Klon

Klon - rodzaje, opis, występowanie, sadzenie, zastosowanie

Klon jest niezastąpionym drzewem ulic i parków miejskich. Niegdyś rósł praktycznie wszędzie. Obecnie jest wypierany przez mniejsze i może ciekawsze gatunki drzew. Nadal jednak króluje w parkach i zieleni miejskiej, z uwagi na małe wymagania i łatwość uprawy. Jego głównym walorem są różnokształtne liście, które pięknie przebarwiają się na jesieni. Czy klony nadają się do ogrodu? Doradzamy jak wybrać sadzonki klonu do ogrodu i wyjaśniamy na czym polega sadzenie i pielęgnacja tych pięknych drzew.

Klon - występowanie, rodzaje, gatunki i odmiany

Gatunki i rodzaje klonu

Klon był do niedawna jednym z najbardziej popularnych drzew spotykanych w zieleni miejskiej. Każdy kojarzy jego charakterystyczne podwójne owoce, będące orzeszkami zaopatrzonymi w lotkę. Owoce klonu mają charakterystyczne lotki, które sprawiają, że spadając kręcą się w kółko jak śmigłowiec. Ułatwia to ich roznoszenie się z wiatrem. Spadając na ziemię łamią się na dwie części. Przylgnęła do nich potoczna nazwa “noski”. Nie wiadomo skąd się wzięła ta nazwa. Być może od dziecięcej zabawy owocami klonu, polegającej na rozdzieleniu orzeszka i nałożeniu sobie, lub drugiemu dziecku, na nos, tak aby sterczało z niego skrzydełko.

Klon jest drzewem liściastym, gubiącym liście na zimę. Gatunki zimozielone występują rzadko. Drzewo klonu osiąga wysokość od 3 do 40 metrów w zależności od gatunku. Wśród klonów występuje duże zróżnicowanie, dlatego występują ich liczne rodzaje różniące się pokrojem, kształtem oraz wielkością, kolorem i kształtem liści. Liście klonowe są bardzo różne. Gatunki polskie mają charakterystyczne pięcioklapowe liście, które są łatwo rozpoznawalne. Zupełnie inne, pierzasto złożone liście ma klon jesionolistny. Jawor i klon polny mają najmniej powycinane, pięcioklapowe liście, zaś klon palmowy i srebrzysty charakteryzują się delikatnymi, mocno powycinanymi, cienkimi liśćmi. Liście klonowe mogą być także trzyklapowe lub bezklapowe, jak u klonu tatarskiego czy grabolistnego.

Okres kwitnienia klonów trwa od końca zimy do połowy wiosny. Drzewo to wydaje wtedy zielone kwiatki. Najbardziej okazałe kwiaty, w postaci długich, zwisających kiści, ma jawor. Ciekawe są także różowe kwiaty klonu jesionolistnego.

Klon należy do rodziny mydleńcowatych i obejmuje około 150 gatunków drzew i krzewów. Występuje w klimacie umiarkowanym półkuli północnej, głównie w Azji. W Polsce mamy 3 rodzime gatunki i 5 zadomowionych.

Rodzime gatunki polskie to:

• klon zwyczajny,
• klon polny,
• klon jawor.

Gatunki obce zadomowione w Polsce:

• klon srebrzysty,
• klon czerwony,
• klon jesionolistny,
• klon cukrowy,
• klon tatarski.

Klon jako drzewo ozdobne w zieleni miejskiej

Jeszcze w czasach PRL klony były typowymi drzewami wykorzystywanymi w zieleni miejskiej. Typowym widokiem był klon srebrzysty czy klon cukrowy. Obecnie klony poznikały z ulic, być może z powodu zaśmiecających ulice nosków. Nadal jednak zdobią miejskie parki. Jako drzewo nieinwazyjne i ozdobne klon znajduje również zastosowanie w ogrodach, szczególnie że występują nieduże odmiany odpowiednie do małych ogrodów.

Zalety klonu w ogrodzie i zieleni miejskiej:

• łatwość w uprawie,
• odprorność na złe warunki glebowe, niedostatki wody i zanieczyszczenia środowiska,
• szybki wzrost,
• doskonałe drzewo cieniujące,
• piękne przebarwianie się liści jesienią,
• bogactwo odmian o różnych kształtach i kolorach liści,
• różne rodzaje do różnych zastosowań.

W miejskich parkach gości najczęściej klon zwyczajny, który świetnie wygląda posadzony jako soliter, w alejach lub w grupach. Występują również odmiany klonu zwyczajnego o purpurowych, czerwonych i brązowych liściach, które tworzą świetne kompozycje barwne w parkach. W dużych parkach i przy szerokich ulicach zastosowanie znajduje klon jawor, który jest odporny na miejskie warunki. W dużych parkach obsadzonych klonami, jak klon zwyczajny, jawor i klon polny, zostawia się opadłe liście, dzięki czemu tworzy się naturalna ściółka leśna.

Na wąskich ulicach sadzi się mniejsze odmiany klonu o mniej rozrośniętej koronie. Króluje tu klon srebrzysty o mocno powcinanych liściach. Wąską koronę ma również klon czerwony oraz odmiany klonu pospolitego o jajowatej koronie. Do obsadzania ulic sprawdza się także klon polny. Ma on nisko osadzone gałęzie, dlatego też wykorzystuje się go do gęstych szpalerów i żywopłotów.

Gatunkiem, który wszyscy znają i mało kto lubi, jest zadomowiony w Polsce klon jesionolistny. Jest to drzewo chwast, uważane za gatunek inwazyjny zagrażający rodzimej faunie. Został tu sprowadzony z Ameryki w celach ozdobnych i zdziczał. Drzewo to łatwo się rozsiewa i wyrasta wszędzie. Wykorzystywany jest on do zadrzewień, rekultywacyjnych, szczególnie że stworzono ciekawe odmiany o liściach żółtych lub z żółtym, czy różowym lub białym obrzeżem. Klon jesionolistny jest jednym z gatunków klonu, z którego robi się syrop klonowy.

Ozdobne odmiany klonu do ogrodu i do sadzenia w pojemnikach

Klon sprawdzi się również jako drzewo ozdobne, a nawet dekoracyjne, sadzone w eksponowanych miejscach. Co ciekawe, mniejsze ozdobne odmiany można uprawiać w donicach. Stworzono wiele ciekawych odmian klonu jesionolistnego, na przykład odmiana Variegatum z białym obrzeżeniem liści lub Flamingo z liśćmi biało zielonymi z różowym zabarwieniem. W pojemniku można posadzić małą odmianę klonu polnego Nanum. Dekoracyjną rośliną do eksponowanych miejsc jest także klon palmowy, który może przybierać formę krzewu i ma pięknie przebarwiające się liście.

Jak wybrać piękne odmiany klonu do ogrodu? Od razu przychodzi na myśl piękny, zwiewny klon palmowy, które kojarzą się z ogrodami japońskimi i drzewkami bonsai. Klon palmowy pochodzi z Japonii i Korei Południowej. W naturze drzewo to osiąga wysokość do 5 metrów i przyjmuje pokrój krzewu lub małego drzewka. Jego charakterystyczną cechą są drobne, mocno powycinane liście. Przyjmują one różne kolory w zależności od odmiany. Klony te stosuje się głównie w małych ogrodach w stylu japońskim lub orientalnym. Sadzi się go w eksponowanych miejscach. Lubi wilgotną glebę, dlatego też sprawdzi się do obsadzania oczek wodnych, szczególnie jeśli projektujemy urokliwy zakątek z małym jeziorkiem. Klon palmowy sprawdzi się także na skalniaku. Można go uprawiać również w pojemnikach. Jest to najczęściej tworzone drzewko bonsai. Jednak ten gatunek nie jest w pełni mrozoodporny i preferuje wilgotne gleby, dlatego jest trudniejszy w uprawie.

Klon japoński i palmowy są często mylone, choć są to zupełnie inne gatunki. Klon japoński jest większy i ma delikatne liście w kolorach od zielonego, poprzez czerwony do fioletowego. Natomiast klony palmowe mają formę drzewa lub krzewu o wysokości od 3 do 5 metrów i bardziej złożone liście.

Czy klon jest drzewem prozdrowotnym

Klon to nie tylko drzewo ozdobne, które służy do dekoracji ulic, parków i ogrodów. Ma on również zastosowanie spożywcze i prozdrowotne. W Kanadzie i USA szczególnie popularny jest syrop klonowy, który pozyskuje się z niektórych gatunków klonu, podobnie jak syrop brzozowy z brzóz. Od wieków poszukiwali go już Indianie, którzy stosowali go jako napój energetyczny. Ten słodki syrop jest zwykle używany do polewania pankejków, które stają się popularne także w Polsce.

Zdania są podzielone na temat tego, czy syrop klonowy jest zdrowy. Zawiera on cenne polifenole, witaminy z grupy B oraz składniki mineralne. Jednak posiada on również bardzo dużo sacharozy. Dlatego też uważany jest za bardzo zdrowy zamiennik cukru. Zaleca się go przy dietach odchudzających i dla wspomagania pracy organizmu. Co ciekawe, może mieć on właściwości odchudzające. Ma on jednak wysoki indeks glikemiczny, dlatego też nie zalecany jest przy niektórych chorobach.

W Polsce syrop klonowy nie jest popularny, głównie ze względu na cenę. Sok z klonu można również pozyskać samemu. Oprócz soku surowcem zielarskim są również liście klonowe, kora klonu i kwiaty.

Uprawa i pielęgnacja klonu

Drzewo klonowe nadaje się dla początkujących, którzy zakładają ozdobny i rekreacyjny ogród. Jest łatwe w uprawie. Nie ma wielkich wymagań uprawowych. Jedyna pielęgnacja klonu polega na sanitarnym przycinaniu i formowaniu. Cięcie formujące wykonuje się tylko jesienią, gdyż wiosną z gałązek wycieka sok, który może być przyczyną infekcji. Warto również wiedzieć, że klony są często atakowane przez choroby grzybicze i szkodniki.

Wymagania uprawowe klonu:

• stanowisko słoneczne lub półcieniste,
• ziemia przepuszczalna,
• gleba lekko wilgotna.

Szczególnie pięknym elementem ogrodu jest kolorowy klon palmowy lub japoński. Jednak zanim zamówimy sadzonkie tych gatunków klonu, warto wiedzieć, że mają większe wymagania niż gatunki europejskie. Co ważne, nie nadają się do sadzenia w glebie ciężkiej, zbitej i gliniastej. Klony te nie lubią także nawożenia.

Klon japoński i palmowy:

• żyzna ziemia,
• podłoże wilgotne,
• odczyn lekko kwaśny,
• stanowisko słoneczne lub półcieniste,
• miejsce osłonięte od wiatru i zaciszne.

Klony te nie są w pełni mrozoodporne. Dlatego też należy kupować sadzonki z lokalnych szkółek. Jeśli sprowadzimy sadzonki z cieplejszych krajów, może się okazać, że drzewko nie przetrwa zimy. Drzewko należy okryć na zimę włókniną lub matą słomianą.

Klon jest drzewem liściastym o dużej różnorodności gatunkowej. Gatunki różnią się wielkością i wyglądem liści. Klony, z wyjątkiem modnych klonów palmowych i japońskich, są łatwe w uprawie i wytrzymałe.

Klon to bardzo popularne drzewo. Spotyka się je w parkach, przy drogach, na wsiach oraz w przestrzeni miejskiej. Typowym dla europy gatunkiem jest klon jawor jednakże nie tylko on występuje w naszym klimacie. Warto, więc dowiedzieć się, jakie są rodzaje klonów w Polsce. Na czym polega ich uprawa i pielęgnacja?

Charakterystyczny klon

Klon to rozłożyste drzewo lub średniej wielkości krzew należący do rodziny mydleńcowatych. Na świecie ta roślina występuje w około 100 gatunkach, choć niektóre źródła podają, że jest ich 150. W naturze acer przeważnie występuje w strefach o umiarkowanym klimacie. Najliczniej porasta obszary Azji, Ameryki Północnej i Środkowej, Europy oraz północną część Afryki. Typową odmianą w Polsce jest klon jawor z łaciny acer pseudoplatanus. To właśnie od niego zaczniemy dokładniejszy opis.

Klon jawor to wysokie drzewo, osiąga wysokość około 40 metrów. Ma ładny, wzniesiony i kulisty pokrój, dzięki czemu roślina często pojawia się w parkach. Cechą charakterystyczną jest też szara kora, która w pierwszych latach po zasadzeniu jest gładka. Później łuszczy się i całymi płatami odpada od pnia. Liść klonu tej odmiany kształtem przypomina dłoń, posiada pięć klap. Tymczasem owoc klonu to niewielki orzeszek ze skrzydełkami po bokach. W okresie kwitnienia, czyli w maju na gałęziach rozwijają się zielonożółte kwiaty. Są skupione w wiechy o dekoracyjnym wyglądzie.

Klon jawor znany też, jako acer pseudoplatanus w uprawie wymaga nasłonecznionego lub częściowo zacienionego stanowiska. Najlepsza dla niego gleba jest dość żyzna, przepuszczalna i średnio wilgotna. Nie zawsze jednak ziemia musi spełniać te wymagania. Acer pseudoplatanus to roślina, która poradzi sobie na wielu typach podłoża. Nie toleruje tylko bardzo suchej oraz przesadnie podmokłej gleby. Ponadto ten klon jest odporny na mrozy i silne wiatry. Przyzwoicie reaguje na suszę oraz zanieczyszczone powietrze.

Inne rodzaje klonów w Polsce – klon zwyczajny i polny

W naszym kraju klon jest reprezentowany przez różne gatunki. Acer pseudoplatanus jest bardzo popularny, pod tym względem niczym mu nie ustępuje klon zwyczajny. Jest to drzewo dorastające do 30 metrów wysokości. Odznacza się gęstą i rozłożystą koroną o dużych walorach dekoracyjnych. Liść klonu ma pięć lub siedem klap. Okres kwitnienia trwa od kwietnia do maja, w tym czasie pojawiają się zielonkawe lub żółte kwiaty. Opis rośliny nie będzie pełny bez wspomnienia o jeszcze jednym elemencie. Owoc klonu posiada długie skrzydełka powszechnie zwane noskami.

Klon zwyczajny podobnie jak jawor rozwija się w słońcu lub zacienieniu. Jest bardzo tolerancyjny względem gleby. Najbardziej jednak lubi ziemie żyzne i próchniczne. Jest odporny na wiatry i mrozy, do tego lepiej znosi zanieczyszczone powietrze niż pseudoplatanus. Klon zwyczajny nie sprawia problemów w uprawie. Młode sadzonki należy podlewać podczas suszy. Nawożenie w zasadzie nie jest konieczne. Ważny zabiegiem pielęgnacyjnym jest bielenie pni przed zimą. Dzięki temu roślina będzie odporna na zgorzele mrozowe.

Wymienione do tej pory gatunki to nie koniec listy. W naszym kraju popularnością cieszy się też klon polny. Występuje w formie drzewa lub krzewu. W pierwszym przypadku dorasta do 20 metrów wysokości, w drugim nie osiąga dużych rozmiarów. Jako drzewo ma kulistą, gęstą koronę. Kora jest szarobrązowa i pokryta niewielkimi spękaniami. Liść klonu jest zielony i ma od 3 do pięciu klap, jesienią przebarwia się na żółto lub czerwono. Owoc klonu polnego osiąga 3-4 centymetry długości. Podobnie jak w innych odmianach posiada skrzydełka.

Klon polny preferuje takie same stanowiska jak poprzednicy. Jeśli chodzi o glebę, optymalna dla niego jest mieszanka świeża, przepuszczalna i wapienna. W razie potrzeby poradzi sobie na mniej sprzyjających podłożach. Klon polny jest bardzo odporny na susze i zanieczyszczenia powietrza. W związku z tym jest sadzony w wielu miejscach. Często są to parki oraz obszary miejskie jak ulice czy osiedla. Klon polny w formie krzewu świetnie nadaje się na żywopłot. Bardzo dobrze znosi intensywne cięcie.

Rzadsze rodzaje klonów w Polsce – klon jesionolistny i klon kanadyjski, opis

Za nami trzy rodzaje klonów w Polsce uprawianych i rosnących dziko. Czas na opis tych nieco mniej znanych. Pierwszy w tej kategorii będzie klon jesionolistny. Zazwyczaj osiąga 15 metrów wysokości, ma niski pień i nieregularną, szeroką koronę. Charakterystyczne są jego pędy, zimozielone i pokryte białym nalotem. Liść klonu ma około 10 cm i od 3 do 5 klap. Tymczasem owoc klonu ma niewielkie skrzydełka ustawione pod ostrym kontem oraz podłużny orzeszek. Klon jesionolistny z uwagi na walory dekoracyjne znajduje zastosowanie przy obsadzaniu ogrodów.

Klon jesionolistny to przedostatnia pozycja na tej liście. Bardzo ciekawy jest też klon kanadyjski, który znalazł w naszym kraju wielu miłośników. Ta roślina dorasta do 15 metrów wysokości. Ma rozłożystą koronę i spękaną szarą korę pokrywającą pień. Do tego dochodzi dekoracyjny liść o średnicy do 15 cm i pięciu klapach. Klon kanadyjski najlepiej rośnie na świeżych i żyznych ziemiach. Nie lubi upałów za to świetnie znosi mrozy. Powyższe gatunki dobrze znoszą zanieczyszczenia powietrza. Niestety klon kanadyjski jest na nie bardzo wrażliwy. W swej ojczyźnie jest ceniony za wysokiej jakości drewno, pozyskuje się też z niego sok.