Karczochy - odmiany, wymagania, uprawa, pielęgnacja, porady

Karczochy – podstawowe informacje

Karczochy – jak wyglądają. Odmiany

Karczoch zwyczajny, czyli Cynara scolymus to najbardziej powszechny rodzaj karczochów. Jest to wieloletni gatunek, który należy do rodziny astrowatych. Nie ma jednak za wiele wspólnego z polskimi astrami, no może poza kwiatami – fioletowymi, nieco przypominającymi osty. W naszych warunkach klimatycznych roślina jednak kwitnie dość rzadko. Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, więc naprawdę lubi ciepło i ma dość długi okres wegetacji. W uprawie pojawia się także karczoch hiszpański. Różnice między nimi są bardzo małe.

Łodyga karczocha dorasta do około 2 m. Wokół niej tworzy się rozeta liści, które mają do 30 cm szerokości i są naprawdę długie. Blaszka liściowa jest głęboko wcinana, co bardzo ładnie się prezentuje. Liście są zielone, mają drobne białawe włoski, co jeszcze dodaje im uroku. Ich dolna powierzchnia jest natomiast bardzo jasnozielona, wręcz biała i niezwykle gęsto owłosiona. Karczochy wyglądają nieco jak przerośnięte osty – wystarczy obejrzeć miejsca ze śródziemnomorskich hodowli.

Częścią jadalną karczocha zwyczajnego są serca – główki kwiatostanów pozbawione okrywających je łusek. To wartościowe i smaczne warzywo. W przypadku karczocha hiszpańskiego je się ugotowaną łodygę. Ma przyjemny smak, dość podobny do szparagów, ale nieco inny. Oba warzywa można gotować, przyrządzać w piekarniku lub marynować w oleju czy occie. Ich smak dodaje ciekawego charakteru każdej potrawie.

Karczochy Cynara scolymus a leczenie – właściwości zdrowotne

W lecznicze działanie karczochów wierzyli już antyczni Rzymianie i bardzo je cenili jako naturalny lek regulujący pracę wątroby i nerek. Obecne badania pokazują, że ich przypuszczenia były słuszne, ponieważ w karczochach odkryto substancję o zbawiennym wpływie na całe ciało – cynarynę. Jest to środek, który odpowiada za zahamowanie syntezy cholesterolu i poprawia działanie układu pokarmowego. Na dodatek wspiera działanie serca i pomaga regulować ciśnienie.

Jednak karczochy najbardziej są znane jako lek na wszelkie schodzenia układu trawiennego. Problemy z przemianą materii, wypróżnianiem czy zespół jelita drażliwego – wyciąg z karczocha często pojawia się w naturalnych preparatach na te schorzenia. Warzywo – gotowane czy w oleju – można także wprowadzić do codziennej diety, na pewno będzie miało wpływ na działanie układu pokarmowego.

To jeden z największych sprzymierzeńców osób zmagających się z cukrzycą. Karczochy zawierają także dużo inuliny, która jest cennym środkiem stabilizującym poziom cukru we krwi. Znajdziesz w nich także kwas chlorogenowy, który zwiększa tolerancję glukozy, jednocześnie obniżając ilość cukru wchłanianego przez przewód pokarmowy. Niski indeks glikemiczny i niewielka kaloryczność sprawiają, że warzywo można jeść prawie bez ograniczeń na diecie odchudzającej, także przy takich schorzeniach jak insulinooporność czy zespół jajników policystycznych.

Jak jeść karczochy?

Jak smakują karczochy?

Karczochy to wyjątkowe warzywo, które ma wyjątkowy smak. Oczywiście to, jak smakują karczochy nie wszystkim przypadnie do gustu, jest bowiem bardzo wytrawny, cierpki, wręcz gorzkawy. Niektórzy jednak zauważają w nim lekko orzechową nutę, która sprawia, że świetnie sprawdzają się w wieku kompozycjach.

Najsmaczniejsze są nieduże i młode karczochy. Te największe są najbardziej gorzkie, zawdzięczają to cynarynie, składnikowi, który wspomaga leczenie układu pokarmowego. Idealnie komponują się zarówno z tymi delikatnymi smakami, jak i bardziej słodkimi czy wyrazistymi. Karczochy i gryka, ananas i sery wszelkiego rodzaju – to połączenia idealne, które wspaniale się sprawdzają. Karczochy warto jeść na co dzień, ale ich serca będą świetnym dodatkiem do dań przygotowanych na biesiadny stół. Sprawdź także ten artykuł na temat właściwości soku z karczocha.

Karczochy (Cynara scolymus) – jak jeść i podawać

Karczochy można przyrządzić bardzo prosto, najtrudniejszym elementem jest ich obieranie. Serca karczocha zwyczajnego należy oczyścić z okrywających je łusek, następnie przeciąć kwiatostan na pół i usunąć ze środka owłosioną część. Warto to zrobić naprawdę ostrym nożem, ponieważ inaczej obieranie może być trochę utrudnione.

Karczochy można gotować, piec, smażyć i dusić. Dobrze sprawdzają się zwłaszcza gotowane, ale w zapiekankach czy risotto także mogą być. Ciekawym rozwiązaniem są karczochy w oleju lub occie – już gotowe, marynowane można kupić w wielu sklepach. Z karczochami w oleju także można zrobić ciekawe sałatki i kompozycje. Nie trzeba przygotowywać ich od podstaw. Karczochy, dzięki temu, że mają wspaniały smak, można dodawać do past kanapkowych i hummusów. W ten sposób możesz przyrządzić bardzo ciekawe dania, które smakują miłośników charakterystycznych dodatków i elementów smakowych.

Serca karczochów ładnie wyglądają, dlatego czasami dodaje się je do potraw również dla ich wartości estetycznej. Wystarczy obejrzeć zdjęcia niektórych wykwintnych dań w ekskluzywnych restauracjach – karczochy czasami się w nich pojawiają właśnie na szczycie. Ich serca dodają wykwintności daniu, a przy tym są po prostu bardzo ładne.

Przepis na smaczne karczochy (Cynara scolymus)

Przepis na podstawowe przygotowanie karczochów jest bardzo prosty. Zarówno łodygi karczocha hiszpańskiego, jak i serca zwykłego wystarczy ugotować w wodzie. Świeże karczochy mają tendencję do brązowienia, więc należy pokropić je sokiem z cytryny, by zachowały ładny kolor. Gotuje się je w wodzie bez soli, ale z dodatkiem soku z cytryny lub kwasku cytrynowego i mąki, by zachowały odcień. Można podawać je z kaszą (tutaj dobrze sprawdzi się gryka i kasza jęczmienna) lub uzupełnić nimi danie obiadowe.

Karczochy można je także zapiec. Przepis nie jest trudny, a dzięki temu warzywo nabiera innego smaku. Do tego nie używa się karczochów w oleju, tylko świeże, które należy wcześniej przygotować i obgotować w gorącej wodzie.

• kilka karczochów,
• oliwa z oliwek,
• sól, pieprz,
• starty parmezan,
• 1 cytryna

Liczbę karczochów dopasuj do ilości osób, które chcesz poczęstować, a pozostałe składniki stosuje się na oko. Wychodzi około 1 łyżeczka oliwy na dwa warzywa.

1. Ugotuj karczochy na miękko z sokiem z 1 cytryny, odcedź i umieść je w naczyniu żaroodpornym, wysmarowanym oliwą z oliwek.
2. Posmaruj karczochy niewielka ilością oliwy z wierzchu.
3. Posyp solą i pieprzem. Dodaj parmezan – ilość według uznania.
4. Piecz w 180 stopniach przez 8 minut, i już możesz jeść.

Tak przygotowane karczochy ładnie wyglądają na stole, możesz podawać je jako przekąskę lub jako przystawkę do obiadów mięsnych lub wegetariańskich. Dobrym towarzystwem dla tego dania jest ananas, na przykład zapieczony na mięsie i bataty pieczone w oleju.

Karczochy w ogrodzie – uprawa krok po kroku

Karczochy (Cynara scolymus) – wymagania

W naszym klimacie karczochy można uprawiać, ale wyłącznie z nasion sprowadzanych, ponieważ nie dojrzewają do tego stopnia, by je wydawać. Sieje się je w marcu, ale nie do gruntu. Należy przygotować rozsadę w ciepłym i jasnym pomieszczeniu. Karczochy początkowo wymagają bardzo dużo światła i umiarkowanej temperatury.

Przesadza się je na stałe miejsce dopiero w połowie maja. Należy wybrać dla nich słoneczną grządkę, ciepłe i zaciszne miejsce. Sadzi się je w metrowych odległościach, w przygotowanych wcześniej dość szerokich dołkach o głębokości 50 cm. Podłoże należy spulchnić i uzupełnić obornikiem i kompostem. Rozsadę przed sadzeniem powinno się zahartować, by wytrzymała nocne spadki temperatur. W pierwszym roku uprawy karczochy tworzą rozety liści, na serca trzeba poczekać do kolejnego lata. Karczochy czasami traktuje się jako rośliny ozdobne, a nie warzywo, i sadzi na rabatach wśród kwiatów. Ich rozeta liściowa ładnie się prezentuje.