Kokornak

Kokornak - opis, odmiany, wymagania, uprawa

Szukasz długoletniego i mrozodopornego pnącza do cienistego ogrodu? Chcesz przykryć cienistą altanę lub pergolę gęstym pnączem, które nie przepuszcza światła? Szukasz rośliny zadarniającej do cienia? Dobrą rośliną do cienistego ogrodu jest kokornak wielkolistny. Przedstawiamy tę ciekawą roślinę i doradzamy jak wygląda jej uprawa, sadzenie i rozmnażanie oraz jak zdobyć sadzonki.

Kokornak - występowanie, gatunki i odmiany

Uprawa i występowanie kokornaku w Polsce

Rodzaj Kokornak (Aristolochia L.) zalicza się do rodziny kokornakowatych i obejmuje około 500 gatunków bylin i pnączy. Ich charakterystyczną cechą są duże, naprzeciwległe, sercowate liście.

W Polsce występują dwa gatunki tych roślin:

• kokornak powojnikowy,
• kokornak wielkolistny,
• kokornak owłosiony,
• kokornak mandżurski.

Są to gatunki obce, które się zadomowiły w naszym klimacie. W Polsce niewielkim zainteresowaniem cieszy się uprawa kokornaka wielkolistnego i mandżurskiego, a szkoda, gdyż jest on ciekawą rośliną ozdobną. Uprawa kokornaka powojnikowego i owłosionego została zarzucona i zdarza się rzadko.

Kokornak powojnikowy - uprawa i zastosowanie

Gatunkiem u nas zadomowionym jest kokornak powojnikowy, płożące pnącze, które pochodzi z Europy południowej, Azji Mniejszej i Kaukazu. W Polsce rośnie głównie w sąsiedztwie Odry i Wisły. Roślina ta wytworzyła bardzo ciekawy sposób zapylania. Wydaje ona kwiaty pułapkowe zaopatrzone w rurkę wlotową, które wabią owada silnym zapachem. Owad wchodzi do środka i nie może się z niego wydostać. Wtedy zapyla kwiat pyłkiem przyniesionym z zewnątrz i sam pokrywa się pyłkiem kwiatu. Wtedy więdną włoski w rurce i owad może wylecieć.

Kokornak powojnikowy kiedyś był uprawiany jako roślina ozdobne. Obecnie jest rzadko wykorzystywany w celach dekoracyjnych. Stanowił on także surowiec zielarski do leczenia chorób skóry i układu naczyniowego. W średniowieczu stosowano go jako ziele poronne i na ukąszenia węży. Jednak było nieskuteczne, ponadto wywołało szkodliwe i niebezpieczne skutki uboczne, dlatego zaprzestano stosowania go.

Kokornak wielkolistny - charakterystyka i odmiany

Kokornak pospolity pochodzi z Ameryki Północnej i znajduje zastosowanie w ogrodach, jako ozdobne, płożące pnącze do miejsc zacienionych. Ze względu na duże rozmiary nazywa się go także drzewem szlacheckim.

Duże, sercowate liście kokornaka układają się dachówkowato, dlatego też roślina ta ma walory zacieniające. Może rosnąć jako pnącze, wtedy dorasta do 10 metrów wysokości, choć częściej tylko do 6 metrów. Warto pamiętać, że roślina ta jest ciężka, dlatego potrzebuje bardzo solidnych przypór. Może piąć się po drzewach lub pergolach. Gęste pnącze bardzo dobrze zacienia. Lubi stanowiska cieniste i półcieniste, dlatego można ją wykorzystać do dekoracji zacienionych miejsc w ogrodzie. Jeśli nie będziemy prowadzić rośliny na podporach, może stać się świetną rośliną zadarniającą do miejsc zacienionych, gdyż będzie się płożyć po ziemi.

W maju i w czerwcu roślina wydaje dekoracyjne kwiaty pułapkowe. Mają one kolor zielonkawo żółty lub nakrapiany fioletowo brązowy. Wabią owada zapachem i na krótko zamykają go w środku, aby doszło do wymiany pyłku. Niestety kwiaty te są często zakryte liśćmi.

Uprawa kokornaka - sadzenie, pielęgnacja, choroby, rozmnażanie

Uprawa kokornaka nie jest trudna, jednak roślina ta ma duże wymagania co do nawożenia, stanowiska i podlewania. Jest to jednak roślina długowieczna i mrozoodporna, dlatego warto ją hodować, gdyż może mieć szerokie zastosowanie, szczególnie w zacienionych ogrodach.

Kokornak wielkolistny, pospolity wymaga stanowisk cienistych lub półcienistych. Posadzony w słońcu często pada ofiarą przędziorków i choruje. Ważne jest także miejsce zaciszne i osłonięte od wiatru.

Kokornak pospolity - wymagania uprawowe:

• stanowisko cieniste lub półcieniste,
• gleba żyzna, wymaga nawożenia,
• ziemia stale wilgotna, w czasie suszy wymaga podlewania,
• odczyn obojętny lub lekko zasadowy.

Pielęgnacja kokornaka polega na regularnym nawożeniu, gdyż roślina ta ma duże wymagania co do zasobności gleby. Lubi wilgoć, dlatego też w czasie suszy, trzeba go nawadniać.

Jest rośliną mrozoodporną, jednak młode osobniki wymagają okrywania na zimę. Okrywamy wówczas nasady pędów. Starsze okazy są całkowicie mrozodoprne.

Rozmnażanie odbywa się przez sadzonki zdrewniałe pędowe, odkłady powietrzne lub z nasion. Można również zaopatrzyć się w sadzonki u ogrodników. Najłatwiejsze jest rozmnażanie przez sadzonki wykonane z odkładów ziemnych.

W naszym klimacie dobrą rośliną ozdobną do cienia jest kokornak pospolity, który ma duże, sercowate liście. Jest to długoletnie, mrozoodporne i łatwe w uprawie pnącze do miejsc zacienionych.

Chcąc stworzyć swoistą enklawę w swoim ogrodzie lub niesamowity klimat tajemniczego ogrodu, warto zdecydować się na kokornak. To wyjątkowe pnącze, doskonale sprawdzi się na wszelkiego rodzaju ogrodzeniach, murach, a także fasadach budynków. Warto wiedzieć, jak wygląda uprawa kokornaku, a także z jakimi odmianami możemy mieć do czynienia.

Kokornak w ogrodzie - co warto wiedzieć?

Kokornak – charakterystyka

Kokornak jest pnączem pochodzącym z tropikalnych lasów. Chociaż niektóre odmiany występują w formie bujnie rozwijających się krzewów. Roślina wyróżnia się sercowatymi, ciemnozielonymi liśćmi, które zmieniają swoje zabarwienie w zależności od panującej pory roku. Dlatego jesienią pięknie mienią się w żółtym odcieniu. Pierwsze przymrozki powodują, że roślina traci wszystkie liście.

Średnia długość pnącza osiąga nawet do 15 metrów. Roczny przyrost kokornaku wynosi od 1 do 2 metrów rocznie. Oprócz tego, że pnącze kokornaka są bardzo gęsto ulistnione, to dodatkowo w okresie późnej wiosny, czyli na przełomie maja i czerwca możemy spodziewać się kwitnienia. Kwiaty swoim kształtem przypominają fajki w kolorze purpurowym. Jednak nie są one aż tak bardzo widoczne, ponieważ najczęściej chowają się one pod liśćmi.

Kokornak – odmiany

Kokornak ma liczne odmiany, które występują przede wszystkim w swoich warunkach naturalnych. Mowa jest o klimacie tropikalnym, gdzie bluszcz dorasta imponujących rozmiarów. Natomiast na terenie Polski udało się udomowić zaledwie kilka z nich. W zależności od odmiany kokornak wyróżnia się nie tylko swoją wielkością, ale również ulistnieniem, a także pojawiającymi się kwiatami.

Jeżeli chodzi o najpopularniejsze odmiany kokornaku, to wśród nich wymienić można:

• Kokornak wielkolistny Aristolochia macrophylla – kokornak wielkolistny jest pnączem dorastającym do długości od 10do 15 metrów. Wyróżnia się dużymi liśćmi o długości do 30 cm, w kształcie serca. Kokornak wielkolistny jest to najpopularniejsza odmiana, którą spotykamy w ogrodzie, na fasadach budynków, a także na ogrodzeniach.
• Kokornak mandżurski (Aristolochia Manshuriensis) – pnącze kokornaka przywędrowało do nas z Azji, dzięki czemu możemy w swoim ogrodzie wprowadzić nieco egzotyki. Pnącze osiąga długość do 14 metrów. Również wyróżnia się sercowatymi liśćmi, które osiągają długość od 10 do 30 cm. Mimo że jest to roślina tropikalna, to świetnie znosi mróz nawet do -25 stopni Celsjusza. Są to odmiany, które wabią owady. Wyróżniają się żółotozielonkawym odcieniem. Kokornak mandżurski wydaje również owoce w postaci cylindrycznych torebek o długości do 11 cm.
• Kokornak powojnikowy – jest to kłącze pełzające, które w naturalnej formie występuje szczególnie w obszarach Kaukazu, a także Azji Mniejszej. W porównaniu do pozostałych odmian jest to kokornak osiągający maksymalnie 1 metr długości. Ulistnienie jest bardzo gęste, jednak wyróżnia się jasnozielonym odcieniem. Kokornak powojnikowy kwitnie w gęstych pąkach. Niewielkie kwiaty osiągają zabarwienie jasnożółte. Roślina silnie przyciąga owady swoim nektarem. Niestety wpadające do wnętrza ofiary, nie są w stanie się już wydostać z wnętrza kwiatostanów.

Uprawa kokornaku w ogrodzie

Kokornak – wymagania

Kokornak, mimo że przywędrował do nas z bardziej egzotycznych regionów, świetnie odnajduje się na polskich terenach. Również w przydomowych ogrodach, położonych w pobliżu wielkich aglomeracji. Wśród swoich upodobań, znajduje się żyzna gleba o umiarkowanej wilgotności. Najlepiej jest posadzić pnącze w półcieniu. Roślina nie do końca radzi sobie w mocno nasłonecznionych miejscach.

W czasie upałów uprawa kokoranku wymaga częstszego podlewania. Jednak w zupełności wystarczy nawadnianie do 2 razy w tygodniu. Natomiast zimą doskonale radzi sobie z przymrozkami. Spadek temperatury do -25 stopni Celsjusza nie jest jej straszny. Warto jednak na ten okres zabezpieczyć roślinę. Wystarczy, że pień obsypiemy igliwiem bądź liśćmi, na wcześniej przygotowany kopiec ziemi o wysokości do 30 cm. Chcąc uzyskać jak najlepszy wzrost rośliny, zaleca się nawożenie nawozem wieloskładnikowym, które powinno odbywać się w kilkutygodniowych odstępach.

Uprawa kokornaku – przycinanie

Ze względu na to, że mamy do czynienia z pnączem, kokornak będzie wymagał podpory, by móc swobodnie wzrastać. Oczywiście rośliny nie pozostawiamy samej sobie, a regulujemy jej tempo i kierunek wzrostu systematycznym przycinaniem. Pierwsze cięcie powinno odbywać się pod koniec wiosny. Taki zabieg stosujemy tylko przez pierwsze dwa lata od zasadzenia rośliny. Przycinanie pędów o 2/3 długości wpłynie na wzmocnienie rośliny.

Gdy już pędy ulegną wzmocnieniu, a roślina będzie stabilnie opierać się na podstawionych podpórkach, przycinanie powinno dotyczyć już jedynie samego formowania pnącza. Sadzonki doskonale znoszą takie zabiegi estetyczne. Natomiast wiosną, możemy przycinać starsze pędy, traktując zabieg jako przycinanie odmładzające.

Kokornak aristolochia – rozmnażanie

W sprzedaży dostępne są zarówno nasiona, jak i również sadzonki pnącza. Jeżeli jednak posiadamy roślinę mateczną, możemy spróbować jej samodzielnego rozmnażania. Pierwszym sposobem jest zebranie nasion, które przez zimę musimy przechować w suchym i chłodnym miejscu. Wysiew nasion wykonujemy dopiero wiosną. Nie potrzebna jest w tym celu stratyfikacja.

Innym rozwiązaniem jest pozyskiwanie sadzonek. W tym przypadku mamy dwie możliwości ich pozyskania. Pierwszym z nich jest odszczepienie zdrewniałych pędów w okresie zimowym. Najlepiej do tego celu nadają się roczne lub dwuletnie pędy. Drugim terminem, kiedy możemy ubiegać się o sadzonki jest wiosna. Wtedy tworzą się odkłady, które możemy swobodnie odszczepiać, a następnie przesadzać je do ziemi.

Aristolochia Macrophylla – choroby

Kokornak jest rośliną dość odporną na choroby, ale w niektórych przypadkach możemy zauważyć pewne osłabienie pnącza. Wtedy należy jak najszybciej zidentyfikować problem, by móc go skutecznie usunąć.  Jeżeli uprawa kokornaku nie wzrasta w spodziewanym tempie, a dodatkowo liście stają się blade lub wręcz zaczynają brązowieć, to może być oznaką niedoboru żelaza w glebie. By zapobiec dalszemu pogorszeniu jakości sadzonek, warto podsypać podłoże nawozem z bardzo dużą zawartością żelaza.

Pnącze kokornaka może być również zaatakowane przez choroby grzybowe. Tutaj mowa głównie o antraknozie. Dodatkowo, gdy sadzonki posadzimy w zbyt silnie nasłonecznionym miejscu, roślina zostanie zaatakowana przez przędziorki. Innym szkodnikiem, który może niekorzystnie wpływać na wygląd oraz na rozwój pnącza, jest mszyca. W tym przypadku należy zastosować odpowiednie preparaty chemiczne do zwalczania chorób oraz szkodników.

Kokornak aristolochia

Przykładowe ceny - sadzonki i nasiona

Poniżej przedstawiamy przykładowe ceny na nasiona i sadzonki kokornaka:

• Kokornak wielkolistny – sadzonka – cena od 28,90 zł
• Sadzonka kokornaka - cena od 19,90 zł
• Kokornak mandżurski, sadzonka – cena od 34,90 zł
• Kokornak mandżurski, 5 nasion - 4,80 zł
• Kokornak, 5 nasion - 4,28 zł

Czy uprawa kokornaku się opłaca?

Kokornak jest bardzo ciekawą rośliną pnącą, która może przyozdobić ściany, pergole, altany oraz ogrodzenia. Jest łatwy w hodowli, porównywalnie jak bluszcz pospolity. Różnicą jest oczywiście wygląd liści, a także to, iż bluszcz pospolity nie kwitnie. Jeżeli roślina będzie miała zapewnione odpowiednie warunki do wzrostu, to odwdzięczy się pięknym wyglądem.

Istnieją również poboczne zalety uprawy kokornaka. Do nich zalicza się nie tylko estetyczny wygląd na budynkach oraz pergolach. Dzięki pnączu możemy zyskać doskonałą ochronę przed promieniami słonecznymi, wiatrem, a także zawiewającym kurzem. Opleciona kokornakiem pergola lub ogrodzenie, pomoże nam stworzyć prywatną enklawę, w której będziemy mogli swobodnie wypoczywać z daleka od wścibskich spojrzeń przechodniów lub sąsiadów. Nieocenioną zaletą jest również to, że kwitnące kwiaty zwabiają owady, a w szczególności komary. Owady wpadające do kielichów, nie są w stanie się z nich wydostać. Dlatego kokornak potocznie jest nazywany również rośliną „antykomarową”.