Na czym polega płodozmian? Wyjaśniamy krok po kroku
Ogródek warzywny na pewno dla wielu z nas jest tylko miłym zajęciem w wolnym czasie, ale również prawdziwą skarbnicą zdrowych i ekologicznych warzyw. Jeżeli zależy nam na jak największych plonach, to dobrze jest na działce wprowadzić płodozmian. Warto dowiedzieć się czym on jest, i jak on wygląda wobec roślin warzywny, jak i również w rolnictwie.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o zasadach uprawy.
Płodozmian - co to jest
Płodozmian to tak naprawdę prawidłowe gospodarowanie uprawami zarówno w rolnictwie, jak i również w warzywniku. Na wybranym obszarze należy w określonym czasie dokonywać uprawy innego gatunku roślin, dzięki czemu nie dochodzi do całkowitego wyjałowienia gleby. Jest to ekologiczny sposób zarządzania uprawami.
Oprócz tego, jeżeli zdecydujemy się na zmianowanie warzyw na działce, zyskamy wyższą efektywność w zwalczaniu niepożądanych chwastów. Wyróżnia się różnego rodzaju płodozmiany, do których zaliczają się między innymi roślin warzywnych, polowe, czy też intensywne. Tabela z zastosowaniem płodozmianu w warzywniku jest niezwykle pomocnym narzędziem, dzięki któremu będziemy wiedzieli, jakie kolejne warzywa powinny następować po sobie w uprawie.
Zmianowanie roślin warzywnych
Jeżeli zależy nam na efektywnej uprawie warzyw, powinniśmy koniecznie wprowadzić zmianowanie roślin warzywnych w naszej uprawie. Dzięki temu mamy szanse na zdecydowanie większe zbiory, a także dorodne warzywa. Jeżeli zadbamy o właściwy płodozmian warzywny, również unikniemy ryzyka wystąpienia plag szkodników. Ponadto zmianowanie roślin warzywnych ma na celu zapewnienie odpowiedniej ilości składników pokarmowych roślinom, które ich bardziej potrzebują.
Następstwo po sobie kolejnych warzyw nie jest wcale trudne do zapamiętania. Oczywiście pomocnym narzędziem okaże się tabela, w której są uwzględnione wszelkie informacje na ten temat. Przede wszystkim musimy zapamiętać, że warzywa dzielimy na te, które pobierają składniki z powierzchni gleby, jak i również, które mają długie korzenie, przez co określane są jako mniej żarłoczne.
Takim doskonałym przykładem jest między innymi czerwona cebula, którą powinno się mieć w uprawie na tym samym miejscu najczęściej co 4 lata. Rzeczywiście jest to warzywo, które potrzebuje bardzo dużo składników pokarmowych do swojego wzrostu. Zatem czerwona cebula powinna być sadzona na działce między innymi po grochu lub ogórkach. Okazuje się, że częstym błędem jest sadzenie warzyw co roku na tym samym stanowisku. Do takich warzyw zaliczają się między innymi pomidory, które tak naprawdę również powinniśmy sadzić w tym samym miejscu co 4 lata.
Płodozmian w rolnictwie
Jednak najczęściej zmianowanie jest tak naprawdę stosowane w rolnictwie. Tutaj wymienia się głównie płodozmian zbożowy. Niestety ze względu na coraz większą ilość stosowanych sztucznych nawozów, coraz popularniejsza staje się monokultura, a nie ekologiczny i zrównoważony rozwój rolnictwa. Jeżeli nie dojdzie do płodozmianu zbóż, to niestety dojdzie do gwałtownych spadków plonów. W jednostajnej uprawie pszenicy ozimej dojdzie do spadku plonu nawet o jedną trzecią, względem plonów zeszłorocznych. Natomiast ok. 20% spadną plony w przypadku monokultury takich zbóż jak żyto, jęczmień jary, jak i również pszenżyto ozime.
Do kolejnych skutków braku zmianowania zalicza się zwiększenie ryzyka chorób zbóż. Jak już wcześniej wspomniano, w uprawie zwiększa się odsetek chwastów. Co za tym idzie, bardzo często w rolnictwie z tego powodu stosuje się agresywne opryski chemiczne w celu zwalczania niepożądanych roślin.
Jako cenne przykłady, jeżeli chodzi o płodozmian zbożowy, zalicza się zmianowanie takimi roślinami jak rzepak lub rośliny strączkowe. Szczególną uwagę, jeżeli chodzi o następstwo roślin strączkowych, zasługuje groch siewny, bobik, czy też łubin. Ich największą zaletą wytwarzanie biomasy o bardzo dużej zawartości białka. Wynika to z procesu wiązania azotu atmosferycznego, które zachodzą pod wpływem bakterii brodawkowych. W ten sposób gleby są wzbogacone o niezbędny azot, który jest ekologiczny w porównaniu do azotu uzyskiwanego w nawozach sztucznych. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o rekultywacji gleby krok po kroku.
Tabela płodozmianu zbóż - przykłady
Jeżeli interesują nas konkretne przykłady, jak wygląda następstwo w uprawie zbóż, to pomocnym narzędziem okaże się tabela z tego typu informacjami. Płodozmian zbożowy jako ekologiczny rozwój rolnictwa prezentuje się w sposób następujący.
Przykłady uprawy |
1 rok |
2 rok |
3 rok |
4 rok |
Ziemniaki |
Ziemniaki |
Jęczmień jary |
Rzepak ozimy |
Pszenica ozima |
Buraki cukrowe |
Buraki cukrowe |
Pszenica jara |
Groch |
Pszenica ozima |
Ziemniaki |
Ziemniaki |
Jęczmień jary |
Łubin |
Pszenżyto ozime |
Buraki cukrowe |
Buraki cukrowe |
Jęczmień |
Ziemniaki |
Pszenica ozima |
Buraki cukrowe |
Buraki cukrowe |
Jęczmień jary |
Rzepak ozimy |
Pszenica ozima |
Kukurydza |
Kukurydza |
Pszenica jara |
Owies |
Pszenżyto ozime |
Jak pokazuje powyższa tabela, płodozmian zbożowy coraz rzadziej składa się wyłącznie ze zbóż. Najczęściej ekologiczny, zbożowy schemat zawiera w sobie również rośliny okopowe oraz strączkowe. Następstwo roślin powinno występować we wskazanej kolejności, ponieważ w ten sposób nie tylko zwiększamy urodzajność gleby, ale jednocześnie zmniejszamy ryzyko wystąpienia chorób zbóż.
Tabela połodozmianu roślin warzywnych - przykłady
Posiadając ogród warzywny, warto zadbać o właściwe następstwo roślin na działce. Jak już wcześniej wspomniano, gleby w warzywniku staną się bardziej urodzajne, a same rośliny będą rosnąć bardziej obficie. Schemat płodozmianu warzyw obejmuje przede wszystkim przedplon przed zbiorami oraz poplon po zbiorach warzyw. Oczywiście trzeba wiedzieć, jakie rośliny nadają się do wczesnego wysiewu, jak i również do wysiewu przed samym sezonem zimowym. W tym celu warto sprawdzić schemat, jaki możemy zastosować w warzywniku.
Poniższy schemat przedstawia listę warzyw, które możemy wysiewać jako przedplon, a także poplon.
Nazwa rośliny |
Cel wysiewu |
Termin wysiewu |
Sałata |
Przedplon i poplon w warzywniku |
Od lutego do marca lub od czerwc do lipca |
Szpinak |
Przedplon i poplon warzywny dla kapusty, ogórka oraz pomidorów |
Wiosna, sierpień lub wrzesień |
Burak |
Przedplon na działce dla warzyw takich jak czerwona cebula |
Wiosna |
Dynia |
Przedplon na działce dla warzyw takich jak czerwona cebula |
Wiosna |
Kalarepa |
Poplon dla wzbogacenia gleby o składniki pokarmowe |
Sierpień |
Jarmuż |
Poplon do ogródka warzywnego |
Czerwiec lub Lipiec |
Rukola |
Poplon |
Sierpień |
Ogórek |
Przedplon dla takich warzyw jak czerwona cebula |
Wczesna wiosna |
Rzodkiewka |
Przedplon, śródplon i poplon warzywny |
Wysiewać na działce przez cały sezon |
Powyższy schemat pokazuje, jak możemy dbać o płodozmian w ciągu całego roku, stosując odpowiednie rośliny na poplon lub przedplon. Jeżeli jednak zależy nam na zachowaniu płodozmianu w ciągu kilku lat, to możemy zachować następującą kolejność wysiewu roślin. Zaczynając od warzyw psiankowatych, takich jak pomidory, ziemniaki, czy też papryki, by w kolejnym roku wysiać rośliny strączkowe bądź cebulowe. Natomiast w trzecim roku możemy wysiać kapustę lub dynię. W ostatnim roku grządkę można z powodzeniem wysiać warzywami korzeniowymi. Widzimy, że płodozmian zbożowy mocno różni się od płodozmianu warzywnego.