Kliwia pomarańczowa - poradnik dla ogrodnika - uprawa, pielęgnacja i nie tylko

Kliwia pomarańczowa (clivia miniata) - rodowód

Kliwie to długowieczne rośliny kłączowe z rodziny amarylkowatych. Macierzystymi regionami amarylkowatych są zazwyczaj tropikalne i subtropikalne obszary stepowe. Wszyscy przedstawiciele tej rodziny to rośliny zielne, których cebule i korzenie przystosowane są do przetrwania niekorzystnych okresów wegetacji. Najbardziej charakterystyczną ich cechą są specyficzne alkaloidy oraz bezlistny pęd kwiatostanowy.

Kliwia pomarańczowa - kilka słów o gatunku

Kliwia pomarańczowa, zwana też kliwią cynobrową, to najbardziej rozpowszechniona roślina doniczkowa z czterech wchodzących w skład gatunku. Należy przy tym do najstarszych roślin uprawianych w doniczce. Natomiast jej mniej znaną kuzynką jest, pochodząca z okolic Przylądka Dobrej Nadziei, kliwia szlachetna (clivia nobilis), o szkarłatnych kwiatach. Popularna w uprawie jest też clivia miniata odmiany citrina, o kwiatach śmietankowobiałych. Wszystkie pozostałe mieszańce to rośliny ozdobne, które powstały z kliwii cynobrowej oraz kliwii szlachetnej. Więcej inspiracji na kwiaty domowe doniczkowe i nie tylko znajdziesz w tym artykule.

Skąd pochodzi kliwia pomarańczowa?

Kwiat kliwia to rodzaj licznie reprezentowany na południowym krańcu Afryki.Kliwia cynobrowa pochodzi z południowych wyżyn kontynentu, z tak zwanego obszaru przylądkowego. Ojczyzną rośliny jest Natal i Transwal, historyczne prowincje dzisiejszej Republiki Południowej Afryki. Państwo przylądkowe to pod względem botanicznym najmniejsze państwo florystyczne na ziemi. Roślinność jest tam zupełnie inna niż w pozostałej części Afryki. Na bardzo małym terytorium rośnie około siedmiu tysięcy gatunków roślin, z czego prawie trzysta rodzajów ma w państwie przylądkowym swoje centrum rozprzestrzeniania się na inne regiony. Do maja wszystkie rośliny mają tam sprzyjające warunki wegetacji, po czym następuje prawie półroczny okres suszy, do którego przystosowały się w trakcie ewolucji.

Kliwia cynobrowa (clivia miniata) - co to za roślina?

Te charakterystyczne rośliny ozdobne służą przede wszystkim do dekoracji wnętrz. Są zajmujące nawet po kwitnieniu, gdy stoją na parapecie, tylko z pozoru nie przykuwając niczyjej uwagi. Kwiat kliwia to bardzo trwała roślina o grubych mięsistych korzeniach i zawsze zielonych, błyszczących, równowąskich, długich, skórzastych liściach. Wyrastają one w dwóch naprzeciwległych rzędach i są symetrycznie rozłożone. W uprawie spotyka się też kliwie o liściach biało, żółto i różnobarwnie paskowanych. Liście kliwii dorastają do sześćdziesięciu centymetrów długości.

Ozdobne kliwie pomarańczowe

Choć kliwie to rośliny wybitnie doniczkowe, używane są czasami jako atrakcyjne kompozycyjnie cięte rośliny ozdobne, nadające ton stylowym dekoracjom. Trzeba przy tym wiedzieć, że kliwia cynobrowa zawiera trujące alkaloidy i należy postępować z nią ostrożnie. Kliwia pomarańczowa kwitnie kilka tygodni, zachwycając kwiatami w kształcie lejków długości siedmiu centymetrów. A jest ich od dziesięciu do nawet dwudziestu. Szkarłatno-czerwone, bladożółte albo czerwono-pomarańczowe, zebrane są w duże baldachy na szczycie bezlistnej łodygi. Pęd kwiatostanowy, który mierzy od czterdziestu do sześćdziesięciu centymetrów, utrzymuje się na roślinie od lutego do maja. Podczas kwitnienia nie wolno rośliny przestawiać. Kliwia pomarańczowa w ogóle nie lubi przemieszczania, nie znosi nawet obracania doniczki.

Kliwia i jej owoce

Owoce kliwii to czerwone jagody, która dojrzewają dziewięć do dziesięciu miesięcy. Kiedy się pojawią, trzeba je usunąć, by nie odbierały kliwii energii przeznaczonej na wydanie kwiatów w następnym sezonie. Jeśli jednak zamierzamy rozmnożyć te rośliny ozdobne z dojrzałych nasion, jagody muszą pozostać na roślinie. W przeciwnym razie po kwitnieniu łodygę obcinamy jak najniżej.

Kliwia pomarańczowa (clivia miniata) - rozmnażanie

Kliwię rozmnaża się przez podział albo przez oddzielenie po kwitnieniu odrostów wyrastających u nasady starszych, rozrośniętych okazów. Jeśli jednak chcemy, by nasze rośliny ozdobne ułożyły się w ładną rodzinkę z kilkoma kwitnącymi pędami jednocześnie, możemy odrosty zostawić przy roślinie matecznej. Nowe sadzonki kliwii powinny mieć co najmniej cztery liście. Wysadza się je do doniczek wypełnionych torfem zmieszanym z piaskiem. Odpowiednio pielęgnowane zakwitną po dwóch latach. Zdarza się czasami, że kliwia pomarańczowa kwitnie dopiero po sześciu latach od posadzenia.

Kliwia cynobrowa może być rozmnażana również z nasion, jednak wówczas trzeba ją sztucznie zapylić. Ze względu na fakt, że kwiaty zapylone własnym pyłkiem nie zawiązują owoców, potrzebne jest zapylenie krzyżowe. Nasiona kliwii możemy pozyskać z dojrzałych jagód. Ponieważ szybko tracą zdolność kielowania, trzeba je wysiać zaraz po zbiorze. Siejemy nasiona punktowo, co trzy do pięciu centymetrów. Najlepiej do skrzynek wypełnionych ziemią liściową z dodatkiem piasku. Przykrywamy nasiona najpierw cienką warstwa piasku, a potem jeszcze mchem lub torfem, by zapobiec wysychaniu ziemi. Kliwia cynobrowa wysiana z nasion kiełkuje po czterech - sześciu tygodniach w temperaturze od 16 do 22 stopni Celsjusza. Kiedy młode siewki wypuszczą pierwszy liść, rozpoczynamy nawożenie odżywkami wieloskładnikowymi, dostarczanymi w odstępach dwutygodniowych. Latem siewki kliwii powinny być ocienione. Wysiane w odpowiedniej odległości rośliny ozdobne nie wymagają już pikowania w pierwszym roku. Od marca mogą już rosnąć pojedynczo, w doniczce o średnicy około ośmiu centymetrów. W okresie ukorzeniania się podlewamy kliwie ostrożnie, aby nie zatopić korzeni. Jeśli interesują cię także kwiaty na balkon, w tym artykule znajdziesz inspiracje.

Kwiat kliwia przed pierwszym kwitnieniem

Od drugiego roku uprawy kliwie powinny rosnąć już w doniczce nieco większej od poprzedniej oraz w cięższej ziemi. Kwiaty w domu trzeba jeszcze dokarmiać co dwa tygodnie, zwiększając systematycznie dawkę nawozu. Kliwie starsze niż trzyletnie są już zdolne do kwitnienia, dlatego w trzecim roku wegetacji dokarmia się je od lutego do lipca już co tydzień, zmniejszając ilość azotu w mieszance. Od czerwca do lipca rośliny ozdobne wytwarzają pąki kwiatowe na następny rok. Do końca września uprawia się je w temperaturze 20-22 stopni Celsjusza, natomiast od października wprowadza się w stan spoczynku - poprzez ograniczenie temperatury do 10 stopni. Przerywamy w tym czasie również nawożenie oraz ograniczamy podlewanie przez około sześćdziesiąt dni. Dzięki tym zabiegom pielęgnacyjnym pęd kwiatostanowy kliwii wydłuży się. Po około miesiącu, kiedy pojawią się już kwiatostany, temperaturę trzeba ponownie podnieść. Kliwie, które nie zawiązały pąków, uprawiamy w taki sam sposób jeszcze rok. Te atrakcyjne rośliny ozdobne przesadza się w momencie, kiedy ich korzenie pojawiają się na powierzchni ziemi. Zazwyczaj co trzy - cztery lata, zawsze po kwitnieniu. Młode roślinki można przesadzać co roku.

Cliwia miniata w uprawie

Kliwia i stanowisko do jej uprawy

Kliwia cynobrowa w naturze rośnie w ziemi gliniastej, w której warstwę wierzchnią tworzy próchnica, natomiast głębiej gleba jest kamienista i przepuszczalna. W doniczce kwiat kliwia powinien również rosnąć w próchnicznym podłożu, ale złożonym z ziemi ogrodowej i torfu. Kliwia pomarańczowa lubi miejsca jasne lub półcieniste, nie może jednak przebywać w słońcu na świeżym powietrzu. Od wiosny do jesieni powinna stać w półcieniu na parapecie albo na balkonie. Najlepsza z punktu widzenia wymagań pod względem światła jest wystawa wschodnia. Rośliny ozdobne wystawy wschodniej znoszą dobrze okresowe nasłonecznienie.

Kliwia pomarańczowa - optymalna temperatura

Latem kwiat kliwia powinien mieć temperaturę pokojową. W czasie spoczynku zimowego, który przypada od października do lutego, wymaga niższej temperatury. Kliwia powinna też stać wówczas z dala od światła. Kwiat kliwia zakwitnie jedynie wówczas, gdy zapewnimy mu okres spoczynku. Jeśli w domu masz także inne rośliny doniczkowe jak storczyki, w tym artykule przeczytasz, jak je podlewać.

Jak podlewać kliwię?

Podlewamy kliwie umiarkowanie, ale tak, by miały stale wilgotne podłoże. Odpowiednio podlewane będą regularnie kwitły. W okresie zimowego spoczynku podlewania ograniczamy. Kliwia cynobrowa zbyt wcześnie podlewana obficie, zamiast kwiatów wytworzy bujne liście. W marcu przenosimy roślinę na okno i podlewamy już regularnie. Od chwili, kiedy pęd kwiatowy osiągnie około piętnastu centymetrów, kwiat kliwia wymaga obfitego podlewania i częstego nawożenia, nawet raz w tygodniu nawozem wieloskładnikowym albo przeznaczonym do roślin kwitnących lub cebulowych. Później nawożenie należy ograniczyć do jednego razu w miesiącu, a zimą w ogóle zaprzestać dożywiania.

Kliwia cynobrowa (clivia miniata) - co jej zagraża?

Roślina ta dobrze znosi suche powietrze i dym papierosowy. Jak prawie wszystkie kwiaty w domu, kliwia pomarańczowa ma swoich naturalnych wrogów. Są to tarczniki i wełnowce. Aby zapobiec niechcianym gościom, warto profilaktycznie zastosować doglebowe pałeczki owadobójcze.

Tarczniki żerują na liściach i pędach ukryte pod brązowymi tarczkami. Możemy spróbować usunąć je sposobem domowym, patyczkiem do uszu nasączony spirytusem, denaturatem lub mydłem. Liście przemywamy dodatkowo płatkiem kosmetycznym nasączonym denaturatem z wodą, w stosunku 1:1. Pomóc w walce z tarcznikami może również przemywanie liści wodą z dodatkiem płynu do mycia naczyń. Szkodniki warto też niszczyć naturalnym roztworem ze skrzypu polnego. Oprysk stosujemy przed pojawieniem się kwiatów, trzy razy w ciągu dziesięciu dni. Ma on postać rozcieńczonej pięćdziesiąt razy gnojówki, przygotowanej z dwustu gramów suszu i dziesięciu litrów wody. Gnojówka nadaje się do użycia po cztero-, pięciodniowej fermentacji. Jeśli metody naturalnie nie pomogą, trzeba spryskać rośliny środkiem chemicznym, na przykład Tarcznikiem, Confidorem czy Mospilanem. Zabieg ten wykonujemy w momencie, gdy larwy wychodzą spod tarcz. Powtarzamy go dwa - trzy razy, co dziesięć dni.