Nagietek lekarski

Nagietek lekarski - zastosowanie, właściwości lecznicze, uprawa w domu

Aż trudno uwierzyć, że jedna mała roślina może kryć w sobie aż tyle właściwości leczniczych. Nagietek lekarski (łac. Calendula officinalis) to roślina o wyjątkowych właściwościach. Maść z nagietka czy herbata z nagietka mają bardzo szerokie zastosowanie w medycynie i to już od setek, jeśli nie tysięcy lat. Nagietek to jedna z pierwszych roślin uprawianych w celach zielarskich. Obecnie docenia się zarówno jego właściwości lecznicze, jak i niezwykły urok.

Jeśli szukasz firmy, która wykona aranżację ogrodu, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza uzyskasz dostęp do najlepszych ofert sprawdzonych fachowców.

Calendula officinalis, czyli nagietek lekarski

Nagietek to roślina jednoroczna, która jest obecnie powszechna na całym świecie. Prawdopodobnie pochodzi z Iranu, ponieważ tylko tam można spotkać ją jeszcze w formie dzikiej. Poza tym nagietek to roślina uprawna, którą można spotkać w dwóch osłonach: na polach, przeznaczona na maść z nagietka i tym podobne specyfiki i w przydomowym ogrodzie, gdzie jest po prostu traktowany jak przepiękna roślina ozdobna, która dekoruje rabaty i donice.

Jak wygląda nagietek lekarski?

Nagietek ma wzniesioną łodygę, dość grubą i bardzo obficie ulistnioną i rozgałęzioną. Może mieć od 20 do 80 cm długości, najczęściej jednak jest niższa. Ponieważ jest pokryta gruczołowatymi włoskami, może sprawiać wrażenie lepkiej, za to łatwo się zrywa. Nagietek lekarski wytwarza dość atrakcyjne, gęsto osadzone liście, które zdają się tworzyć gęstą rozetę. Są krótkoogonkowe i dość długie, obejmują łodygę wokół. Czasami przewieszają się lekko, co dodaje roślinie uroku. Więcej roślin leczniczych i ziół zebraliśmy dla ciebie w tym miejscu.

Kwiat nagietka lekarskiego

Jednak tym, co najbardziej przyciąga uwagę jest kwiat nagietka. Kwiatostanem jest koszyczek kwiatowy w typie stokrotkowatym. Wewnątrz znajdują się bardzo liczne, gęsto ułożone kwiaty rurkowate, które tworzą ciemne najczęściej „oczko”. Dookoła niego, gęsto i promieniście, rozkładają się kwiaty języczkowate, które są najczęściej intensywnie żółte, prawie pomarańczowe. Ich cechą charakterystyczną jest to, że ich zewnętrzny brzeg jest ząbkowany – ma trzy charakterystyczne wcięcia. Kwiat nagietka lekarskiego ma przyjemny zapach, niezbyt intensywny, jednak łatwo wyczuwalny. Kwitnienie trwa od czerwca do września. Kwiat jest pełen nektaru i przyciąga do ogrodu pszczoły i inne latające owady. Napar z kwiatów nagietka stosuje się w ziołolecznictwie.

Nagietek lekarski – właściwości lecznicze

Lecznicze zastosowanie znajdują tylko kwiaty nagietka. Roślina jest prawdziwą skarbnicą dobroczynnych składników, które sprawiają, że jej właściwości lecznicze są bardzo duże. Z kwiatów nagietka organizm czerpie przede wszystkim flawonoidy, które działają jak antyoksydanty, chronią przed wolnymi rodnikami i substancjami toksycznymi. Kwiat nagietka to źródło olejków eterycznych różnego rodzaju. Jest zasobny także w witaminę C i liczne sole mineralne, na czele z magnezem.

Kwiat nagietka lekarskiego ma działanie przeciwzapalne i przeciwgrzybiczne. Jego lecznicze zastosowanie wykorzystuje także fakt, że działa rozkurczowo i żółciopędnie. Zewnętrznie maść z nagietka przyspiesza gojenie się ran, stosowany wewnętrznie (herbata z nagietka) ma działanie poprawiające pracę układu trawiennego. Znane są także jego właściwości łagodzące, które leczą różnego rodzaju stany zapalne.

Maść z nagietka, herbata z nagietka – zastosowanie

Nagietek to prawdopodobnie jedna z niewielu roślin, która jest wykorzystywana w farmakologii i ziołolecznictwie na tak szeroką skalę. Maść z nagietka używa się w wielu przypadkach, na niegojące się rany, wrzody, stłuczenia, a także na różnego rodzaju choroby skóry. Ma działanie kojące na stany zapalne, więc używa się go także na otwarte stłuczenia i zadrapania, ranach pooperacyjnych, a także w miejscach po oparzeniach. Nagietek można spotkać także jako składnik leków i kropli do oczu – zmniejsza świąd, pieczenie i świetnie odżywia zmęczone oczy.

Maść z nagietka

Jego dobroczynne kojące działanie sprawia, że rany goją się szybciej, skóra jest zdrowsza i ładniej wygląda. Okład z nagietka można zrobić samodzielnie, wystarczy zalać posiekane kwiaty języczkowate odrobiną wody i po naciągnięciu całą papkę przełożyć na gazę. Tak powstały kompres świetnie koi rany i podrażnienia skóry, także na przykład w wyniku oparzenia słonecznego.

Herbata z nagietka

Kwiat jest jednak używany także do tworzenia naparów. Herbata z nagietka (dokładniej z kwiatów nagietka), a także nalewka na jego kwiatach, to środki, które świetnie sprawdzają się w przypadku nieżytu żołądka i jelit. Obecnie bardziej popularne są leki z jego dodatkiem, które okazują się bardzo skuteczne w walce z wrzodami żołądka i dwunastnicy, nagietek okazuje się świetnym sposobem na łagodzenie stanu zapalnego dróg żółciowych i wątroby. Ostatnie badania dowodzą, że łagodzi także objawy raka żołądka, więc stosuje się go pomocniczo przy innym leczeniu, gdyż ma dobry wpływ na zdrowie.

Nagietek od wielu wieków był znany także jako środek na zaburzenia miesiączkowania, zmniejsza towarzyszące dolegliwości bólowe i osłabienie. Wyciągu z nagietka używa się do tworzenia suplementów diety pomagających poradzić sobie z klimakterium.

Jednak zastosowanie nagietka jest znacznie szersze, nie zawsze związane stricte z medycyną. To także ceniona roślina kosmetyczna, która świetnie sprawdza się jako środek na trądzik i wypryski, więc jest składnikiem toników i maseczek. Stosuje się go w kremach do dłoni i pękających stóp, dobrze wpływa także na blizny i odmrożenia czy oparzenia. To powszechny składnik kosmetyków używanych w walce z łuszczącą się, suchą skórą. Sprawdź także nasz artykuł: Jakie kwiaty na balkon wybrać? W zestawieniu znalazł się również nagietek.

Nagietek lekarski – stanowisko

Uprawa nagietka lekarskiego nie jest szczególnie trudna, należy jednak zapewnić mu odpowiednie stanowisko. Nagietek lubi miejsca ciepłe i mocno nasłonecznione – tylko na takich stanowiskach będzie obficie kwitł. W półcieniu jego część zielona będzie się rozwijać, jednak kwiaty nie będą tak gęste i liczne. Nie straszne mu zbyt silne słońce – nawet na wystawie południowej będzie się znakomicie czuł.

Roślina nie ma większych wymagań glebowych. Nagietek dobrze rośnie na terenach ubogich w składniki pokarmowe. Lubi lekkie gleby, najlepiej przepuszczalne. Jest to jedna z niewielu roślin o tak dużej tolerancji względem pH podłoża – w tym kontekście jest mu w zasadzie wszystko jedno. Nagietek jest rośliną jednoroczną, jednak należy liczyć się z tym, że raz zaprowadzony na stanowisku będzie się odnawiał. Lubi się sam wysiewać, nasiona szybko się przyjmują i dobrze znoszą zimno, wobec czego roślina będzie się rozprzestrzeniała i w krótkim czasie może zacząć niepodzielnie rządzić rabatą.

Nagietek nadaje się także do uprawy doniczkowej, co chętnie wykorzystują posiadacze balkonów. Musi mieć zapewnioną dość szeroką doniczkę i odpowiednią ziemię ogrodową, a będzie się wspaniale rozwijał. Największe szanse na obfite kwitnienie mamy na balkonach o orientacji południowej.

Uprawa nagietka lekarskiego

Uprawa nagietka lekarskiego zaczyna się od wysiewania nasion wprost do gruntu. Robi się to wiosną, a nagietek rośnie tak szybko, że można pozwolić sobie na kilkukrotne powtórzenie siewu. Dzięki temu w ciągu jednego okresu wegetacyjnego kilka razy na twoich rabatach zaświeci się pomarańczowy kwiat nagietka. Pierwszy siew wykonuje się w kwietniu, ostatni jeszcze pod koniec czerwca. Pierwsze siewki pokazują się już po 3 dnia. Siejąc nagietki, należy pamiętać, że odstęp między rzędami powinien wynosić około 40 cm.

Pielęgnacja nagietka lekarskiego

Nagietek nie potrzebuje żadnego nawożenia. Wręcz przeciwnie, jest to roślina, która najlepiej czuje się na nieco bardziej jałowym stanowisku, wobec czego nie potrzebuje nawożenia. Nadmiar składników odżywczych w podłożu prowadzi do tego, że roślina jest bardzo bujna, a jej części zielone znacznie większe, za to kwitnienie jest słabsze i mniej okazałe. A to przecież właśnie kwiaty są najbardziej dekoracyjną częścią nagietka.

Podlewanie nagietka lekarskiego

Roślina nie potrzebuje także zbyt wiele podlewania, bardzo dobrze radzi sobie z suszą. Jedynie od czasu do czasu warto ją podlać w czasie największych upałów, można nawadniać ją małymi ilościami wody w trakcie codziennego podlewania trawnika czy rabaty. W uprawie doniczkowej nagietek także nie potrzebuje dużo wody i jest bardzo wytrzymały.

Ochrona nagietka przed szkodnikami

Jednak nagietki to prawdziwy przysmak dla ślimaków. Z tego względu warto je chronić przed ich pojawieniem się. Wokół całej rabaty warto wysypać granulat zwalczający ślimaki lub rozłożyć żel, który chroni rabatę jak zapora – dzięki niemu ślimaki nie mogą przedostać się do rabatki i pożywić się liśćmi nagietków. Są to także rośliny dość podatne na mączniaka rzekomego. Jednak szybko można go zwalczyć odpowiednim środkiem ochrony roślin o działaniu przeciwgrzybicznym. Należy jednak dobrze obserwować rabatę.

Jest to roślina jednoroczna, więc nie trzeba przejmować się jej zimowaniem. Jednak warto od razu po przekwitnięciu przeprowadzić cięcie i przyciąć nagietki tuż przy ziemi. Bardzo prawdopodobne, że błyskawicznie wypuszczą kolejne pędy i liście i zakwitną ponownie w ciągu kilku tygodni. Te wspaniałe rośliny mogą rozjaśniać ogród nieprzerwanie przez całe lato. Z właściwości leczniczych słynie także krwawnik pospolity. Informacje na temat jego uprawy znajdziesz w tym artykule.

Zbiór kwiatów nagietka

Specyfiki z dodatkiem nagietka o działaniu wzmacniającym i odkażającym możemy przygotować samodzielnie. Zbiera się całe koszyczki kwiatostanowe, najlepiej kiedy są w pełnym rozkwicie, bez łodyżek, które ucina się tuż pod koszyczkiem. Zanim przystąpi się do robienia suszu, przydatnego do takich specyfików jak maść czy herbata z nagietka, kwiaty należy dobrze wysuszyć.

Nagietek lekarski powinien być zebrany w czasie słonecznej pogody. Później jego kwiaty rozkłada się pojedynczą warstwą na siatce. Powinny suszyć się w maksymalnej temperaturze 35 stopni Celsjusza przez kilka dni. Należy umieścić je w suchym i dobrze przewiewnym miejscu. Niektórzy za surowiec uważają nie całe koszyczki, a wyłącznie kwiaty języczkowate. W tym wypadku należy je oddzielić jeszcze przed rozpoczęciem suszenia.

Suszone kwiaty nagietka przechowuje się w płóciennych lub lnianych torbach w suchym miejscu. Można przygotować z nich napar, zetrzeć i dodać do kremu lub wrzucać do grzanego wina – zimą będzie to świetny przysmak, który dodatkowo wzmocni twoją odporność. Można je także parzyć, a przygotowaną przestudzoną miksturą płukać gardło w stanach zapalnych.