa Gabi – charakteryzuje się delikatnym miąższem, kulistymi zgrubieniami koloru żółto-zielonego, delikatną, gładką skórką oraz okresem wegetacji wynoszącym 36-40 dni.
• Kalarepa „Dvorsky’ego” – ta odmiana ma również krótki okres wegetacji (od 36 do 40 dni), a przy tym polecana jest do uprawy tunelowej, jak i polowej. Jej miąższ jest soczysty, a zgrubienia są średniej wielkości, mają kolor jasnozielony i delikatny smak.
• Kalarepa korsist F1 – to gatunek o białych i dużych zgrubieniach, których masa osiąga do 1,5 kg. Ta odmiana jest wysokoodporna na zdrewnienia i poleca się ją, jako idealną do mrożenia. Jeśli interesuje cię także sadzenie i uprawa truskawek, przeczytaj ten artykuł.

Odmiany kalarepy średniowczesne:

• Komet F1 – należy do gatunków odpornych na drewnienie i wysoko plennych. Jej miąższ jest przy tym kruchy i smaczny i można ją spożywać bezpośrednio oraz mrozić.
• Delikates Biała - ta odmiana wykształca średniej wielkości zgrubienia, a jej okres wegetacji trwa około 55 dni. Poleca się ją do uprawy na zbiór letni i jesienny. Kalarepa ta charakteryzuje się również smacznym i soczystym miąższem. Odmiana ta preferuje żyzną i próchniczą ziemię.

Odmiany kalarepy późne:

• Kossak – uprawa kalarepy tej odmiany bardzo często stosowana jest w przemyśle zamrażalniczym. Roślina ta jest odporna na drewnienie i wykształca duże zgrubienia, których masa osiąga nawet 5-8 kg.
• Titan – gatunek odporny na drewnienie, który charakteryzuje się dużymi zgrubieniami pokrytymi skórką w kolorze jasnozielonym.
• Niebieska Masłowa – kalarepa ta należy do odmian odpornych na drewnienie, które długo po zbiorach zachowują swój smak. Jej okres wegetacji wynosi około 70-80 dni, a przy tym jest bardzo plenna. Kalarepa niebieska wytwarza duże zgrubienia czerwonofioletowe na zewnątrz i białe w środku.

✓ Alka – odmiana ta jest doskonałą do długiego przechowywania, dlatego poleca się ją również na mrożonki. Jej okres wegetacji wynosi 85 dni. Charakterystyczne dla tej kalarepy jest ciemnofioletowa barwa zgrubienia oraz kruchy i soczysty miąższ, który późno drewnieje. Wysiew odbywa się od maja do czerwca, a sadzenie od czerwca do lipca. Zbiór zaś możliwy jest już we wrześniu i październiku.

✓ Kalarepa gigant – ta odmiana jest bardzo powszechna wśród ogrodników amatorów. Jej okres wegetacji wynosi 100-120 dni, a zgrubienia są bardzo duże (od 750 g do kilograma). Kalarepa gigant ma biały lub seledynowy, soczysty i twardy miąższ i można ją zarówno spożywać na surowo, jak i mrozić.

Uprawa kalarepy w ogrodzie

Uprawa kalarepy odbywa się z rozsady. W zależności od tego, kiedy siać i sadzić to warzywo oraz od czasu zbioru odmiany te dzieli się na wczesną, średnio wczesną lub późną. Wysiew kalarepy na zbiór wczesny powinien odbywać się do ciepłego inspektu lub doniczek już w drugiej połowie lutego. Nasiona dobrze jest wcześniej zaprawić odpowiednim środkiem przeciw szkodnikom i chorobom atakującym ten gatunek. Gotowe sadzonki posiadają po 4-5 dobrze rozwiniętych liści. Tak przygotowane sadzonki należy zahartować poprzez intensywne wietrzenie i ograniczanie podlewania. Następnie w drugiej połowie kwietnia dokonuje się wysadzenia kalarepy z rozsady do gruntu. W tym celu sadzonki umieszcza się w gruncie w rozstawie 30-40 cm x 20-30 cm, w zależności od odmiany. Duża gęstość nie obniża jakości plonu, ale sprawia, że zgrubienia mają owalny lub owalnokulisty kształt. Kalarepa na zbiór letni wysiewana jest w inspekcie w drugiej połowie marca lub na początku kwietnia, a przesadzana na przełomie maja i czerwca. Wysiew kalarepy odmiany późnej polecany jest na koniec czerwca, a wysadzanie do gruntu w sierpniu. Zbiory rozpoczynają się jesienią. Jeśli interesuje cię także uprawa cebuli dymki, porady znajdziesz w tym artykule.

Wymagania, jakie stawia uprawa kalarepy

Uprawa kalarepy nie wymaga wiele pracy, w porównaniu z innymi warzywami z rodziny kapustowatych jest dość prosta – dokonuje się jej z rozsady. Jednak jak każda roślina do prawidłowego rozwoju potrzebuje zadbania o odpowiednie stanowisko, glebę oraz wykonywanie pewnych podstawowych czynności pielęgnacyjnych w trakcie dojrzewania.

Kalarepa wydaje wysokie plony w glebie świeżej, próchniczej i żyznej. Najlepiej, aby odczyn podłoża był lekko kwaśny lub obojętny o 6,0-6,5 pH oraz aby to była ziemia odpowiednio wilgotna, zasobna w substancje odżywcze. Kalarepa lubi stanowisko nasłonecznione, zgrubienia wykształcają się dobrze jedynie w pełnym słońcu oraz temperaturze 12-18°C. Warzywo to jest jednak wrażliwe na niską temperaturę, po 10 dniach temperatury poniżej 5°C zaczyna wytwarzać pędy nasienne. Z kolei temperatura bez opadów powoduje drewnienie zgrubień, a długotrwałe deszcze mogą powodować ich pękanie.

Uprawa kalarepy – niezbędne zabiegi pielęgnacyjne

Kalarepa potrzebuje zrównoważonych warunków, aby móc się najlepiej rozwijać i wydać obfite plony o kruchym, delikatnym miąższu. Pielęgnacja tej rośliny wymaga kilku podstawowych czynności. Po wysianiu nasion tej rośliny do inspektu i wysadzeniu sadzonek (kalarepa jest rośliną uprawianą z rozsady) należy zadbać przede wszystkim o regularne podlewanie, nawożenie oraz odchwaszczanie i spulchnianie ziemi. W przypadku odchwaszczania nie stosuje się herbicydów ani nie podsypuje się warzyw ziemią. Górna część zgrubienia wymaga znajdowania się ponad powierzchnią podłoża.

Jak prawidłowo podlewać kalarepę?

Uprawa kalarepy wymaga jej regularnego podlewania. Warzywo to nie znosi bowiem suszy. Niedobory wody powodują drewnienie łodyg, z kolei zbyt obfite deszcze mogą doprowadzać do pękania zgrubień. Należy zatem pamiętać, aby podlewać rośliny od momentu siewu do zbiorów. Warto również zastosować ściółkowanie drobnym materiałem uprawy, które ograniczy utratę wilgoci. Sprawdź także, jak i kiedy sadzić czosnek.

Właściwe nawożenie kalarepy

Kalarepa jest rośliną, która posiada wysokie zapotrzebowanie na azot oraz potas ze względu na dość szybki wzrost. Dlatego należy również pamiętać o jej nawożeniu. Najlepsze w tym celu są nawozy łatwo przyswajalne. Uprawa kalarepy na polu wymaga, aby była to gleba w drugim lub trzecim roku po oborniku. Nie powinno się rozkładać nawozów organicznych tuż przed sadzeniem, gdyż powoduje to butelkowatość i zahamowanie wzrostu rośliny. Również uprawa w ogrodzie wymaga zadbania o odpowiednie spulchnienie i rozdrobnienie gleby oraz jej nawożenie.

Choroby i szkodniki

Kalarepa, jak każda roślina narażona jest na atak swoistych szkodników i chorób. Do chorób, które najbardziej zagrażają uprawie tego warzywa należą przede wszystkim czerń krzyżowy, który powoduje powstawanie brunatnych plamek na liściach, mączniak rzekomy, którego rozpoznaje się po żółtych plamach na górnej stronie liścia oraz białym nalocie grzybni od spodu, rdza biała krzyżowa jej atak rozpoznaje się poprzez białe wzniesienia zawierające zarodniki grzyba na łodygach, szara pleśń – pokrywa łodygę szarym, puszystym nalotem oraz zgnilizna twardzikowa – objawia się białym nalotem grzybni.

Wśród szkodników atakujących kalarepę należy wymienić m.in.: chowacza czterozębnego i chowacza brukwiaczka, które żerują w stożkach wzrostu i ogonkach liściowych, bielnika kapustnika żerującego na liściach i łodydze, pchełki wgryzające się w liście, mszycę kapuścianą powodującą odbarwienia i zasychanie liści, śmietka kapuścianego żerującego w korzeniach, co skutkuje więdnięciem warzyw oraz piętnówkę kapustnicę. Zarówno chorobom, jak i atakom szkodników zapobiega się poprzez opryski odpowiednimi preparatami.

Właściwości lecznicze i wartości odżywcze kalarepy

Kalarepa to warzywo posiadające liczne właściwości lecznicze oraz wartości odżywcze, które są cenione nie tylko w kuchni, ale również w medycynie. Liście kalarepy oraz jej zgrubienia to prawdziwe skarbnice takich związków, jak witaminy, sole mineralne czy inne składniki niezwykle ważne dla organizmu. Do najważniejszych właściwości leczniczych kalarepy trzeba zaliczyć:

• Właściwości przeciwnowotworowe – amerykańskie badania wykazały, że kalarepa zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi oraz wspomaga walkę z tym nowotworem i zmniejsza ryzyko jego nawrotu. Odpowiadają za to związki siarkowe – glukozynolany.
• Właściwości grzybobójcze i bakteriobójcze – dzięki zawartości izotiocyjanów i indoli regularne spożywanie kalarepy zmniejsza prawdopodobieństwo występowania choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
• Kalarepa jako źródło luteiny poprawia funkcjonowanie wzroku oraz chroni go przed promieniowaniem UVA i UVB.
• Liście kalarepy zawierają wysoki poziom żelaza, dlatego warzywo to jest polecane dla osób zmagających się z niedokrwistością.
• Kalarepa zawiera błonnik oraz jest stosunkowo niskokaloryczna, dlatego powinny ją włączyć do diety osoby odchudzające się.
• Liście kalarepy jako źródło chlorofilu wykazującego właściwości detoksykacyjne, wspierają pracę wątroby w procesie usuwania toksyn z organizmu, regulują perystaltykę jelit, przyspieszają gojenie ran oraz hamują stany zapalne.

Wartości odżywcze

Kalarepa jest warzywem dość kalorycznym, w 100 g zawiera ok. 48 kcal, ale jej wartości odżywcze są tego warte. Zgrubiałe łodygi oraz młode liście kalarepy są bogate w sole mineralne i witaminy. W 100 g świeżej łodygi zawarte jest 2,1 g białka, 6,1 g węglowodanów oraz 0,2 g tłuszczów, a także duże ilości wapnia, fosforu i żelaza oraz witaminy C. Ponadto kalarepa zawiera witaminy A, H, K, U, E oraz karoten i błonnik.