Lawenda w doniczce - uprawa lawendy na balkonie i tarasie nie jest trudna

Lawenda - trochę botaniki i historii

Z punktu widzenia botaniki lawenda jest półkrzewem z rodziny jasnotowatych (wargowych), do której należy wiele chwastów i roślin uprawowych i które sprawdziły się również w naszym klimacie. Jasnotowate mają charakterystyczną łodygę, naprzeciwległe liście i dwuwargowe korony kwiatowe. Wiele wargowych, w tym lawenda, wydziela olejki eteryczne.

Najczęściej uprawianym w Polsce gatunkiem jest lavandula angustifolia (lawenda wąskolistna, lawenda lekarska) i różne jej odmiany. Krzewinka ta rośnie w naturze w regionie Morza Śródziemnego oraz w południowej Azji. Należy do tych roślin, które w toku ewolucji znakomicie przystosowały się do różnych warunków, a uprawa lawendy bardzo się rozpowszechniła. Lawenda w domu była dawniej wręcz niezbędna.

Lawenda ładnie pachnie, dlatego już w starożytności stosowana była w kosmetyce. Grecy i Rzymianie lubili kąpać się w wodzie z jej dodatkiem. W krajach śródziemnomorskich lawenda lekarska była znana od XII wieku. W dawnej medycynie miała koić bóle mięśni i leczyć zapaleniu korzonków. Roślinę stosowano też w infekcjach i nieżytach oskrzeli, płuc, krtani i gardła. Zalecano sadzenie lawendy osobom cierpiącym na migrenę, bezsenność i kołatanie serca. W średniowieczu lawenda w domu była używana też jako lek do zwalczania dżumy. Perfumowano lawendą jedwab i jej trwały zapach służył do aromatyzowania skór. Podobno odstraszał też od skór owady. A może zainteresuje cię także majeranek w doniczce?

Lawenda w domu na zdrowie

Lawenda - co jeszcze o niej wiemy?

Lawenda wąskolistna nawet zimą zachowuje swój ładny wygląd, prezentując srebrzyste, delikatne, pokryte kutnerem listki. Lavandula angustifolia ma długie rozgałęzione korzenie i drobne, intensywnie pachnące kwiaty. Również łodyga jest rozwidlona u góry, natomiast u dołu węższa, zdrewniała. Kwiaty lawendy zebrane są w nibyokółki i tworzą kłosokształtne kwiatostany. Kwiat lawendy ma w naturze fiołkowoniebieski kolor, a lawenda hodowlana kwitnie też na biało i różowo. Wczesne odmiany kwitną w czerwcu, natomiast późne zakwitają w sierpniu. Odmiany lawendy pozwalają na tworzenie ciekawych kompozycji.

Cała roślina wydziela charakterystyczny aromat. Warto wiedzieć, że większość światowej produkcji ekstraktu z lawendy pochodzi z Prowansji - regionu, w którym uprawa lawendy urosła do miana symbolu.

Odmiany lawendy, które nadają się do sadzenia w ogrodzie i na balkonie mają wielu zwolenników. Branżowe pisma polecają na przykład sadzenie lawendy dwarf munstead o ciemnoniebieskich kwiatach, która odznacza się bujnym kwitnieniem. Ciemnofioletowe kwiaty ma z kolei odmiana dwarf blue. Długie pędy charakteryzują odporne na choroby grzybowe odmiany platinum nico. Lubiącym kolory można polecić następujące odmiany: liliowe hidcote; niebieskoliliowe munstead; fioletowoniebieskie hidcote superior; purpurowe twickel purple; różowe hidcote pink, rosea i loddon pink oraz białe nana alba. Jeśli interesuje cię także uprawa bazylii w doniczce, porady znajdziesz w tym artykule.

Lawenda działa leczniczo i upiększająco

Dziś wiemy, że lawenda uspokaja, rozluźnia i zapobiega bólom głowy, w tym bólom migrenowym. Nalewki lawendowe na spirytusie pomagają w bólach stawów. Kwiaty lawendy oraz czerpany z nich olejek eteryczny pobudzają czynności wydzielnicze żołądka i wątroby, dlatego napar z lawendy stosuje się w łagodnych dolegliwościach żołądkowych i jako środek rozkurczowy. Taka herbatka z lawendy nie tylko wspomaga trawienie, ale też działa uspokajająco i łagodzi migreny. Trzeba więc zadbać, by lawenda w domu była stale obecna. Uprawa lawendy jest zatem jak najbardziej korzystna.

Niektóre składniki olejku lawendowego wywierają bezpośredni wpływ na ośrodkowy układ nerwowy, zmniejszając napięcie i ułatwiając zasypianie. Stosowany z kolei na skórę działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie. Olejku używa się też jako dodatku do płukania jamy ustnej, dziąseł i gardła w stanach zapalnych.

W perfumerii i kosmetyce dodaje się olejek do wyrobu perfum oraz aromatyzowania mydeł, płynów do prania i kąpieli, szamponów, zapachowych świec, odświeżaczy powietrza itp. Jako składnik kosmetyków olejek działa na skórę wygładzająco, dezynfekująco i odmładzająco. Jest też składnikiem maści przeciwreumatycznych i do smarowania ran, a także płynów do inhalacji. Uprawa lawendy posiada zatem liczne zalety. Jeśl chodzi o odmiany lawendy, najpopularniejsza jest lawenda wąskolistna.

Lawenda w domu jest niezbędna

Surowcem leczniczym jest kwiat lawendy. Kwiaty zbiera się w fazie zakwitania i suszy w temperaturze trzydziestu pięciu stopni Celsjusza. Po wysuszeniu oddziela się szypułki. Kwiat lawendy zawiera gorycze, garbniki, olejki eteryczne (linalol, geraniol, futurol, pinen, borneol, cyneol), sole mineralne, fitosterole, cukry, kwasy organiczne, antocyjany.

Olejki eteryczne wydziela lawenda w czasie największych upałów. Pachnie wówczas najbardziej intensywnie. Chcąc zachować ten zapach, warto w momencie największego upału zebrać kwiat lawendy i połączyć go z cukrem. Zbieramy surowiec bezpośrednio z ogródka. Po otwarciu pojemnika, lawendowy zapach nas oczaruje, a osłodzona nim herbata - zrelaksuje.

Warto też samodzielne wykonać pachnące potpourri z suchych kwiatów. Potpourri to metoda robienia pachnącej mieszanki z suszonych kwiatów, do której wykonania wykorzystuje się rośliny doniczkowe i ogrodowe. Aby zasuszyć kwiat lawendy, ścinamy gałązki w upalny dzień, na krótko przed rozkwitnięciem. Lawenda w domu to także miły, pachnący dodatek do kąpieli. Mały bukiecik możemy związać wstążką i powiesić na kranie, by woda przenikała przez rośliny, a olejki eteryczne uwolniły się pod wpływem temperatury. A może zainteresuje cię także uprawa czystka?

Uprawa lawendy i pielęgnacja

Lawenda w ogrodzie od dawna w modzie

Pomimo zdecydowanie chłodniejszego klimatu niż w naturalnych siedliskach, roślina dobrze zaaklimatyzowała się w naszym kraju. Uprawa lawendy jest dość powszechna w ogrodzie, na balkonie i tarasie. Lubimy również, gdy gości lawenda w domu, choćby tylko w postaci malutkiego bukieciku.

Krzewy lawendy dobrze prezentują się w postaci obwódek, a także w pojemnikach. Szczególnie atrakcyjnie wygląda lawenda lekarska w ogrodach skalnych - porastając murki, kamienie i wzniesienia oraz żwirowe alejki. Ładnie wygląda też na dużych swobodnych rabatach. Lawenda doskonale sprawdza się również jako krzew okrywowy. Ponieważ jest dość odporna na choroby, uprawa lawendy i jej pielęgnacja nie wymagają uciążliwych czynności.

Lawenda w ogrodzie potrzebuje słońca, wody i przycinania. Idealnym dla niej miejscem jest południowa stron domu albo balkon czy taras o południowej wystawie. Przy słonecznej pogodzie mur się nagrzewa i uwalnia ciepło w nocy. Roślina nie wymaga intensywnego nawożenia, choć czasem warto zastosować nawóz z dużą zawartością potasu. Niezasilania ma ładny, zwarty pokrój i lepiej znosi chłody, dlatego nawóz bardzo ograniczamy. Roślinę trzeba też przykryć na zimę igliwiem lub słomą, a pod krzaczkami rozłożyć warstwę kompostu, która ochroni korzenie.

Lawenda na balkonie, czyli uprawa i pielęgnacja lawendy w doniczce

Jak uprawiać lawendę w doniczkach? Lawenda w doniczce (warto polecić na przykład odmianę rosea) może rosnąć w towarzystwie białych i różowych goździków, bodziszków i macierzanek lub fioletowych mikołajków. Dobrym dla niej tłem jest też różowa naparstnica oraz złociste trawy. Ładne zestawienie tworzy lawenda w doniczce w połączeniu z jasnymi różami. Lawenda na balkonie stanowi też dobre sąsiedztwo dla roślin o nieco większych kwiatach, dlatego za towarzystwo może mieć scewolę, kocanki, petunie, fiołki lub pelargonie. Warto też wykonać kompozycję, w której główne role grają liście. Wówczas lawenda w doniczce znajdzie się razem z bakopami, żurawkami, starcem popielnikiem itd. Lawenda w doniczce może też rosnąć samodzielnie.

W pojemnikach, w których sadzi się rośliny doniczkowe i balkonowe niezbędna jest warstwa drenażu do wysokości przynajmniej pięciu centymetrów. Połowę doniczki wypełniamy ziemią kompostową. Sadząc rośliny pamiętajmy o rozluźnieniu bryły korzeniowej. Lawenda w doniczce, gęsto dopełniona innymi roślinami, wymaga też zasilania, dlatego odpowiedni nawóz trzeba stosować regularnie. By lawenda na balkonie była ładna, systematycznie trzeba usuwać przekwitłe kwiatostan. Kiedy sadzimy lawendę w pojemnikach warto otoczyć je kamieniami, a oddadzą roślinie ciepło.

Aby lawenda na balkonie miała ładny pokrój, należy ją przycinać przynajmniej dwa razy w roku. Pachnąca lawenda w doniczce powinna stać jak najbliżej drzwi wejściowych lub okna. Wystarczy lekki powiew wiatru, a poczujemy jej zapach również w domu. Lawenda na balkonie i w ogrodzie najlepiej czuje się w suchych, ale dobrze przepuszczalnych glebach. Nie lubi natomiast mokrego podłoża oraz wilgotnych stanowisk. Czasami atakują roślinę choroby grzybowe: fytoftoroza, septorioza i szara pleśń. Jak uprawiać lawendę w doniczkach? Najwazniejsze, by przed zimą schować je w cieplejszym miejscu niż balkon. Podobnie jak inne rośliny doniczkowe. Inspiracje na zioła i rośliny lecznicze zebraliśmy dla ciebie w tym miejscu.

Rozmnażanie i przycinanie lawendy

Nowe roślinki pozyskujemy poprzez rozmnażanie lawendy na trzy sposoby:z sadzonek, z nasion oraz przez dzielenie rozrośniętych kęp na wiosnę lub jesienią. Rozmnażanie polegające na ukorzenieniu pędów przeprowadzamy z kolei latem - od czerwca do sierpnia. Z wierzchołkowej części pędów długości około pięciu centymetrów usuwamy dolne listki. Sadzonki umieszczamy w doniczkach, a ziemię zwilżamy zraszaczem. Całość przykrywamy szklanym kloszem lub folią. Kiedy lawenda w domu wypuści nowe listki przychodzi czas na sadzenie lawendy do pojedynczych doniczek. Lawenda w doniczce potrzebuje ziemi dobrze rozluźnionej dodatkiem piasku. Rozmnażanie lawendy z nasion przeprowadza się wiosną lub jesienią: pod szkłem wiosną, a jesienią bezpośrednio do gruntu.

Przycinanie lawendy wykonujemy najczęściej dwa razy w roku. Roślina zawiązuje pąki kwiatowe na gałązkach, które wypuściła w danym sezonie, w związku z tym wiosną, po ostatnich przymrozkach, trzeba ją skrócić co najmniej o połowę, a najlepiej o 2/3. Pozostawiamy jedynie krótkie fragmenty przyrostów ubiegłorocznych i całość zdrewniałych pędów. Wiosenne przycinanie lawendy ma na celu ładne jej uformowanie i pobudzenie do krzewienia, a także wytwarzania wielu silnych pędów. Przycinając, nadajemy roślinie półkulistą formę. Najlepiej zabieg ten wykonać w ciepły i bezdeszczowy dzień. Lawendę przycinamy po raz drugi po kwitnieniu, przeważnie na początku lipca. Skracamy wówczas pędy o około 1/3 długości. Przycinanie lawendy w tym okresie sprawia, że utrzymuje ona ładny i zwarty pokrój. Drugie cięcie możemy wykonać też w sierpniu i na początku września, a niektóre źródła mówią wręcz o początku października jako ostatecznym terminie. Rośliny cięte jesienią zdążą jeszcze wypuścić nowe przyrosty przed zimą.