Ostróżeczka polna (ostróżka polna) - trujący chwast wykorzystywany również przeciwko wszom i pchłom

Ostróżeczka polna (Consolida regalis) – rozpoznawanie

Ostróżeczka polna w ostatnich kilkudziesięciu latach została przetrzebiona przez rozpowszechnione herbicydy prewencyjne. Jednak czasami pojawia się na łąkach, polach i w uprawach zbóż różnego rodzaju. Roślinę bardzo łatwo rozpoznać – ma charakterystyczny pokrój. Ma około 0,7 m wysokości, na szczycie cienkiej, wzniesionej łodygi latem pojawiają się fioletowe kwiaty.

Consolida regalis wytwarza bardzo charakterystyczne kwiaty, typowe dla wszystkich ostróżek. Mają grzbiecisty kształt, składają się z pięciu płatków i pięciu działek kielicha. Górna jest zakończona wyraźną ostrogą – stąd nazwa całej rodziny. Ostróżeczka polna to chwast segentalny, kwitnie i zawiązuje nasiona w tym samym czasie, co zboże. Wytwarza spłaszczony mieszek, który ma możliwość rozprowadzenia się na duże odległości. To jednoroczna roślina o dużym stopniu ekspansywności. Jest to gatunek wskaźnikowy gleb ilastych i o dużym stężeniu wapnia.

Ostróżka polna – szkodliwość

Ostróżka polna obecnie jest mniej szkodliwa niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Jest bardzo podatna na działanie środków ochrony roślin, dlatego najczęściej pojawia się w uprawach ekologicznych. Porasta głównie rowy, przydroża i zarośla, czasami pojawia się także na pastwiskach i w uprawach zbóż.

Jej szkodliwość polega na tym, że zarówno ziele, jak i korzeń, mogą być lekko trujące, zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt gospodarskich. Jej udział na pastwisku jest niepożądany, ponieważ powoduje biegunki, zawroty głowy, łzawienie i zaburzenia oddychania. Kontakt z ostróżeczką może także powodować lekkie oparzenia i infekcje skóry. W zbożu problemem mogą być jej nasiona, które przenoszą się do mąki i paszy. Ostróżka polna najczęściej pojawia się na polu poprzez zanieczyszczony materiał siewny. Stanowi oczywiście także poważną konkurencję dla roślin uprawnych w wyścigu po składniki odżywcze.

Ostróżeczka polna – zwalczanie i prewencja

Ostróżka polna łatwo poddaje się zwalczaniu. W uprawach ekologicznych najważniejsze jest dbanie o czystość materiału siewnego. Z tego względu najlepiej sprawdzają się nasiona kalibrowane. Dodatkowo warto pomyśleć o częstej podorywce i głębokiej orce po żniwach. Niestety ostróżeczka nie poddaje się koszeniu – po ścięciu wypuszcza mnóstwo pędów bocznych i jest o wiele bardziej bujna. Jeśli w uprawie zbóż pojawią się kwiaty ostróżeczki, warto zastosować płodozmian i przez kilka sezonów uprawiać ziemniaki lub rośliny motylkowe.

Oczywiście roślinę można wyeliminować także stosując opryski środkami chemicznymi. Należy sięgnąć po preparaty przeznaczone do zwalczania chwastów jednoliściennych. Opryski przeprowadza się wiosną, między wypuszczeniem 3 liścia a rozpoczęciem procesu krzewienia się roślin.

Wykorzystywanie przeciw wszom i pchłom

Znajdujące się w zielu ostróżki alkaloidy mają lekkie działanie drażniące, wpływają depresyjnie na układ oddechowy małych organizmów. Dlatego też często nasiona ostróżki są bazą preparatów do zwalczania owadów. Najbardziej znane zastosowanie ziela to wykorzystywanie przeciw wszom i pchłom.

W tym celu stosuje się rozdrobnione nasiona ostróżki. Bardzo często zanurza się je w alkoholu lub gotuje. Tak powstały wywar można wlać do pojemnika z atomizerem i spryskać sierść pupila.