Lobelia w ogrodzie - odmiany, uprawa, pielęgnacja

Lobelia - gatunki dziko rosnące i uprawowe

Lobelia inflanta (stroiczka rozdęta) - trujący gatunek jednoroczny

Ponad trzysta gatunków lobelii rośnie w strefie umiarkowanej wszystkich kontynentów i (rzadziej) w rejonach tropikalnych. Na stanowiskach naturalnych są to byliny lub rośliny półzdrewniałe, natomiast w ogrodzie to często kwiaty jednoroczne. Najbardziej rozpowszechniona jest uprawa lobelii przylądkowej, ale istnieją też inne, mniej popularne gatunki, które można z powodzeniem hodować na balkonie lub na rabacie. Lobelia doniczkowa na balkonie może służyć do urozmaicenia wyższych lub gubiących liście roślin, albo też takich, które wcześnie przekwitają i tracą urok. Ładnie wygląda posadzona dużymi kępkami w rogach kwadratowych skrzynek i doniczek lub kiedy całkowicie wypełnia pojemniki. Niektóre gatunki i odmiany mogą też rosnąć w wodzie. Mają wówczas nieco inne wymagania. Sprawdź także ten artykuł o uprawie i pielęgnacji lobelii zwisającej.

Lobelia inflanta (stroiczka rozdęta) pochodzi z Ameryki Północnej. W warunkach naturalnych dorasta do trzydziestu centymetrów wysokości. Inflanta to roślina jednoroczna, w zapachu przypominająca tytoń. Ma ona czerwonawą, kanciastą, wzniesioną łodygę. Liście lobelii inflanta są równowąskie, odwrotnie jajowate, podłużne, szorstko owłosione i ząbkowane po brzegach. Kwitnienie tego gatunku przypada na okres od czerwca do września. Roślina uwodzi drobnymi, dwuwargowymi, niebieskawymi kwiatami, rozmieszczonymi pojedynczo lub złożonymi w drobne, luźne grona. Owocem lobelii inflanta jest dwukomorowa, rozdęta torebka z drobnymi brunatnymi nasionami.

Lobelia inflanta to kwiat uprawiany również w celach dekoracyjnych. Trzeba jednak wiedzieć, że jest silnie trujący, gdyż zawiera aż kilkanaście alkaloidów, dlatego jego pielęgnacja wymaga szczególnej rozwagi. W skład rośliny wchodzą też glikozydy i olejek eteryczny. Alkaloidy zawarte w gatunku inflanta działają na układ nerwowy i układ krążenia. Podatne są na nie zwierzęta, u których kwiat ten wywołuje porażenie ośrodka oddechowego, drgawki i duszności.

Lobelia - gatunki wieloletnie

Coraz bardziej popularna jest w naszym klimacie lobelia cardinalis (stroiczka kardynalska), w Polsce znana też jako lobelia szkarłatna. Kwiat ten dorasta do dziewięćdziesięciu centymetrów wysokości i rozrasta się w ogromne kępy. Lobelia cardinalis to roślina wieloletnia. Pochodzi ona ze wschodnich regionów Ameryki Północnej i jest bardzo wytrzymała na mrozy dochodzące nawet do minus czterdziestu stopni Celsjusza. Lobelia szkarłatna przeznaczona jest przede wszystkim do nasadzeń nadwodnych i bagiennych. Jej pielęgnacja wymaga dużej dawki światła oraz przepuszczalnej, próchnicznej, żyznej i wilgotnej gleby. Gatunek ten kwitnie na czerwono gronami o wysokości około czterech centymetrów, a rozmnaża się z nasion lub przez podział. Istnieją odmiany lobelia cardinalis przeznaczone specjalnie do akwariów, czyli lobelia cardinalis mini. Lobelia cardinalis mini dorasta do piętnastu centymetrów wysokości i ma ładnie wybarwione jasnozielone liście. W akwariach otwartych potrafi wyrosnąć ponad linię wody i wypuścić czerwone kwiaty. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także ten artykuł o uprawie lobelii wieloletniej.

Lobelie gerardi to wysokie byliny, dorastająca do ponad metra wysokości i tworzące szerokie kępy. Gatunek ten wytwarza kwiatostany w kształcie wiech w niebieskim kolorze, mających około czterech centymetrów długości. Jest, podobnie jak lobelia cardinalis, odporny na mróz - do minus trzydziestu stopni. W uprawie znana jest lobelia gerardi odmiany vedrariensis.

Lobelie gatunku siphilitica (lobelia wielka) pochodzą ze wschodnich regionów Stanów Zjednoczonych. Ich uprawa datuje się od XVII wieku. Byliny te osiągają około dziewięćdziesięciu centymetrów wysokości. Kwiatowe wiechy tego gatunku mają długość dwóch centymetrów i kwitną przez całe lato. Lobelia siphilitica jest odporna na mrozy do około trzydziestu stopni. Gatunek ten lubi ziemie piaszczysto-próchniczne i piaszczysto-gliniaste i ma duże wymagania co do składników pokarmowych. Rośliny te należy przycinać późną jesienią albo wczesną wiosną.

Toksycznie działa lobelia jeziorna (lobelia dortmanna). Kwiat ten rośnie u nas w stanie naturalnym. Jest to wodna roślina wieloletnia, dorastająca do siedemdziesięciu centymetrów wysokości. Zanurzone w wodzie liście lobelii jeziornej są skupione w gęste różyczki i zawierają sok mleczny. Roślina ta kwitnie w lipcu i sierpniu białymi, zwisającymi, nierozgałęzionymi, groniastymi kwiatostanami. W Polsce występuje głownie w jeziorach Pomorza. Lobelia jeziorna zawiera liczne alkaloidy i dlatego, podobnie jak lobelia rozdęta, działa toksycznie, zwłaszcza na zwierzęta.

Do coraz częściej uprawianych gatunków należy rosnąca pionowo w górę lobelia speciosa, na przykład odmiana fan burgundy. W Ameryce kwiat ten dorasta do dziewięćdziesięciu centymetrów wysokości, podczas gdy w naszym klimacie osiąga pół metra. Lobelia speciosa ma kwiaty w kolorze czerwonym, fioletowym lub różowym, zebrane w kłosowate kwiatostany, z których można układać bukiety. Niektóre odmiany tej byliny znoszą niezbyt silne mrozy, natomiast inne trzeba na zimę okrywać. Gatunek ten rośnie zazwyczaj w kwaśnym podłożu i bardzo lubi wilgoć.

Lobelia przylądkowa (lobelia erinus) - charakterystyka gatunku

Uprawa lobelii przylądkowej W Europie datuje się od końca wieku XVII. W naszym klimacie jest to roślina jednoroczna. Lobelia przylądkowa to niewysoki kwiat o mocno rozgałęzionej budowie i niewielkich listkach. Również nieduże są dwuwargowe kwiaty lobelii, zebrane w małe grona, kłosy lub wiechy i osadzone na cienkich szypułkach. Owocem lobelii przylądkowej jest mała torebka, wypełniona drobniutkimi ciemnobrązowymi nasionami. Sprawdź także ten artykuł o uprawie lobelii przylądkowej.

Lobelia przylądkowa pochodzi z południowej Afryki, gdzie występuje jako roślina wieloletnia. Jest to gatunek o regularnym półkolistym pokroju. Znane są odmiany o pojedynczych lub pełnych kwiatach, a także o zwisłym pokroju. Lobelia zwisająca uprawiana jest zazwyczaj na balkonie albo na otwartym oknie w domu. Kwiaty lobelii przylądkowej mają najczęściej kolor niebieski, ale coraz bardziej powszechna jest uprawa lobelii białych, fioletowych, czerwonych (np. rosamunde), różowych, różowoczerwonych (odmiany: miranda i magentarot), karminowych, a także z oczkiem. Lobelia przylądkowa kwitnie od czerwca do późnej jesieni. Tworzy regularne, zwarte kępy albo długie, pokładające się pędy. Lobelia zwisająca odmiany sahir ma pędy długości czterdziestu centymetrów i ciemnoniebieskie kwiaty z białym oczkiem.

Wyróżnia się trzy grupy odmian lobelii przylądkowej: pumila, compacta i pendula. Pumila to grupa lobelii dorastających do około dziesięciu centymetrów wysokości. Zalicza się do niej najbardziej popularne odmiany: jasnoniebieskie cambridge blue, ciemnoniebieskie cristakl palacem, purpurowe rosamunde, różowoczerwone magentarot, białe schneeball i white lady. Grupa compacta (np. alba biała) obejmuje odmiany o wysokości powyżej dwudziestu centymetrów, natomiast pendula to lobelia zwisająca, na przykład lobelia zwisająca pendula sophie o sinoniebieskich kwiatach z białym oczkiem.

Lobelia przylądkowa (lobelia erinus) - uprawa i pielęgnacja

Rozmnażanie lobelii przylądkowej (lobelia erinus)

Jeśli chcemy, by lobelie ładnie kwitły, warto spełnić ich charakterystyczne wymagania. Lobelia wysiana w domu raczej nie urośnie, ponieważ kwiat ten potrzebuje dużo światła. Najlepiej jest więc kupić gotową rozsadę. Jeśli jednak dysponujemy szklarnią, inspektem bądź widnym oszklonym pomieszczeniem w domu, warto pokusić się o wyhodowanie rozsady samodzielnie. Lobelie rozmnaża się z nasion wysianych w lutym lub marcu. Nasion nie przykrywa się ziemią, ale dobrze jest zaraz po wysianiu podlać je przez sito, by dobrze zagłębiły się w ziemi.

Nasiona kiełkują po kilku- kilkunastu dniach. Temperatura pomieszczenia w okresie kiełkowania powinna wynosić 18 stopni Celsjusza. Lobelie zakwitają z reguły po dziesięciu tygodniach od wysiewu. Kiedy siewki mają po dwa listki, pikujemy je, dwukrotnie. Ponieważ siewki są bardzo malutkie, za pierwszym razem pikujemy pęczkami po kilka sztuk. Najlepiej zrobić to patyczkiem lub widełkami. Drugi raz wysadzamy lobelie już po dwie, trzy, do doniczek. Świeżo posadzona lobelia doniczkowa powinna stać w cieple.

 Na miejsce stałe wysadzamy rośliny po połowie maja w ogrodzie, co dziesięć centymetrów. Lobelia doniczkowa zaczyna kwitnąć jeszcze w szklarni lub inspekcie albo zaraz po wysadzeniu i kwitnie całe lato. Zasilanie roślin rozpoczynamy po miesiącu od przesadzenia do doniczek lub gruntu. Po pierwszym kwitnieniu przycinamy lobelie do 2/3 wysokości, a roślina zakwitnie po kilku tygodniach ponownie.

Pielęgnacja lobelii przylądkowej (lobelia erinus)

Lobelia przylądkowa może rosnąć w ogrodzie i na balkonie. Na balkonie wysadza się rośliny do skrzynek lub innych pojemników. Szafirowa stroiczka ładnie wygląda w połączeniu z nagietkami i aksamitkami. Lobelia zwisająca najlepiej prezentuje się w doniczce.

Lobelie można sadzić w postaci dywanowych rabat albo jako kwiaty obwódkowe. Na rabacie mogą im towarzyszyć inne rośliny jednoroczne oraz byliny, na przykład begonie, szałwie, pelargonie. Bardzo ładnie wygląda lobelia w kompozycji z fioletowymi żeniszkami, białymi i różowymi astrami, różowymi floksami, białymi smagliczkami i pomarańczowymi aksamitkami. Znakomicie komponuje się też z niecierpkami. Lobelie nadają się na kwiat cięty, szczególnie na małe bukieciki. Można z nich tworzyć ładne dekoracje – zwłaszcza wówczas, gdy chcemy symbolicznie podkreślić klimat aranżacji. Kolor niebieski symbolizuje bowiem czystość, jasność i świeżość. Lobelia zwisająca znakomicie ozdobi parapety, stelaże, półki itp.

Lobelia przylądkowa lubi średnio żyzne, przepuszczalne podłoża i stały napływ wilgoci, zwłaszcza w okresie suszy. Posadzona w bardzo żyznej ziemi rośnie ładnie, jednak słabo kwitnie. Wybierając dla niej miejsce na balkonie, warto zdecydować się na wystawę wschodnia lub zachodnią, gdyż po południowej stronie może przysychać. Trzeba też pamiętać, że lobelia nie znosi przymrozków. Gatunek ten lubi słońce, choć dobrze też znosi stanowiska częściowo przycienione. Kwitnie długo i obficie, pod warunkiem, że roślina będzie systematycznie podlewana i nawożona. Podlewamy lobelie przez całe lato, gdyż pozbawione wody przestaną kwitnąć. Po kwitnieniu warto je przyciąć, a wówczas ponownie zakwitną.

Lobelia przylądkowa bardzo dobrze znosi przesadzanie, także w trakcie kwitnienia. Jednak nadmierna wilgotność skutkuje zazwyczaj opóźnionym kwitnieniem i wybujałym wzrostem oraz utratą typowego dla gatunku i odmiany pokroju. Z kolei wysoka temperatura może powodować, że liście zwiędną, a kwiaty stracą intensywność barw. Na takie warunki narażona jest zwłaszcza lobelia doniczkowa, w tym balkonowa lobelia zwisająca.