Lawenda francuska

Lawenda francuska w ogrodzie i na balkonie - uprawa, pielęgnacja i wiele więcej

Lawenda francuska, czyli lawenda stoechas, to delikatny gatunek, który znosi temperatury do około -7 stopni Celsjusza. Zatem nawet solidne okrycie nie zagwarantuje tej roślinie przetrwania polskich zim w gruncie. Warta rozważenia jest więc uprawa lawendy francuskiej w doniczce, na przykład na balkonie. Sadząc lawendę w doniczce, trzeba zapewnić jej dobry drenaż. Lawenda na balkonie, podobnie jak lawenda w ogrodzie, wymaga słonecznego oraz osłoniętego od wiatru stanowiska. Zimą przenosimy rośliny w chłodne, jasne miejsce i podlewamy niewielką ilością wody.

Jeśli interesuje cię więcej porad i informacji na temat lawendy, zebraliśmy je dla ciebie w tym miejscu.

Lawenda lekarska (lavandula angustifolia) - najpopularniejsza lawenda na balkonie i w ogrodzie

Czym się charakteryzuje lawenda?

Lawenda to wiecznie zielona krzewinka z rodziny jasnotowatych. Za jej ojczyzną uważa się region Morza Śródziemnego, skąd w XI wieku za sprawą mnichów miała trafić do dalszej części Europy. Istnieją źródła, które mówią, że nad Morze Śródziemne lawenda została przeniesiona w czasach starożytnych, prawdopodobnie z Persji lub z Wysp Kanaryjskich. Zatem to właśnie tam trzeba szukać korzeni tej uroczej krzewinki.

Lawenda należy do tych roślin, u których pachną nie tylko kwiaty, ale również liście. Krzew ten jest wyposażony w specjalne gruczoły, uwalniające przy dotknięciu olejki eteryczne. Liście lawendy są równowąskie, lancetowate. Niewielka ich powierzchnia, kutnerowaty nalotoraz jasny kolor, mają na celu ograniczenie wyparowywania wody w procesie transpiracji. Lawenda znakomicie rośnie w ogrodach skalnych, w przepuszczalnej glebie. Możemy też ją posadzić w ogrodzie wiejskim, naturalistycznym, śródziemnomorskim, a także w innych aranżacjach. Pięknie wygląda też lawenda na balkonie. Niektóre jej odmiany dorastają do dziewięćdziesięciu centymetrów wysokości.

Najbardziej znana i najczęściej uprawiana jest lawenda wąskolistna (lavandula angustifolia), która kwitnie od lipca do sierpnia, zazwyczaj na fioletowoniebiesko, a czasami też na różowo lub biało. Drobne jej kwiatuszki zebrane są w wąskie i sztywno wyprostowane grona. Lawenda wąskolistna używana jest do celów dekoracyjnych, leczniczych, perfumeryjnych i przyprawowych. W kosmetyce oraz w przemyśle perfumeryjnym szeroko stosowana jest esencja lawendowa oraz lawendowy olejek.

Lawenda w medycynie i w kuchni

Od czasów średniowiecza, kiedy już wiedza o tym, jak uprawiać lawendę upowszechniła się, ziele to stosowano na różne dolegliwości. Używano lawendy jako leku wywołującego poród i miesiączki, a także jako panaceum na drżenie kończyn, bóle głowy, zaburzenia układu mięśniowego oraz różnorodne infekcje. Na ból głowy przykazywano na przykład położyć na niej woreczek z lawendą i dodatkiem innych pachnących roślin. Lawenda wąskolistna, nazywana też lekarską, również i dziś znana jest ze swych terapeutycznych właściwości: przeciwreumatycznych, antyprzeziębieniowych, uspokajających, żółciopędnych, łagodzących zaburzenia snu i pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Roślina ta osłabia też ukłucia owadów, bóle uszu i ma działanie wspierające pęcherz. Warto dodać olejku lawendowego do kąpieli, a pomoże przy wyczerpaniu nerwowym oraz migrenowych bólach głowy.

Lawenda wąskolistna jest popularna w kuchni krajów, w których rośnie w dużej ilości. W formie przetworzonej, razem z oregano, rozmarynem, tymiankiem, majerankiem i cząbrem, jest składnikiem ziół prowansalskich. Przyprawę stanowią głównie wysuszone liście o gorzkim smaku i silnym zapachu. Liści lawendy dodaje się przede wszystkim do pieczonych i grillowanych dań. Suszy się je w cieniu, w przewiewnym miejscu, a następnie kruszy na sicie i odrzuca szypułki. Z kolei kwiaty lawendy wzbogacają wypieki i słodkie przetwory. W kuchni najlepiej sprawdzi się lawenda angielska. Ma ona słodkawy cytrusowy smak. Lawenda angielska jest też używana jako dodatek do przetworów. Sprawdź także w tym artykule, jak uprawiać lawendę w doniczce.

Dawniej lawenda w domu miała smak magii. Zakochane dziewczęta dodawały jej do posiłku podanego wybranemu mężczyźnie. Również dziś lawenda w domu używana jest do przyprawiania wielu potraw, choć już w bardziej prozaicznym celu. Trzeba jednak uważać na jej intensywny smak i zapach. We współczesnej kuchni serwuje się lawendę do sałatek, potraw z warzyw i mięsa jagnięcego, pieczonej cielęciny oraz zupy rybnej. Lawenda w domu to również znakomity dodatek do masła.

Jak uprawiać lawendę w ogrodzie i na balkonie?

Urocza lawenda - uprawa lawendy w ogrodzie i na balkonie

Lawenda to światłolubna roślina, odpowiednio przystosowana do suchych środowisk. Krzew ten najlepiej rośnie w miejscach silnie nagrzewających się. Ziemia pod sadzonki lawendy powinna być żyzna, przepuszczalna i zasobna w wapń. Jeśli mamy inny jej rodzaj, należy rozluźnić żwirem lub keramzytem. Lawenda lubi słońce i niestraszne są dla niej letnie upały. Czasami wymaga okrycia na zimę, zwłaszcza gatunki słabo odporne na mróz.

Lawenda na balkonie lub w ogrodzie powinna rosnąć w towarzystwie roślin o podobnych wymaganiach siedliskowych, na przykład szałwii, bodziszków, gipsówek i ozdobnych traw. Dobrze znosi formowanie i łatwo się rozmnaża z nasion lub przez podział, natomiast trudniej z sadzonek. Przesadzamy kępy lawendy z bryłą ziemi. Do celów leczniczych i kosmetycznych zbieramy lawendę w lipcu i sierpniu. Ścinamy w tym celu kwiaty z częścią łodygi, przy suchej i słonecznej pogodzie, a potem suszymy w miejscu zacienionym i przewiewnym. Dobrze jest przechować ziele lawendy w hermetycznie zamkniętych szklanych słojach. A może zainteresują cię także inne zioła i rośliny lecznicze?

A jak uprawiać lawendę, by była ozdobą ogrodów? Bardzo ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest przycinanie. Nieprzycinana przez kilka lat, będzie miała nieregularny pokrój, a zielone zostaną tylko wierzchołki pędów. Przy okazji cięcia zyskamy kwiaty i listki do celów dekoracyjnych, aromatycznych bądź kosmetycznych. Kiedy przycinać lawendę? Lawendę przycinamy zazwyczaj dwa razy w roku: wiosną i latem. Roślina ta bardzo dobrze reaguje na wiosenne cięcie, dzięki czemu ma atrakcyjny pokrój i obficie kwitnie. Wiosną stosujemy cięcie formujące, usuwając pędy uszkodzone i pędy najmłodsze. Nadajmy roślinie kształt kuli. Drugi raz przycinamy lawendę pod koniec lata, najlepiej po kwitnieniu. Tniemy wówczas wszystkie kwiatostany z kilkucentymetrową warstwą pędów. Jeśli zapomnimy o tym zabiegu, ostateczny termin cięcia lawendy to początek października. Roślina zdąży jeszcze wypuścić nowe pędy przed nastaniem mrozów. Późno przycięte krzewy należy dodatkowo okryć włókniną.

Lawenda na obwódki, czyli jak uprawiać rośliny na lawendowe żywopłoty?

Lawenda w ogrodzie jest popularna od wieków. Na południu Europy, gdzie ma dobre warunki do rozwoju, formuje się z tej rośliny niskie żywopłoty. Jak uprawiać lawendę na żywopłot? Posadzona w postaci niewielkiego żywopłotu lawenda w ogrodzie wymaga takiej samej pielęgnacji, jak na rabacie. Warto w tym wypadku postawić na sprawdzone, mrozoodporne odmiany. Sadzonki lawendy powinny być zdrowe i nieprzesuszone, gdyż inaczej nie przyjmą się. Po posadzeniu wymagają podlewania do czasu ukorzenienia się.

Spośród interesujących odmian warto polecić te najbardziej popularne, takie jak: dwarf blue, munstead, rosea i alba. Na żywopłoty obwódkowe wskazana jest w szczególności odmiana hidcote. Ma ona intensywnie niebieskofioletowe kwiaty, osadzone na długich szypułkach. Posadzona w równym szyku lawenda w ogrodzie nada aranżacji elegancji. Odmiana ta jest odporna na suszę, ale wymaga okrycia na zimę.

Lawenda rosnąca w niewysokim szpalerze w pobliżu ścieżki, zachęci spacerowiczów do muśnięcia i wtopienia się w jej uroczy zapach, który przy okazji odstrasza podobno mszyce od róż. Niezależnie od tego, w jakiej formie zamierzamy zaprezentować lawendę, dobrze jest jej obecność podkreślić drobnymi jasnymi kamykami albo grubszym żwirkiem. I nie chodzi tu jedynie o efekty dekoracyjne, ale też ochronne. Ściółka chroni roślinę przed chwastami i wprowadza wokół porządek. Kupując roślinki na obwódki, wybierajmy okazy już kwitnące i ładnie rozkrzewione.

Nieco inna lawenda, czyli lawenda francuska (lavandula stoechas)

Lawenda francuska - charakterystyczne cechy i popularne odmiany

Najdelikatniejszy gatunek lawendy, to bardzo wrażliwa na mróz, lawenda francuska (lawenda stoechas). Roślina ta raczej nie przetrwa zimy w gruncie, dlatego w naszym klimacie jest traktowana jako sezonowa. Możemy oczywiście zaryzykować pozostawienie jej na zimę, tylko trzeba dokładnie zabezpieczyć krzew przed mrozem, a i tak nie mamy gwarancji, że przetrwa.

Lawenda francuska (lavandula stoechas) odznacza się inną budową kwiatów niż lawenda wąskolistna. Zanim roślina rozwinie swoje oryginalne kwiatostany, wyglądem przypomina lawendę wąskolistną. Późną wiosną na końcach pędów rozwijają się dość długie, sztywne łodyżki, zakończone kłosowymi kwiatostanami. Kwiatostan lawendy francuskiej złożony jest z licznych, zazwyczaj fioletowych kwiatów płodnych. Jego zwieńczeniem są natomiast niewielkie pęczki kwiatów bezpłodnych, które wyglądają jak królewska korona i mają często inny odcień niż kwiaty właściwe.

Lawenda francuska kwitnie od początku czerwca do maja w purpurowoczerwonym, fioletowym, liliowym, niebieskim, różowym lub białym kolorze. Może też zakwitnąć ponownie we wrześniu. Na liliowo zakwita odmiana papilon, różowa jest lawenda francuska bella rose, niebiesko kwitnie javelin blue i madrid blue, biało - snow bunny i showman, na fioletoworóżowo - castillano violet i javelin blue, natomiast na purpurowo purple ribbon. Sprawdź także nasze inspiracje na kwiaty ogrodowe wieloletnie.

Lawenda francuska - jak uprawiać na balkonie i w ogrodzie?

Lawenda francuska nadaje się do ogrodów klasycznych i skalnych. Może też rosnąć w pojemnikach na balkonie. Dobrym towarzystwem są dla niej zioła śródziemnomorskie: rozmaryn, oregano, tymianek i szałwia, posadzone w donicach. A jak uprawiać, by przetrzymała kilka sezonów? Lawenda francuska, podobnie jak lawenda wąskolistna, wymaga słonecznego, ciepłego, zacisznego i suchego stanowiska. Nie lubi natomiast wilgoci, wiatru i miejsc cienistych. Najlepiej rośnie w lekkiej, przepuszczalnej, zasadowej glebie. W takim właśnie środowisku uprawa lawendy francuskiej przynosi korzyści w postaci ładnie rozrośniętych kęp.

Podobnie też jak lawenda wąskolistna, lawenda francuska wymaga przycinania, który to zabieg umożliwia powtórzenie kwitnienia w danym sezonie. Kiedy przycinać lawendę tego gatunku? Pierwszy raz przycinamy po kwitnieniu, usuwając pędy kwiatostanowe tuż nad liśćmi. Jeśli zakwitnie jesienią, zabieg powtarzamy. Lawendę francuską rozmnaża się z nasion lub sadzonek pędowych. Nasiona, poddane kilkutygodniowej stratyfikacji w niskich temperaturach (na przykład w zamrażarce i lodówce), wysiewa się wiosną. Najłatwiej rozmnożyć lawendę za pomocą sadzonek pędowych pobieranych wiosną. Trzeba jednak wiedzieć, że nie zawsze się one ukorzenią. Sadzonki umieszczamy w wilgotnym podłożu, wspomagając się przy tym preparatem ukorzeniającym.

Lawenda w domu, na balkonie albo w ogrodzie to wymarzona roślina na lato i jesień. Ta niewielka krzewinka odznacza się swoistym urokiem i ma piękny aromat. Chcąc go zachować, ścinamy kwiaty tuż przed ich rozkwitnięciem. Uprawa lawendy należy do mało kłopotliwych czynności. Lawenda wąskolistna może zimować w ogrodzie, natomiast lawenda francuska jest zbyt delikatna, by przetrwać zimę w gruncie. Warto więc posadzić ją w doniczce i wraz z nadejściem zimniejszych dni, przenieść do domu - do jasnego i chłodnego pomieszczenia. A jak uprawiać lawendę po zimie? Należy ją przyciąć wiosną na 1/3 wysokości i postawić w cichym, osłoniętym od wiatru miejscu. I zawsze pamiętać, że lawenda lubi słońce.

Literatura:

1. ABC uprawy ziół. „Mój Piękny Ogród”. Wyd. specjalne 2012 nr 3, s. 41-46.
2. Adams K., Mann D., Byliny. Kompozycje ogrodowe, gatunki, rozmnażanie, pielęgnacja. [Warszawa 2009].
3. Bilgri A., Birgit A., Zioła w kuchni i w aptece. Apteka benedyktynów z Andechs. Kraków 2004.
4. Dębicz R., Przycinamy lawendę. „Mój Piękny Ogród” 2016 nr 7, s. 50.
5. Koniuszy E., Lawenda wąskolistna (lavandula angustifolia). „Aura” 2000 nr 4, dod. „Zioła a Zdrowie” nr 31.
6. Maciejczyk A., Na obwódki wybrałam lawendę. „Przepis na Ogród” 2017 nr 11, s. 18-19.
7. Nobis D., Dużo pomysłów na mały balkon. „Przepis na Ogród” 2016 nr 8, s. 58-59.
8. Południowe klimaty. „Mój Piękny Ogród”. Wyd. specjalne 2012 nr 3, s. 12-17.
9. Laszak A. Prowansja w ogrodzie. „Mój Ogródek 2014 nr 4, s. 8-9.