Najpopularniejsze byliny ogrodowe - przegląd ciekawych roślin wieloletnich

Byliny – kilka słów o aranżowaniu ogrodowych kompozycji bylinowych

Planując wprowadzenie bylin do ogrodu, warto wiedzieć, że najładniej prezentują się one na rabacie o nieregularnym kształcie, posadzone w piętrowym układzie. Sadzimy więc najpierw rośliny szczególnie atrakcyjne i wyróżniające się, na przykład krzewy liściaste lub dekoracyjne drzewka. Nie powinny one znaleźć się pośrodku rabaty, ale nieco z boku. Rośliny te utworzą szkielet grupy, a pod nimi mogą rosnąć byliny cieniolubne. Potem wybieramy byliny uzupełniające, których zadaniem jest złagodzić lub rozweselić klimat aranżacji. W następnej kolejności sadzi się kwiaty ogrodowe kwitnące w rożnych terminach, by po przekwitnięciu wzajemnie się zastępowały. Całość uzupełnią byliny wieloletnie o bardzo dekoracyjnych liściach albo trawy.

Dobrze jest w ogrodowych aranżacjach bylinowych łączyć tradycyjne byliny korzeniowe z cebulowymi lub bulwiastymi. Możemy też komponować byliny z roślinami jednorocznymi, szczególnie z tymi o podobnym pokroju. Dobrze komponują się też byliny wieloletnie z iglastymi krzewami. Na tle zieleni iglaków najlepiej wyróżnią się byliny kwitnące, a w bezpośrednim towarzystwie krzewów znajdzie się też miejsce na byliny cieniolubne.

Rabata bylinowa powinna być w naturalny sposób połączona z innymi elementami ogrodu. Ładnie wyglądają byliny wieloletnie posadzone pod płotem albo w pobliżu pergoli lub budynku. Nie zaleca się natomiast tworzenia rabat bylinowych na środku trawnika, ponieważ takie zestawienie wygląda sztucznie. Obok miejsc wypoczynkowych najlepiej sprawdzają się byliny wieloletnie o bardzo subtelnym rysunku, natomiast w miejscach bardziej oddalonych, kwiaty ogrodowe o mocnych kolorach i fakturze. A może zainteresuje cię także ten artykuł o bylinach wieloletnich?

Byliny ogrodowe - inspiracje

Byliny - ze stanowisk naturalnych do ogrodu

Byliny ogrodowe zimujące w gruncie mają często swoje odpowiedniki na stanowiskach naturalnych. Jedną z pierwszych wiosennych roślin jest pierwiosnka. Jej nazwa rodzajowa primula pochodzi od łacińskiego primus – pierwszy. W stanie dzikim jest to roślina chroniona, dlatego nie możemy jej tak po prostu wykopać i przenieść do ogrodu. Pod ochroną są pierwiosnki lekarskie wyróżniające się drobnymi złocistożółtymi, delikatnie pachnącymi kwiatami, zebranymi w wiechy. Rodzimym gatunkiem chronionym są też pierwiosnki wyniosłe o nieco większych kwiatach. Kwiat byliny tej składa się w baldachy, które nie pachną.  W naturalnym środowisku wapiennych skał Tatr i Pienin mają swoje miejsce pierwiosnki łyszczaki, będące również pod ochroną. Gatunek ten rośnie często w słońcu i jest odporny na suszę. Ze względu na wczesną porę kwitnienia i dużą gamę kolorów pierwiosnki to również bardzo popularne kwiaty ogrodowe, polecane w szczególności do nasadzeń skalnych, na gleby zasadowe z dużą ilością wapnia. W naturze te wczesne byliny kwitnące rosną na łąkach, trawiastych zboczach, w zaroślach i na polanach. Zawiązują one kwiaty jeszcze latem poprzedniego roku. Pierwiosnki to byliny cieniolubne.

Do najpiękniejszych bylin ogrodowych zalicza się kosaćce, zwane również irysami. Przedstawiciele tej rodziny rosną w stanie naturalnym niemal w całej umiarkowanej strefie półkuli północnej, a ich klasyfikacja gatunkowa jest bardzo rozbudowana. W procesie krzyżowania botanicznych gatunków powstały byliny ogrodowe w formie karłowej oraz średnio wysokie i wysokie, reprezentowane w bardzo bogatej gamie odmian. Irysy to byliny kwitnące mieszanką rozmaitych barw, do tego fantazyjnie połączonych. Poszczególne gatunki i odmiany różnią się między sobą także długością kwitnienia i pozostawania w jednym miejscu. Najmniej trwałe są irysy wielkokwiatowe, używane często na kwiat cięty. Gatunki te wymagają stanowisko słonecznych i suchych, nie nadają się więc do cienia. Po około pięciu latach słabiej kwitną, dlatego wskazane jest wykopanie i podzielenie kęp. Zabieg ten wykonuje się w sierpniu. Podzielone karpy sadzimy nieco głębiej niż rosły poprzednio. Niskie odmiany irysów to typowe byliny na skalniak.

W całej strefie umiarkowanej północnej półkuli rosną też orliki, czyli byliny „z ostrogami”. Do ogrodu wprowadzono mieszańce, tworzące kępy. Orliki to rośliny dorastające do około metra i kwitnące od czerwca do lipca. Kwiat byliny tej jest najczęściej jedno- i dwubarwny, ale spotyka się też odmiany wielokolorowe. Mieszańce, tak zwane amerykańskie, uważane są najładniejsze z grupy orlików. Te ładne byliny kwiatowe są niewymagające. Lubią ziemię lekko wilgotną i nadają się do cienia. Niektóre gatunki same się rozsiewają, natomiast inne łatwo jest rozmnożyć z nasion. Orliki to kwiaty ogrodowe znakomicie nadające się na bukiety. Sprawdź także ten artykuł o najpopularniejszych bylinach do ogrodu.

Astry - byliny ogrodowe wiosny, lata i jesieni

Astry to bardzo obszerna grupa roślin, z których najczęściej uprawiane są pochodzące z Ameryki Północnej astry jesienne. Te popularne wiosenne, letnie i jesienne byliny ogrodowe zawdzięczają swoją nazwę rodzajową skojarzeniu z gwiazdami. Łacińskie słowo astrum znaczy bowiem gwiazda. W stanie dzikim rośnie aster o wdzięcznej nazwie gawędka. Kwiat byliny tej ma kształt koszyczka w fioletowym kolorze, z żółtym oczkiem pośrodku, o wielkości od trzech do pięciu centymetrów. Gatunek ten jest w Polsce powszechnie spotykany na suchych i półsuchych murawach, w widnych i suchych zaroślach oraz na wapiennych skałach.

Najbardziej okazały jesienny aster to jasnoróżowy aster nowoangielski. Kwiat byliny tej jest mały, ale jej pęd dorasta do półtora metra wysokości. Aster nowoangielski kwitnie we wrześniu i październiku. Lubi słońce, dobrze znosi suszę i łatwo się rozrasta poprzez podziemne rozłogi. Nieco niższy, aster nowobelgijski, kwitnie w kolorach białym, niebieskim, różowym, czerwonokarminowym i ciemnoczerwonym. Aster nowobelgijski lubi wilgotne stanowiska i ma skłonność do pokładania się.

Do ogrodów skalnych polecany jest aster krzaczasty, który kwitnie we wrześniu i październiku. Aster krzaczasty ma kwiaty białe i w różnych odcieniach różu. Bardzo dekoracyjne byliny na skalniak to kwitnące w maju białe, niebieskofiletowe lub różowe astry alpinus, tworzące poduszeczki o wysokości nawet dwudziestu centymetrów. Te byliny kwitnące lubią ziemię wapienną, suchą oraz słoneczne miejsca w ogrodzie, dlatego nie nadają się do cienia. Również astry karłowe, kwitnące w kolorach białym, niebieskim, fiołkowym, czerwonokarminowym i różowym, to typowe byliny na skalniak. Tworzą one zwarte kępy i szybko rozprzestrzeniają sie poprzez korzeniowe rozłogi.

Byliny ogrodowe od wiosny do jesieni

Byliny wiosny

Do najwcześniejszych wiosennych kwiatów należą ranniki. Ich nazwa pochodzi z języka greckiego i znaczy dosłownie wiosenny kwiat – aranthis (er – wiosna i anthos – kwiat). Są to niskie byliny o bulwiastym kłączu kwitnące bardzo wczesną wiosną. Ranniki to typowe rośliny na skalniak, które po kilku latach ładnie rozrastają się w żółte kobierce kwiatów. Ponieważ kwitną wczesną wiosną (luty-marzec), dobrym dla nich towarzystwem są krzewy liściaste gubiące na zimę liście. Ranniki nie mają dużych wymagań w zakresie pielęgnacji.

Do ulubionych kwiatów ogrodowych wiosny należą konwalie. Te delikatne byliny kwitnące, posadzone na właściwym miejscu, swoją świetność osiągają po dwóch, trzech latach. Kłącza konwalii sadzi się dość gęsto, podlewa obficie i przykrywa liśćmi. Te byliny cieniolubne łatwo się rozrastają w białe lub różowe kępki kwiatów.

Do najpiękniejszych i jednocześnie najwcześniejszych bylin wiosny zalicza się krokusy, nazywane też szafranami. Krokusy to bulwiaste byliny na skalniak, trawnik, łąkę i nawet pod drzewa do cienia. Rozróżnia się wiele gatunków i odmian w kolorach żółtym, niebieskim, fioletowym, białym, purpurowym i wielokolorowych. W ogrodach sadzi się zazwyczaj krokusy z grupy vernus, kwitnące wiosną.

Najbardziej popularne wiosną są byliny cebulowe. Na pierwsze miejsce wybijają się narcyzy, których cebule mogą przebywać w ziemi w jednym miejscu przez kilka lat, tworząc ładne kępy. Cebule narcyzów sadzi się w sierpniu, najlepiej w grupach do pięciu cebul tej samej odmiany. Pięknie prezentują się te byliny kwitnące na tle zieleni iglaków. Odmiany niskie ładnie wyglądają w ogrodach skalnych. Narcyzy to bardzo obszerna grupa roślin cebulowych.

Wdzięczną grupę roślin tworzą szafirki. Są to małe byliny cebulowe o bardzo niewielkich wymaganiach. Kwiat byliny tej występuje w wielu odcieniach koloru szafirowego, ale są też okazy białe. Te wdzięczne byliny kwitnące rozmnażają się samodzielnie i tylko od czasu do czasu trzeba rozdzielić ich cebule.

Popularne byliny lata

Bardzo popularne latem są długo kwitnące jeżówki, czyli dostępne w dużej gamie kolorów byliny wieloletnie, używane często na kwiat cięty. Rośliny te kwitną od lipca do sierpnia, a pochodzą z północnej Afryki. Jeżówki to kwiaty niewymagające, łatwo rozmnażane przez podział lub z nasion.

Roślinami lata są też ciemnożółte rudbekie, pochodzące z Ameryki Północnej. Rośliny te preferują próchniczne i wilgotne gleby. Najbardziej popularnym gatunkiem jest rudbekia błyskotliwa, która kwitnie w sierpniu i wrześniu i osiąga około siedemdziesięciu centymetrów wysokości. Z wiejskich ogrodów znane są rudbekie laciniata, kwitnące od lipca do września i sięgające nawet dwóch metrów wysokości. Rudbekie rozmnaża się przez podział. Te długo kwitnące byliny pięknie prezentują się w letnim bukiecie.

Popularne floksy wiechowate to kolejne letnie byliny wysokie (dorastające do ponad metra wysokości) i długo kwitnące, bo od czerwca aż do września. Rośliny te pochodzą ze wschodnich regionów Stanów Zjednoczonych Ameryki. Floksy wiechowate lubią gleby próchniczne, stale wilgotne. Rozmnaża się je przez podział. Te byliny wieloletnie kwitną w kolorach białym, różowym, fioletowym i czerwonym,  a przycinanie przekwitłych kwiatostanów sprzyja ponownemu kwitnięciu. Oprócz floksów wiechowatych popularne są też niskie gatunki i odmiany. Najbardziej lubiane z tej grupy są floksy szydlaste - typowe byliny na skalniak, kwitnące od kwietnia do maja. Byliny te tworzą zwarte poduszeczki o igiełkowatych liściach i kwiatach w różnych kolorach.  Lubią piaszczyste, a nawet kamieniste stanowiska i dużo słońca.

Jednymi z najbardziej popularnych kwiatów do ogrodu są ostróżki. Te niezwykle dekoracyjne byliny wieloletnie, kwitnące w kilku kolorach, powinny być umieszczone w bardzo widocznym miejscu na rabacie. Rośliny te wymagają dużo składników pokarmowych w glebie i systematycznego podlewania. Rozmnażamy ostróżki głównie przez podział. Kiedy przekwitną, należy skrócić pędy, aby się nie pokładały.

Kolejne byliny wysokie do letniego ogrodu to akanty. Acanthus mollis, czyli akant miękki, przybył do naszych ogrodów z obszarów Morza Śródziemnego. Bylina ta ma bardzo atrakcyjne białofioletowe wiechowate kwiatostany. Bardzo ładne są też zielone, błyszczące, ułożone w rozety liście acanthus mollis. Posłużyły one artystom antyku za wzorzec architektoniczny elementów kolumny korynckiej. Akant to roślina lubiąca słoneczne stanowiska, ale nadaje się też do cienia.