Lawenda

Lawenda – rodzaje, wymagania, stanowisko, uprawa, cięcie

Lawenda jest rośliną, która naturalnie występuje w basenie Morza Śródziemnomorskiego. Polacy bardzo często sadzą lawendę w ogrodzie. Roślina wymaga doświadczenia przy uprawie, jednak każdy powinien opanować jej sadzenie oraz pielęgnację. Jak dbać o lawendę? Jaka ziemia ogrodowa potrzebna jest roślinie do prawidłowego wzrostu? Sprawdź najważniejsze informacje na ten temat!

Lawenda w ogrodzie – uprawa, pielęgnacja, podlewanie i kwitnienie

Jak wygląda lawenda? Co warto o niej wiedzieć?

Lawenda to specyficzna roślina, którą zna większość z nas. Kojarzy nam się głównie z wielkimi fioletowymi polami we Francji, będącymi prawdziwym symbolem historycznej Prowansji. Całe szczęście lawendą możemy cieszyć się również w Polsce, ponieważ wiele osób uprawia ją w swoich ogródkach. Mimo że pielęgnacja i uprawa rośliny nie należą do najłatwiejszych, odrobina wprawy i każdy może zacząć przygodę z lawendą. Należy wcześniej zapoznać się oczywiście z zasadami doboru miejsca, przycinaniem i poprawnym pielęgnowaniem rośliny. Opanowując podstawy, można uzyskać cudowną ozdobę ogrodu, balkonu lub tarasu. Lawenda fantastycznie rozrasta się na boki i jeszcze piękniej pachnie. Warto wspomnieć, że kwiat sprawdza się nie tylko jako roślina ozdobna. Ma wiele pożytecznych właściwości kosmetycznych, zdrowotnych i kulinarnych, które omówimy w następnych częściach artykułu.

W zależności od odmiany lawenda przyjmuje różne kolory. My kojarzymy ją głównie z fioletowo-niebieską barwą, znaną z francuskiej Prowansji. Lawenda może być też jednak różowa, a nawet całkiem biała. Czas kwitnienia rośliny przypada na czerwiec-październik. Lawenda kwitnie zwarcie i krzaczasto, osiągając wysokość do 100 cm. Aby jednak zachowała taki kształt oraz wysokość, należy ją systematycznie przycinać. Warto posadzić lawendę w strategicznym puncie balkonu lub tarasu. W ogrodzie najlepiej prezentuje się na rabatach i obwódkach ścieżek. Uwydatnić walory lawendy doskonale można, sadząc ją na ogródku skalnym. Oto kilka odmian rośliny, które warto posadzić w ogrodzie:

• Hidcote – świetnie radzi sobie w polskim klimacie. Może urosnąć do 50 cm i wyróżnia się ciemnofioletowymi kwiatami. Pokrój odmiany jest zwarty. Roślina jest niezwykle aromatyczna. Warto posadzić ją na tarasie lub balkonie.
  
• Lawenda francuska – nazywana również hiszpańską lub arabską. W doniczce rośnie nawet do 60 cm, jednak na dziko osiąga znacznie większe wymiary. W porównaniu do wielu innych odmian roślina kwitnie już od maja. Zachwyca dekoracyjnymi kwiatami w purpurowych (Papillon), fioletowych, białych (Tiara) i różowych kolorach (Bella Rose).
  
• Lawenda pośrednia – mówi się o niej lawendyna, holenderska lub Intermedia. To tzw. mieszaniec, którego uzyskać można po skrzyżowaniu ze sobą odmiany Latifolia oraz Angustifolia. Liście rośliny są ciemnozielone, a kwiaty jasnofioletowe. Lawenda może urosnąć nawet do metra wysokości.
  
• Spika – to odmiana szerokolistna, która dorasta nawet do 80 cm wysokości. Na uwagę zasługują ozdobne kwiaty lawendy w niebieskofioletowym kolorze.
  
• Lawenda wielodzielna – krzewinka o maksymalnie 60 cm wysokości. Lawenda ma kwiaty o liliowej barwie, które pachną dokładnie tak samo, jak… oregano.
  
• Lawenda wełnista – nazwa odmiany wzięła się od owłosionych liści rośliny, które są podobne do wełny. Lawenda rośnie do 70 cm, a jej kwiaty są jasno lub ciemnofioletowe – połyskują na srebrno.
  
• Pure Platinum – często wykorzystywana do tworzenia ciętych bukietów. Odmiana rośnie do 50 cm wysokości. Ma wyrazisty, przyjemny zapach, więc Polacy chętnie sadzą ją w ogrodzie. Najładniej prezentuje się przy altanie. Wystarczy delikatne muśnięcie wiatru, aby z lawendy wydobyła się zniewalająca woń.

Na bazie powyższych oraz wielu innych odmian lawendy powstają m.in. różne olejki eteryczne. Używa się ich od zarania dziejów – dzięki zachowanym recepturom średniowiecznych zakonników. Olejki z lawendy używane są do aromaterapii, ponieważ przynoszą spokój i dają ukojenie. Surowce z rośliny wykorzystuje się dziś również do tworzenia leków. Działają na wiele obszarów organizmu, o czym szerzej opowiemy w kolejnych fragmentach tekstu.

Sadzenie lawendy – jak i gdzie to robić?

Lawenda to niezwykle dekoracyjna, przepięknie pachnąca roślina. Warto sadzić ją w miejscach, gdzie dużo odpoczywamy. Umieszczając lawendę na tarasie lub balkonie, można nie tylko zyskać piękną przestrzeń, ale też uczynić ją przyjemniejszą do relaksu. Woń rośliny nie jest lubiana przez komary, więc latem będzie można swobodnie wypoczywać z rodziną na tarasie. Należy jednak pamiętać, że lawenda musi mieć odpowiednie warunki do rozwoju:

1. Lawenda powinna mieć dużo ciepła, ponieważ najlepiej rośnie na słonecznych stanowiskach.
2. Odpowiednia gleba dla lawendy jest przepuszczalna i zdrenowana. Musi być w niej również dużo wapnia. Jeśli ziemia będzie zbyt kwaśna, zwapnuj ją dolomitem albo kredą.
3. W ogrodzie masz słabo przepuszczalne podłoże? Ułóż na nim specjalny drenaż z kawałków potłuczonej doniczki.
4. Sadź lawendę w wilgotnym podłożu. Nie może być ani za suche, ani za mokre. Lawenda niedobrze czuje się w podmokłym gruncie.
5. Postaw na mrozoodporne odmiany lawendy do uprawy, ponieważ właśnie takie najlepiej sprawdzą się w polskim klimacie.
6. Roślina genialnie prezentuje się w naturalistycznych ogrodach skalnych. Możesz obsadzić nią skarpy oraz słoneczne zbocza. Lawenda zaliczana jest do roślin miododajnych, które świetnie wyglądają również na rabatach żwirowych. Poradzi też sobie w formie małego żywopłotu.
7. Lawenda wspaniale komponuje się z szałwią, liliowcami, różami i niektórymi trawami. Możesz posadzić roślinę również w ogródku ziołowym. Na balkonie najlepiej wygląda w wiklinowej albo glinianej doniczce.

Jak dbać o lawendę? Cięcie i suszenie rośliny, krok po kroku

Lawenda ma niewielkie wymagania, jeśli chodzi o jej pielęgnację. Należy jednak pamiętać, że podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym rośliny jest przycinanie. W pierwszym roku wzrostu należy skrócić o połowę wszystkie nierozkrzewione, młode okazy. Dzięki temu lawenda obrośnie w nowe pędy, tworząc gęstą koronę u podstawy. Na przełomie marca i kwietnia należy przyciąć wszystkie złamane, uszkodzone oraz chore gałązki. Pozostałe trzeba przyciąć w taki sposób, aby lawenda zyskała jednolity, krzaczasty kształt. To zasługa pobudzenia młodych pędów do rozrostu. Skróć ubiegłoroczne fragmenty. Jeśli starsze części utniesz za blisko ziemi, lawenda może nie odbić od nich nowych pędów. Przycinaj ją systematycznie, najlepiej każdego roku. Dzięki temu roślina zawsze będzie prezentować się okazale i wyjątkowo. Być może nie uchroni to jej przed zimą, ale na pewno nada piękną formę.

Jeśli tylko masz ochotę, lawendę warto zbierać do suszenia. Należy jednak poczekać do momentu, aż będzie widać kolor. Każdy kwiat powinien się rozwinąć, aby móc go ususzyć. Ścina się go z łodygą, następnie zbiera w bukieciki i kwiatostanem w dół zawiesza w przewiewnym pomieszczeniu. Gdy kwitnienie dobiegnie końca, należy uciąć zaschłe kwiaty. Niektóre można zostawić, ponieważ lawenda łatwo kiełkuje i się rozsiewa – owocuje to nowymi roślinami.

Kiedy sadzić lawendę? Sprawdź, na co pomaga lawenda ogrodowa!

Samodzielne rozmnażanie lawendy – najważniejsze wskazówki

Istnieje kilka sposobów na rozmnożenie lawendy. Jedne są prostsze, inne sprawiają więcej trudności. Sprawdź, która metoda będzie dla ciebie najlepsza!

• Z nasion – jeśli chcesz rozmnażać je w ten sposób, musisz wiedzieć, że nasiona nie powtórzą cechy matczynej rośliny. Należy więc rozmnażać je wegetatywnie. Aby mieć pewność co do jakości nasion, kupuj je tylko u sprawdzonego źródła. Nasiona zbierane samodzielnie powinny przejść stratyfikację. Siejąc wprost do gruntu, proces przebiegnie naturalnie, obradzając wiosną w młode rośliny. Nasiona powinno się wymieszać z wilgotnym piaskiem, najlepiej tuż przed wiosennym siewem. Muszą przeleżeć w lodówce przez kilka tygodni. Dopiero później można wysiać je do pojemników z przepuszczalnym podłożem (np. piaskiem z torfem). Rośliny wysadza się na stałe w ogrodzie dopiero kolejnego roku.
  
• Z sadzonek – rozmnażanie tego typu polega na pozyskiwaniu zdrowych pędów wiosną, ale z matecznej rośliny (bez kwiatostanu). Powinny mieć długość ok. 10 cm. Sadzonki osadza się w przepuszczalnej glebie. Pojemnik z sadzonkami musi stać w miejscu, gdzie nie będzie padać na nie słońce. Sadzonki nie mogą stykać się ani z innymi sadzonkami, ani z ziemią.
  
• Przez okłady – świetną metodą na rozmnożenie lawendy są okłady. Nie jest to trudny sposób. Wystarczy przytwierdzić wybraną łodygę do podłoża i obsypać ją szczyptą gleby. W czasie ukorzeniania się sprawdź koniecznie, jak wilgotna będzie ziemia.
  
• Podział – gdy lawenda się rozrośnie, możesz rozmnożyć ją poprzez podział. Trzeba jednak rok wcześniej przeprowadzić kopczykowanie, czyli podsypać roślinę podłożem. Dopiero po upływie tego czasu można rozmnożyć lawendę przez podzielenie.

Jak sprawić, żeby lawenda rosła obficie? Przydatne porady

Jeśli chcesz mieć w ogrodzie naprawdę ładnie rosnącą lawendę, koniecznie przeprowadź dokładne cięcie. To podstawowy krok pielęgnacyjny rośliny. Przycinanie lawendy podzielić można na formujące (pielęgnacyjne) oraz na bukiety (przycinanie pędów). Aby uzyskać foremny i zwarty pokrój rośliny, należy ciąć ją każdej jesieni. Najpiękniejszy krój lawenda zyska, gdy przytniesz pędy o połowę. Oto kilka przydatnych wskazówek, dzięki którym lawenda urośnie piękna i duża:

1. Podstawowe cięcie powinno się robić we wrześniu. Jeśli jednak pogoda będzie wyjątkowo sprzyjająca, możesz opóźnić termin przycinania.
2. Cięcie pielęgnacyjne należy zakończyć ok. miesiąc przed nadejściem zimy. Jeśli przytniesz lawendę zbyt późno, może zostać narażona na przemarznięcie.
3. Nie poleca się przycinania lawendy wiosną. To bardzo ryzykowne. Możesz bowiem przypadkowo uszkodzić roślinę. Szkoda pąków, które się zawiązują. Lepiej nie ryzykować kwitnienia lawendy – przez cięcie wiosną może być słabsze.
4. Ścinanie pędów lawendy na bukiet powinno się wykonać na początku kwitnienia rośliny. Sprawi to, że bukiet lawendy będzie trwały. Umożliwi to również dłuższe cieszenie się piękną wonią lawendy.
5. Nigdy nie tnij rośliny na wysokości zdrewniałych pędów – lawenda może się przez to źle regenerować.
6. Jeśli chcesz zagęścić lawendę, zetnij ją o połowę. Starsze rośliny odmłodzisz, ścinając je na wysokości kilku lub kilkunastu centymetrów – z reguły między 9-11 cm. Lawenda nie może się zregenerować? Wykop ją i posadź nową na jej miejsce.

Nie zapominaj o okrywaniu lawendy na zimę. Mimo że lawenda jest mrozoodporna, jest też jednocześnie zimozielona. U podstawy pędów lawendy można usypać kopiec z kory sosnowej albo torfu. Nie martw się o część nadziemną! Jeśli przemarznie, to i tak na pewno odbije. Wszystko dzięki głębokiemu korzenieniu, a także bardzo rzadkiemu przemarzaniu w podziemnej części. Masz lawendę w doniczce na balkonie albo tarasie? Zabezpiecz ją styropianem, także od spodu. Najlepiej użyć do tego styropianu.

Najlepsze sposoby na kupno dobrych sadzonek lawendy

Klimat w Polsce jest bardzo specyficzny. Często dochodzić może wobec tego do przemarzania lawendy albo chorób typowych dla roślin. Właśnie dlatego bardzo ważne jest dobranie odpowiednich sadzonek lawendy. Muszą być silne i zdrowe. Koniecznością jest też wybranie odpowiedniego (do polskiego klimatu) gatunku i odmiany.

Istnieje tylko jeden sposób na uzyskanie dobrej jakości sadzonek. Szukaj ich w sklepach ogrodniczych albo bezpośrednio u szkółkarzy. Źródło musi być dobrze recenzowane, sprawdzone i pewne. Rośliny w takich miejscach powinny być zadbane, z dokładnie wskazanego źródła oraz opisane według gatunku i odmiany. Przypatrz się im – nie mogą być zawilgocone albo przesuszone. Taka lawenda bowiem najprawdopodobniej szybko (lub wcale) nie urośnie.

Lawenda ma wiele właściwości – czy o nich wiedziałeś?

Do najważniejszych właściwości lawendy zaliczają się kosmetyczne. Roślinę uprawia się głównie dla oleju, który się z niej pozyskuje. Olejek można wydobyć destylacją (para wodna z łodygi i płatków). Do tego procesu najczęściej używa się lawendy wąskolistnej, z której pozyskuje się olejek eteryczny do aromaterapii. Dodaje się go głównie do wody toaletowej, perfum, balsamów i innych produktów do pielęgnacji ciała. Olejki pozyskać można również z innych rodzajów lawendy (np. francuskiej), ale zwykle dodaje się je do tańszych kosmetyków (np. wielu mydeł w drogeriach). Lawenda sprawdza się także w ziołolecznictwie i aromaterapii:

• Wykazuje odprężające, relaksujące, uspokajające właściwości. Właśnie dlatego lawenda używana jest często jako olejek do kąpieli albo masażu.
  
• Czasami używa się rośliny do łagodzenia objawów stresu lub lęku. Można nią również zwalczyć bezsenność.
  
• Lawenda ma właściwości znieczulające i rozgrzewające. Pomoże na dolegliwości związane z menstruacją. Inhalacje z użyciem lawendy powinny złagodzić ból głowy.
  
• Roślina ma właściwości bakteriobójcze, więc z jej pomocą zwalczyć można infekcje dróg oddechowych. Warto pić również napary lawendowe, ponieważ są doskonałe przy kłopotach związanych z trawieniem niektórych pokarmów.

Lawenda ma cenne właściwości kulinarne. Jej zastosowanie nie sprawdza się zatem tylko w kosmetyce, ziołolecznictwie i aromaterapii! Nektar rośliny przyciąga pszczoły, które robią z lawendy miód. Roślinę można też ususzyć, a później używać w formie przyprawy (np. do warzyw lub mięs). Wspaniale sprawdza się jako składnik mieszanki ziołowej (w połączeniu z czosnkiem, oregano i bazylią). Doskonale pasuje też do egzotycznych przypraw. Wystarczy skomponować lawendę z imbirem, kardamonem, cynamonem albo płatkami róż. Właśnie w taki sposób powstaje m.in. mieszanka marokańska. Lawendą można aromatyzować również oliwę i cukier.

Lawenda to piękna krzewinka ciesząca się sporą popularnością. Jej uprawa na działce czy w ogrodzie wymaga dość sporego nakładu pracy. Warto jednak się wysilić gdyż efekty są świetne. Lawenda ogrodowa nie tylko świetnie wygląda, ale też urzekająco pachnie. Warto, więc dowiedzieć się jak wygląda sadzenie i jak dbać o lawendę.

Kwiat lawendy i jego odmiany – uprawa na działce i w ogrodzie

Lawenda jest rośliną pochodzącą z rodziny jasnotowatych. Grupa, do której przynależy składa się z ponad 40 gatunków. Ten niewielki krzew w naturze występuje na obszarze śródziemnomorskim. Można ją napotkać na terenach rozciągających się od Wysp Kanaryjskich po Indie. Cechy charakterystyczne lawendy to wąskie, ozdobne liście i kwiaty zebrane w kłosy. Roślina dorasta do około 50 cm wysokości i wydziela bardzo przyjemny zapach. Jej kwitnienie przypada na okres od czerwca do października. Sadzenie i hodowla bardzo dobrze się udaje w ogrodach, na balkonach i tarasach. Sadzonki są dostępne w każdym sklepie ogrodniczym.

Lawenda ogrodowa to roślina reprezentowana przez różne, interesujące odmiany. Największą popularnością cieszy się gatunek zwany lekarskim lub wąskolistnym. Jego ogromną zaletą jest duża tolerancja na niskie temperatury. Możliwa jest, więc hodowla w ogrodzie, na działce czy też na balkonie lub tarasie. Obok niej warto też zwrócić uwagę na lawendę francuską. Ona również odznacza się mrozoodpornością. Nie przeszkadzają jej temperatury sięgające -7°C. Co ważne, wygląda bardzo ładnie. Pojawiają się na niej kwiaty zebrane w kiście i przykwiatowe liście w kolorze purpury.

Kolejne dwie odmiany, w przeciwieństwie do poprzednich, nie są odporne na mróz. Dlatego też ich hodowla najlepiej sprawdza się w domu. Pierwszym z opisywanych gatunków jest lawenda szypułkowa. Wyróżnia się purpurowymi przylistkami wyrastającymi nad kwiatami. Sam kwiat lawendy jest w kolorze różowym. Drugi z okazów to lawenda wełnista. Jej kwiaty przybierają kolor jaskrawopurpurowy, a uzupełniają je białe liście. To właśnie one są wełniste, co zadecydowało o nazwie, którą dziś używamy. Teraz przychodzi czas na opisanie jak wygląda sadzenie i uprawa lawendy.

Uprawa lawendy – sadzenie, wymagania, jak pielęgnować lawendę?

By sadzonki lawendy pięknie wyrosły muszą się znajdować na odpowiednim miejscu. Te kwiaty ogrodowe bardzo lubią słońce. Dlatego też optymalne stanowisko powinno być nasłonecznione. Trzeba też zadbać o to by było osłonięte od wiatru. Nie może być to, więc otwarta przestrzeń. Na balkonach i tarasach ten niewielki krzew najlepiej wygląda w towarzystwie innych roślin. Takich jak na przykład kolorowe goździki, bodziszki, i macierzanki czy mikołajki.

Zarówno lawenda ogrodowa jak i balkonowa potrzebuje dobrze zdrenowanego i przepuszczalnego podłoża. Najlepiej, gdy ziemia zawiera duże stężenie wapnia. Nie może być zbyt kwaśna, więc jak dbać by pH utrzymywało się na odpowiednim poziomie? Wystarczy zwapnować glebę kredą lub dolomitem. Jeśli w ogrodzie ziemia nie jest zbyt przepuszczalna nic straconego. W takim wypadku należy wykonać drenaż, w tedy sadzonki dobrze sobie poradzą. Jednakże podłoże nie może być podmokłe. W takim wypadku kwitnienie nie będzie obfite lub wcale do niego nie dojdzie.

Jak pielęgnować lawendę? Jednym z zabiegów jest oczywiście nawożenie. Te kwiaty ogrodowe mają stosunkowo niewielkie wymagania, lecz zasilenie składnikami mineralnymi jest wskazane. Wykonuje się je, co roku wiosną. Wystarczy wtedy rozłożyć wokół rośliny około 2 centymetrową warstwę kompostu. To powinno w zupełności wystarczyć. A jak dbać o roślinę zimą? W tym okresie krzew wymaga okrycia by nie przemarzł. Można do tego wykorzystać słomę lub uschłe liście. Jeśli zaś chodzi o sadzonki w doniczce w domu, przenosi się je do jasnego i chłodnego pomieszczenia.

Odpowiedź na pytanie, jak pielęgnować lawendę składa się z jeszcze jednej części. By zapewnić prawidłowe kwitnienie, lawendę należy prawidłowo przycinać. Niezależnie od tego czy hodowla odbywa się na działce, w ogrodzie czy na balkonie, ten zabieg jest konieczny. Pierwsze cięcie wykonuje się w pierwszym roku wzrostu. Młody kwiat lawendy skraca się o połowę. To sprawi, że wypuści nowe pędy, które utworzą gęstą koronę. W kolejnych latach, wiosną usuwa się chore i złamane pędy. Dotyczy to tylko ubiegłorocznych gałązek. Skrócenie starszych części, sprawi, że roślina nie wypuści nowych pędów.

Kwiaty ogrodowe o ciekawym zastosowaniu

Uprawa lawendy nie ma już większych tajemnic. Wiadomo też już jak dbać o tę roślinę. Warto teraz przedstawić jej szerokie zastosowania. Zarówno odmiany ogrodowe jak i te uprawiane w domu zawierają gorycze, garbniki, olejki eteryczne, sole mineralne, fitosterole, cukry, kwasy organiczne, antocyjany. Dzięki temu mogą być stosowane, jako przyprawy do potraw. Będą wtedy pozytywnie wpływać na układ trawienny. Wspomogą wydzielanie soków żołądkowych i żółci.

Gdy ten krzew rozpocznie kwitnienie warto zebrać kwiaty i je ususzyć. Rozłożone w domu będą wydzielać piękny zapach. Ma on działanie uspokajające i odprężające. W przypadku zmęczenia, te kwiaty ogrodowe a konkretnie ich aromat pobudza aktywność umysłową. Tymczasem picie naparu z ususzonej rośliny łagodzi ból i działa rozluźniająco na mięśnie. To nadal nie wszystkie zastosowania, jakie oferuje kwiat lawendy.

Lekarskie odmiany lawendy ułatwiają leczenie infekcji, szczególnie przy zapaleniach gardła, zatok, oskrzeli i migdałków. W tym wypadku wykorzystuje się olejek. Co ciekawe ten samo olejek można stosować zewnętrznie. Pomaga przy schorzeniach skórnych. Wspomaga regenerację naskórka, zwalcza choroby grzybicze. Z tego też powodu jest wykorzystywany przez przemysł kosmetyczny. Wszystkie wymienione zastosowania sprawiają, że uprawa tego kwiatu jest zdecydowanie dobrym pomysłem. Wystarczy tylko wiedzieć jak pielęgnować lawendę.