Kozłek lekarski (waleriana) - uprawa w ogrodzie, właściwości lecznicze, zastosowanie

Jaką rośliną jest kozłek lekarski?

Uprawa kozłka lekarskiego - opis rośliny

Kozłek lekarski Valeriana officinalis L. jest trwałą zielną byliną, dorastającą od 60 cm do 2 m wysokości. Korzeń rośliny stanowi krótkie kłącze, z korzonkami i rozłogami. Cechą charakterystyczną korzenia jest nieprzyjemny zapach. Od innych gatunków waleriany odróżnia bylinę naga bruzdowana i pojedyncza łodyga, rozgałęziona w wielokwiatowym, rozłożystym kwiatostanie. Lejkowate kwiaty kozłka lekarskiego pojawiają się latem. Są niewielkie, bladoróżowe lub fiołkowe, o charakterystycznej woni. Również listki rośliny pachną specyficznie, wydzielając chrzanowy zapach. Dojrzewające pojedyncze nasionko jest jasnobrązowe, umieszczone w rzadko owłosionej niełupce.

W stanie dzikim ta roślina lecznicza preferuje stanowiska słoneczne i lekko zacienione oraz żyzne i wilgotne gleby. Można spotkać ją na torfowiskach niskich oraz na brzegach zbiorników wodnych.

Właściwa uprawa kozłka lekarskiego

W ogródkach zielnych wybieramy stanowiska słoneczne oraz delikatnie zacienione. Nasiona kozłka lekarskiego na wiosnę siejemy do żyznej ziemi, nie przysypując ich. Pielęgnacja polega na przerywaniu młodych roślin co 60 cm lub przesadzaniu zbyt gęsto rosnących. Jesienią możemy rozmnażać bylinę, dzieląc korzenie. Waleriana doskonale przyjmie się w uprawie doniczkowej, w naszych mieszkaniach. Uprawa kozłka lekarskiego wymaga odpowiedniego postępowania:

• niezbyt obficie podlewamy roślinę,
• dbamy o nieprzesuszenie waleriany,
• na miejsce stałe możemy wysadzić sadzonki z rozsadników,
• w pierwszym roku nawozimy i regularnie odchwaszczamy roślinę,
• w drugim roku uprawy usuwamy kwiatostany.

Waleriana - zbiór i przechowywanie

W drugim roku uprawy, pod koniec jesieni należy wykopać cały korzeń. Części naziemne oraz boczne palowate korzonki usuwamy, nie uszkadzając kłącza. Właściwe przechowanie pozyskanej rośliny polega na pocięciu kłącza w pasterki i ususzeniu, po czym umieszczenie suszu w suchym i przewiewnym miejscu.

Valeriana officinalis – właściwości

Kozłek lekarski w medycynie

Kozłek lekarski działa uspokajająco na ośrodkowy układ nerwowy. Jeśli cierpimy na bezsenność, odczuwamy bliżej nieokreślony niepokój lub dolegliwości ze strony układu pokarmowego, zażycie waleriany przyniesie nam ulgę. Nalewka z kozłka lekarskiego przyniesie złagodzenie dolegliwości kobietom, cierpiącym na zespół napięcia przedmiesiączkowego. Właściwości lecznicze posiada napar z kozłka lekarskiego. Jednak najlepsze rezultaty uzyskamy, przygotowując następujący specyfik:

Suchy korzeń pokruszyć, następnie 1 łyżkę suszu namoczyć w zimnej wodzie. Tak przygotowany roztwór zostawić na 24 godziny. Otrzymany zimny wyciąg z waleriany pijemy przy bezsenności, na uspokojenie, w czasie obniżenia nastroju, bólu głowy i dolegliwości trawiennych. Podobne działanie posiada wyciąg alkoholowy.

W aptekach dostępne są roślinne produkty lecznicze, sporządzone z kozłka lekarskiego w postaci tabletki. Znajdują zastosowanie przy trudnościach z zasypianiem oraz w stanach napięcia nerwowego. Za tabletki zapłacimy około 12 zł za opakowanie. Sprawdź także właściwości lecznicze innych roślin.

Nalewka z kozłka lekarskiego, w postaci kropli walerianowych, kosztuje około 8 zł/100 g. Po trzech tygodniach stosowania waleriany, należy na kilka dni przerwać jej zażywanie.

Wyciąg z kozłka lekarskiego w kosmetyce

• Uprawa kozłka lekarskiego w ogrodzie umożliwia przygotowanie domowego wywaru, którym można przemyć skórę trądzikową. Kondycję naszej skórze przyniesie dodanie otrzymanego wywaru do kąpieli.
• Kozłek lekarski jest składnikiem perfum ze względu na piżmowy zapach, wzbogacający bukiet kosmetyków.

Kozłek lekarski gospodarstwach domowych

• W ogrodzie uprawa kozłka lekarskiego umożliwia dekoracyjne obsadzenie rabatek kwiatowych. Posadzenie byliny w pobliżu warzyw znacznie zwiększy ilość fosforu w glebie. Korzystne dla roślin jest podlanie ich wywarem z korzenia waleriany, w celu przyciągnięcia dżdżownic. Swoje zastosowanie znajduje także naziemna część byliny. Dodane do kompostu liście oznaczają dodatek dużej ilości wartościowych składników mineralnych.
• Uprawa kozłka lekarskiego znajduje swoje zastosowanie do celów kulinarnych. Korzeń można dodawać do gulaszu i zup, jako przyprawę ułatwiającą trawienie. A może zainteresuje cię także bluszczyk kurdybanek?

Kozłek lekarski, waleriana – kocia trawa, cena

Kocia trawa, na którą składa się kozłek lekarski, działa na zwierzęta w sposób odurzający. Waleriana i związki chemiczne obecne w bylinie powodują niezwykle aktywne zachowanie kotów – oblizywanie rośliny, drapanie, przeżuwanie, tarzanie się w jej pobliżu, darcie pazurkami ziemi, głośne miauczenie, a nawet powarkiwanie. Kocia trawa nie wywołuje skutków ubocznych i po kwadransie odurzenia zwierzęta „przytomnieją”. Waleriana, stosowana wewnętrznie, działa uspokajająco.

Kocia trawa – zastosowanie:

• dla odprężenia kotów, bowiem waleriana jest naturalnym antydepresantem,
• w celu nauki korzystania z drapaka lub kuwety, po spryskaniu przedmiotów sprayem, zawierającym wyciąg z kozłka lekarskiego,
• ośmielenie kotka, nowego mieszkańca naszego domu,
• odstresowanie zwierzęcia przed wizytą u weterynarza.

Na polskim rynku zoologicznym dostępne są zabawki, w których znajduje się sproszkowana kocia trawa, korzeń waleriany lub jej nasiona. Cena za tego typu zabawki to około 6-20 zł/sztukę. Dostępny jest również wyciąg z waleriany, w postaci sprayu dla kotów. Spryskanie specyfikiem wybranych przedmiotów, przyciągnie uwagę naszych milusińskich. Cena za wyciąg z kozłka lekarskiego, to około 10-13 zł/ 175 ml. A może zainteresuje cię także krwawnik pospolity i jego właściwości?

Niedoceniane rośliny lecznicze

Niecierpek waleriana

Niecierpek waleriana Impatiens waleriana jest rośliną leczniczą niezbyt popularną w naszym kraju. Różne gatunki niecierpków występują w stanie dzikim. Wykorzystywane są głównie do ozdoby balkonów i ogrodów, chociaż wszystkie posiadają właściwości lecznicze. Niecierpek waleriana wyróżnia się płaskimi kwiatami, o płatkach czerwonych, pomarańczowych, różowych, liliowych oraz białych, nakrapianych i dwukolorowych.

Lecznicze działanie mają zimne wyciągi wodne i alkoholowe, otrzymywane z rośliny. Przypisuje się im właściwości przeciwbakteryjne, przeciwalergiczne, korzystnie wpływające na pracę serca, wątroby oraz nerek, a nawet przeciwnowotworowe. Skutecznie przeciwdziałają stanom zapalnym skóry. Zastosowanie roztworu niecierpka przeciwdziała wysuszaniu naskórka, jednocześnie lecząc ropne wypryski i łagodząc zmiany łuszczycowe. Warto przygotować płukanki z ziela niecierpka, które wzmocnią włosy i cebulki włosowe.

Niecierpek waleriana nadaje się do zbioru w czasie kwitnienia i owocowania. Suszenie rośliny najlepiej przeprowadzić w zacienionych miejscach.

Przygotowanie wyciągu alkoholowego:

• Zgniecione, np. w moździerzu, owoce niecierpka, suszone lub świeże, zalewamy 40% ciepłym alkoholem, w proporcji 100 g owoców na 300 ml alkoholu.
• Odstawiamy wyciąg na dwa tygodnie.
• Przecedzamy i przelewamy do szklanego naczynia.

Zastosowanie

• 5-10 ml wyciągu zażywamy 3 razy dziennie. Można rozpuścić preparat w mleku z dodatkiem miodu, co umożliwi podanie wyciągu dzieciom.
• Płukanki z niecierpka wcieramy w skórę na głowie raz w tygodniu, po umyciu włosów. Zahamowaniu ulegnie łysienie, dzięki regeneracji cebulek włosowych.
• Przemywać wyciągiem chorobowo zmienioną skórę, około 3 razy dziennie, do ustąpienia dolegliwości.

Kocanka piaskowa Helichrysum arenarium

Helichrysum arenarium jest byliną z rodziny astrowatych. Wykorzystywana jest przede wszystkim jako ozdoba ogrodów oraz element atrakcyjnych suchych bukietów. W Polsce objęto kocankę częściową ochroną gatunkową. Zbieractwo leczniczej rośliny z obszarów naturalnie przez nią zasiedlonych, zagroziło jej przetrwaniu.

Działanie kocanki piaskowej:

• zaburzenia trawienne,
• choroby wątroby i stany zapalne dróg żółciowych,
• pobudzenie apetytu,
• działanie moczopędne oraz przeczyszczające,
• przeciwdziałanie reumatyzmowi i podagrze.