Odmiany ziemniaków jadalnych w Polsce - przegląd popularnych gatunków

Ziemniaki - kryteria podziału, czyli jakie są podstawowe rodzaje ziemniaków?

W Polsce na wielu polach prowadzi się uprawę ziemniaków, które później sprzedawane są zazwyczaj do sklepów. Wartość odżywcza ziemniaków jest bardzo duża, natomiast zależy też od konkretnych odmian kartofli. Rodzajów ziemniaków jest sporo, ale przede wszystkim wyróżniamy białe ziemniaki, ziemniaki żółte i czerwone ziemniaki.

Zajmijmy się teraz tym, co określa jakość ziemniaków. Wszystkie gatunki ziemniaków poddawane są badaniom, obserwacji i selekcji. Według tego określana jest ich jakość i zastosowanie. Mowa jest tutaj o kompleksie odżywczym, smakowym, estetycznym i technologicznym.

O kompleksie odżywczym decydują wartości odżywcze ziemniaków, w tym zawartość białka, skrobi, witaminy C, soli mineralnych, a także braku związków, które są szkodliwe (metale ciężkie, azotany itp.). Bez względu na to, czy są to czerwone ziemniaki, czy ziemniaki żółte, mają one w sobie białko, magnez, potas, żelazo i witaminę C, a dodatkowo likwidują uczucie głodu.

Kompleks smakowy składa się na właściwy smak ziemniaka, jego wilgotność, delikatność, konsystencję, mączystość oraz skłonności do rozgotowania się. Wyróżniamy następujące rodzaje kulinarne: Typ A - gatunek ziemniaka sałatkowego o zwięzłej konsystencji, który się nie rozgotowuje i ma delikatną strukturę; Typ B - ziemniak użytkowy, którego miąższ jest mączysty i lekko wilgotny o dość zwięzłej strukturze, nadaje się do zup, puree, drugiego dania i ma skłonności do rozgotowania; Typ C - ziemniak sypki i mączysty o podwyższonej zawartości skrobi, dużej skłonności do rozgotowania się i lekko szorstkiej strukturze, idealny do puree; Typ D - ziemniak bardzo mączysty, którego zastosowanie jest bardzo ograniczone, ponieważ całkowicie się rozgotowuje. Sprawdź także ten artykuł o warzywach ciepłolubnych.

Kompleks estetyczny to nic innego jak wygląd oraz barwa skórki i miąższu. Za zły wygląd może odpowiadać zła uprawa ziemniaka lub źle dobrane odmiany kartofli. Na kompleks technologiczny składa się wielkość bulw, ich regularny kształt, głębokość oczek, zdolność do zabliźniania ran, odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz brak skłonności do rozgotowywania się.

Bardzo wczesne i wczesne odmiany ziemniaków jadalnych w Polsce

Bardzo wczesne i wczesne odmiany liczą bardzo wiele gatunków ziemniaków. Tutaj wymienimy tylko te, które są polskimi ziemniakami jadalnymi i uprawiane są w Polsce. Przejdźmy najpierw do bardzo wczesnych odmian i dowiedzmy się więcej na temat każdej z nich.

Najstarszą odmianą pochodzącą z 1985 roku jest Ruta, należąca do typu B o dobrym smaku, okrągłoowalnych bulwach z płytkimi oczkami i jasnożółtym miąższem. Zawiera 12,5% skrobi i jest ziemniakiem ogólnoużytkowym. Z kolei jedną z najmłodszych odmian jest ogólnoużytkowa odmiana Felka Bona, pochodząca z 2002 roku i należąca do typu B. Jej smak jest dobry, bulwy regularne, bardzo duże o okrągłoowalnym kształcie. Miąższ jest żółty i zawiera 14,1% skrobi. Odmianami bardzo wczesnymi są także: Bard, Lord i bardzo popularny Denar. A może zainteresuje cię także ten artykuł o uprawie batatów?

Przejdźmy teraz do wczesnych odmian, w których znajduje się Bila z 1994 roku, należąca do typu B i będąca ogólnoużytkowym ziemniakiem. Ma ona bardzo dobry smak, jej żółty miąższ zawiera 12,8% skrobi. Bulwy są bardzo duże, regularne o okrągłoowalnym kształcie. Odmiana Owacja pochodzi z 2006 roku, a jej typ to B-BC. Smak jest dobry, ale jasnożółty miąższ zawierający 13,8% skrobi jest lekko mączysty. Bulwy są okrągłoowalne, duże i regularne. Do odmian wczesnych zaliczane są też odmiany: Korona, Oman i Gracja.

Średniowczesne odmiany ziemniaków jadalnych uprawianych w Polsce

Do odmian średniowczesnych zaliczamy między innymi Kolię, która jest najstarszą odmianą średniowczesną. Wywodzi się z 1989 roku i jest ziemniakiem ogólnoużytkowym, należącym do typu B o bardzo dobrym smaku. Bulwy odmiany są duże o regularnym okrągłoowalnym kształcie. Jasnożółty miąższ zawiera 13,7% skrobi i niestety jest podatny na wady.

Kolejna odmiana 2000 roku to Zebra w typie B o bardzo dobrym smaku. Jej jasnożółty miąższ zawiera 13,6% skrobi, a bulwy są okrągłoowalne, regularne i bardzo duże. W 2001 roku powstała odmiana Żagiel, należąca do typu B o dobrym smaku, żółtym miąższu zawierającym 11,8% skrobi oraz małych wymaganiach glebowych.

W 2002 roku pojawiła się Andromeda w typie AB, nadająca się na mrożonki i produkty konserwowe. Jej miąższ jest jasnożółty i zawiera 12,2% skrobi. Od 2003 roku mamy do czynienia z Bartkiem, który należy do typu B i ma dobry smak, bardzo duże i regularne bulwy oraz miąższ zawierający 15,2% skrobi w kolorze jasnożółtym.

W 2004 roku pojawiły się odmiany Cekin i Tajfun, należące do typu BC. Są one doskonałe na chipsy i frytki, a ich jasnożółty miąższ zawiera ponad 16% skrobi. Ostatnią odmianą kartofla będzie Elanda z 2005 roku. Jest to ogólnoużytkowy typ B o żółtym miąższu zawierającym 12,9% skrobi. Sprawdź także ten artykuł o zwalczaniu zarazy ziemniaczanej.

Średniopóźne i późne polskie odmiany ziemniaków jadalnych

Skupimy się tutaj na odmianach średniopóźnych i późnych, które są odmianami polskimi. Zacznijmy od jednej z najstarszych odmian, Zeusa z 2000 roku. Należy on do typu BC, jest lekko mączysty, ale dobry w smaku. Ma żółty miąższ zawierający 15,9% skrobi. Niestety odmiana jest wrażliwa na uszkodzenia mechaniczne.

W 2002 roku pojawiła się odmiana o nazwie Syrena, która zaliczana jest do typu B. Ma ona bardzo duże owalne bulwy o żółtym miąższu z 13,9% skrobi. W 2004 roku ukazał się mączysty ziemniak z typu C o nazwie Ursus. Jego kremowy miąższ zawiera aż 18% skrobi, a smak ziemniaków jest dobry.

Dwoma ostatnimi odmianami będą odmiany z 2005 roku. Odmiany te noszą nazwę Niagara i Medea i obie należą do typu B, mają dobry smak oraz okrągłoowalne, regularne, duże bulwy. Jedna i druga odmiana jest odporna na wirusy i ma jasnożółty miąższ. Jedyną różnicą jest tak naprawdę zawartość skrobi, ponieważ Medea ma 14,8%, a Niagara 13,8%. Sprawdź także ten artykuł o stonce ziemniaczanej i kukurydzianej.