Najpopularniejsze odmiany sałat. Wyjaśniamy, które warto uprawiać w ogrodzie

Sałata – wymagania uprawowe jadalnych warzyw liściowych

Sałata siewna (Lactuca sativa) należy do rodziny roślin astrowatych. Wywodzi się od dzikich gatunków i pierwotnie była gorzka. Sałata siewna pozbawiona jest goryczy - dostępne są liczne odmiany, o łagodnym, słodkawym lub bardziej ostrym smaku. W przydomowych ogródkach uprawiana jest w warzywniaku lub pod osłonami. Na warzywne rabaty wysiewane są nasiona wprost do gruntu lub sadzone siewki, wyhodowane z rozsady. Sałatę uprawiamy w rozstawie 30 x 20 cm, zwiększając odstęp między rzędami i między roślinami, w zależności od rozmiaru główki sałaty, charakterystycznej dla danej odmiany, np. bardzo duże główki tworzy sałata krucha. Roślina odporna jest na niskie temperatury, więc jej uprawa możliwa jest już wczesną wiosną – od marca. Nasiona sałat, przeznaczonych do uprawy zimowej, wysiewa się pod koniec września, natomiast siewki sadzimy na początku października.

Stanowisko pod uprawę sałaty powinno znajdować się w miejscu ciepłym i słonecznym, o podłożu próchnicznym oraz lekko zasadowym lub obojętnym odczynie pH gleby. Pielęgnacja warzywa polega na wzruszaniu ziemi i regularnym podlewaniu roślin. Należy unikać podlewania w czasie pełnego nasłonecznienia, ze względu na niebezpieczeństwo gnicia. Zbyt suche stanowisko jest przyczyną przedwczesnego zakwitania. Nieodpowiednio podlewana roślina staje się gorzka. Sałata wymaga ochrony przed ślimakami. Na tym samym miejscu możemy uprawiać sałatę przez kilka sezonów. Sałata głowiasta nadaje się do upraw współrzędnych, z takimi warzywami, jak rzodkiewki, kalarepa, szpinak, truskawki, pomidory, cebula, marchew oraz wszystkie kapusty. Uwaga! Pietruszka, również pietruszka naciowa nie jest odpowiednim partnerem w uprawie współrzędnej.

Sałatę można zbierać, gdy tylko utworzy twarde skupione główki, co następuje około ósmego tygodnia od wysadzenia. Wykorzystujemy różne rodzaje sałat przez cały okres uprawy. Pamiętajmy, że liście jadalnych sałat szybko więdną, więc najlepiej sałatę wycinać krótko przed spożyciem, rankiem lub wieczorem. Karbowana sałata listkowa, tworzące rozety liści, nie jest ścinana w całości – zaleca się wycinać, w miarę potrzeb, zewnętrzne listki.

Najsmaczniejsze gatunkiLactuca sativa – nazwy i odmiany popularnych sałat

Sałata głowiasta masłowa i sałata głowiasta krucha

Wśród sałat głowiastych, tworzących główki zielonych liści, występują również odmiany o liściach kolorowych. Sałata masłowa i krucha (Lactuca sativa capitata) mają średnie potrzeby pokarmowe. Wszystkie odmiany sałaty głowiastej możemy sadzić między innymi roślinami, ponieważ nie wymagają oddzielnych grządek. Przy uprawie współrzędnej zaleca się umieszczać rośliny tak, by korzystały z pełnego nasłonecznienia, co jest warunkiem tworzenia główek. Warto sadzić sałatę głowiastą między warzywami, narażonymi na atak pchełek ziemnych – sałata należy do skutecznych roślin obronnych. W sprzedaży dostępne są nasiona sałaty. Na opakowaniach umieszczone są zdjęcia i nazwy popularnych odmian oraz wymagania uprawowe.

Zielone i kolorowe odmiany sałaty masłowej:

Antedis – odmiana o zielonych liściach, tworząca okazałe kształtne główki. Sałata odporna jest na trudne warunki uprawowe. Może być sadzona na wiosnę oraz jesienią.

Rosemary – bardzo smaczna odmiana letnia. Roślinatworzy zielono-czerwone liście, wyróżniające się pęcherzykowatą powierzchnią. Jest odporna na choroby, nie wybija się w pędy kwiatostanowe.

Sahim – czerwona odmiana, przeznaczona do uprawy na ogrodowych rabatach. Okazałe dekoracyjne główki stanowią ozdobę warzywniaków. Warto podkreślić, że czerwona sałata ma dużą wartość odżywczą - uważa się, że jest najzdrowsza, polecana dla kobiet w ciąży. Bardzo smaczna jest sałatka, wykorzystująca właściwości zdrowotne czereśni, sałaty masłowej i pomidorów, z dodatkiem sera fety i świeżej bazylii. Sprawdź także ten artykuł na temat uprawy sałaty masłowej w gruncie.

Odmiany sałaty kruchej:

Grazer Krauthauptel 2 – oryginalna lekko karbowana odmiana krucha lodowa, tworzy okazałe główki o barwie zielonej, z czerwonawymi obrzeżeniami listków. Może być uprawiana na wiosnę oraz jesienią. Sałata wyróżnia delikatny smak. Pęcherzyki na liściach dodają sałacie kruchości.

Maugli – odmiana lodowa zielonej sałaty, którą można zbierać od czerwca do września. Jest smaczna i ceniona za właściwości zdrowotne – korzystnie wpływa na działanie układu nerwowego, przypisuje się jej działanie antynowotworowe.

Business – odmiana tworzy duże ciężkie główki, o ciemnozielonych liściach. Nie wybija się w pędy kwiatostanowe i nie jest podatna na zamieranie brzegów liści.

Sałata rzymska - najzdrowsza i najsmaczniejsza

Sałata rzymska (Lactuca sativa romana) tworzy wydłużone główki lub rozety liści. Roślina nie występuje w stanie dzikim - uprawiana jest w gruncie oraz w pojemnikach, od marca do listopada. Zdjęcia gatunku, widoczne na opakowaniach z nasionami, ukazują sałatę o gęstych i mięsistych liściach. Uzyskanie tak pożądanych okazów wymaga zapewnienia warzywom większej wilgotności podłoża, co jest warunkiem rozwoju dużych smacznych liści, o słodkawym smaku. W uprawie sałaty nie przeszkadza wysoka temperatura otoczenia.

Polecane odmiany Lactuca sativa romana:

Lentissima a Montare 3 – tworzy duże jasnozielone liście, o ząbkowanych brzegach. Odmiana ma dość twarde długie liście, cenione za kruchość i słodki smak. Podobnie jak inne rodzaje sałat, najlepiej smakuje na surowo. Można ja również blanszować i dusić. Ma właściwości zdrowotne, np. polecana jest osobom chorującym na nerki.

Tiara - bardzo smaczna odmiana, o dużych luźnychgłówkach i wzniesionym pokroju. Sałata wyróżnia się bardzo kruchymi liśćmi, pokrytymi pęcherzykami. Może być przechowywana przez dłuższy czas. Nie przeszkadza jej wysoka temperatura, długo nie wybija się w pędy kwiatostanowe.

Xanadu – kruche smaczne liście wyrastają na krótkiej szypułce. Sałata dobrze znosi wysokie temperatury, ale wymaga osłony przed przymrozkami. Odmiana odporna jest na choroby – wirusową mozaikę sałaty oraz mączniaka rzekomego.

Sałatę rzymską wycinamy w miarę dorastania główek. Wykorzystujemy warzywo do sporządzania sałatek, dodajemy do dań z jajkiem, wędliną, do pieczonego drobiu, serów, itp. Dobrym dodatkiem do zielonych sałatek są zioła sałatkowe o lekko ostrym smaku - pietruszka naciowa oraz rokietta siewna - rukola, roślina należąca do rodziny kapustowatych.